Freud Psikoseksüel Gelişim Kuramı

Freud, karakter oluşumunda bebeklik ve çocukluk yıllarının önemini vurgulayan ilk kuramcıdır. Freud, kişiliğin ilk 6 yılda oluştuğunu söyler. Bu kuram ihtiyaçların ve dürtülerin çevre ile nasıl etkileşime girip şekillendiğini vurgular. Yani ihtiyacın çevre ile karşılanma düzeyine bakılır. İhtiyaç az mi karşılanmış, çok mu karşılanmış?

Bu kuram; Oral Dönem, Anal Dönem, Fallik Dönem, Gizil Dönem, Genital Dönem olmak üzere 5 evreden oluşur.

İlk Evre “Oral Dönem” : (0-1 yaş) Haz kaynağı ağızdır. Çocuk bu dönemde anneden ayrılmak istemez. Anne çocuğunu sevgi ve şefkatle beslerse, çocuk sevgi ile paylaşmayı öğrenmiş olur. Bu dönemde çocuk pasiftir, sürekli dışarıdan alan bir yapısı vardır. Anne çocuğa sadece süt vermez, sevgisini, ilgi ve şefkatini de verir. Yetiştirme yurdundaki çocuklarda gelişim geriliği olmasının sebebi, çocuğun anne ilgi ve sevgisinden yoksun olmasındandır. Çocuk ilk olarak kendilik değerini burada oluşturur. Anne sevgi gösteriyorsa çocukta “ben değerliyim düşüncesi oluşur.”

“5739_gelisimAnal Dönem”: (1-3 yaş) Bir önceki dönemde çocuk anneden ayrılmak istemiyordu, bu dönemde ise ilk defa ayrışma vardır. Bellek gelişir. Artık dış dünyadaki nesne ve sembolleri sözel olarak ifade edebilir. Bu dönemde nesnelerle nasıl iletişim kurulduğunu, anne babadan model alma yolu ile öğrenir. Bu durumda anne babanın tutarlı olması gerekir. Çünkü çocuk, anne baba ne yaparsa aynısını yapacaktır. Bu dönemde irade kavramı karşımıza çıkar. Bu duygu çocuğun ilk defa hissettiği bir duygudur. Bu dönemde tuvalet eğitimi çok önemlidir. Kaslar olgunlaşır ve çocuk tuvaletini tutabilir. Tuvalet eğitimi ne çok esnek ne çok katı olmalıdır.

“Fallik Dönem”: (3-6 yaş) Çocuk ilk defa cinsiyetini fark eder. Cinsiyet ve kimlik ayrımı yapar. Bunu yaparken sosyal rolleri de öğrenir. Kız çocuğu, anneden yemek yapımı, ev işleri gibi rolleri öğrenir. Erkek çocuğu, babadan sosyal rolleri öğrenir. Sevgi ile ilgili sorunların kaynağı annedir. Güç, iktidar, kontrol gibi sorunlar ise babadan kaynaklanır. Bu dönemde çocuğun bilişsel yapısı olgunlaşmamıştır.

5739_images_(2)“Gizil Dönem”: (7-12 yaş) Çocuğun ilk defa çevresinin oluşmaya başladığı dönemdir. Çocuk enerjisini okul, ders ve arkadaş gibi sosyal ortamlara yönlendirir. Bu dönemde çocuk üzerinde çevre ve arkadaş çok etkilidir. Çocuk yaptığı davranış için onaylanma, beğeni bekler. Bu karşılanmazsa çocukta aşağılık duygusu ortaya çıkar. Bu dönemde ilkokul öğretmenlerine çok rol önemli rol düşmektedir. Çocuğa yetenekleri ölçüsünde görev verilmelidir. Verilecek görev dilimlere ayrılarak verilmelidir. Çocuk görevi parçalara bölünce daha kolay yapabilir. İlkokul dönemindeki başarı, gelecekteki akademik başarı için çok önemlidir. Çocuk kimse ile kıyaslanmamalı, bireysel olarak değerlendirilmelidir. Çocuk için olumlu geri bildirimler önemlidir. İlkokul döneminde kişiliğin temelleri atılır, sorumluluk, planlama, işbirliği gibi yetiler bu dönemde kazanılır.

“Genital Dönem”: (12-20 yaş) Bu dönemde ergende hızlı bir değişim görülmektedir. Hormonlar hızlıdır, cinsel olgunlaşma vardır. Ergen zihinsel olgunlaşma, olasılıklı düşünce, varsayımsal düşünce, hipotetik düşünce, göreceli düşünme gibi yetiler kazanmıştır. Ergen bu yetileri kullanmak ister, test eder, sınırlarını öğrenmek ister, risk alır. Ergenin anne babasıyla çatışması normaldir. Çatışan ergen sağlıklıdır. Her şeye evet diyen, çatışmayan ergen problemlidir. Ergenin her şeyden kavga çıkarması, kişiliğinin sınırlarını oluşturmakta olduğu içindir. Arkadaşlık, sırdaşlık, sadakat, vefa bu dönemde ergenler için oldukça önemlidir. Aile çok otoriter, baskıcı ise ergenin onlara karşı bir duruş sergilemesi ters kimlik olarak adlandırılır. Çocuk, aile ne yaparsa tersini yapar. Bu tersini yapma davranış, düşünce, tutum, inanç gibi alanları kapsar. Bu terslik tamamen bilinçsiz yapılır, çocuk farkında değildir.

Yazar: Nur Altn