Nesne sürekliliğinin kazanılması için birkaç koşul vardır:

1. Annenin tasarımına birincil olarak olumlu bir bağlanmanın yanı sıra yeniden yaklaşma krizine özgü çatışmaların azalması.

2. Anne tasarımının ‘’iyi’’ ve ‘’kötü’’ yönlerinin tek bir simge halinde birleşmesi;böylece ambivalansa ve regresyona eğilimin azalması

3. Anne imajının intrapsişik olarak çocuk için ulaşılabilir hale gelmesi. Bu ulaşılabilirlik duygusal beslenme, rahatlık ve sevgi gereksiniminin karşılanması için doğrudan annenin ulaşılabilirliğine eşdeğer bir önem taşır. Yani annenin kendisi, libidinal olarak ulaşılabilir durumda olmasa da, çocuk intrapsişik olarak anne imajına ulaşabilmekte ve bu gereksinimlerini karşılayabilmektedir. Annenin sevgisine ilişkin anılar çocuğa yardım etmektedir. Düş kırıklığı ve öfke yumuşamış ve daha iyi tolere edilir hale gelmiştir. Bu duygular artık annenin sevgi davranışlarına ilişkin anılarla giderilebilmektedir.

Yaklaşma alt döneminde annenin duygusal ulaşılabilirliği kadar önemli bir başka etken de baba ile ilişkidir. Bu dönemde daha çocuk geniş özerklik kazanma arzusu içinde olduğundan, bu arzu anne ve diğerlerine karşı negativist tutum ile anlatım bulur. Aynı arzu anne-çocuk dünyasının genişlemesine katkıda bulunur. Birincil olarak bu dünya babayı da içerir. Baba çok erken dönemlerden beri bir sevgi nesnesi olarak, anneden tamamen farklı bir kategoride yer alır. Her ne kadar sembiyotik birimin tamamen dışında olmasa da, hiç bir zaman tam parçası değildir. Buna ek olarak, bebek çok erken dönemlerde bile babanın anne ile özel ilişkisini algılar. Bu algı ayrışma-bireyselleşme dönemi ve daha geç preoedipal dönem için önemlidir (Mahler ve ark., 1975 ). Ayrıca çocuk için baba, daha çok gerçekler ve başarılı özerk işlev görme ile ilişkilidir. Oysa anne bir kısıtlama ve engelleme ya da bir rahatlama kaynağı olarak işlev görmektedir. Bu da çocuğun girişim duygusunun gelişmesi için bir tehdit demektir. Çocuğun ambivalansı ve regresif eğilimleri özellikle anne ile ilişkilidir. Baba ise güçlü, anneden ayrı ve yardım eden bir yandaş gibi algılanır. Baba, anne-çocuk ilişkisindeki ambivalansı yumuşatır ve özerk gelişimi teşvik ederek, çocuğun regresif eğilimlerine karşı savaşmasını sağlar. Ayrıca önemli bir kişi olarak, özdeşim için kendini sunar. McDevitt ve Mahler’e (1989) göre, anne ile olan ambivalan bağın çözülmesi ve birey olmanın başarılması için, baba ile doyurucu bir ilişki çok büyük önem taşır.

Bu dönemde çocuğun karşısına çıkabilecek bazı olası engeller vardır. Bunlar:

1.Sevgi nesnesinin düş kırıklığına uğratıcı ve ulaşılmaz ya da aşırı derecede tutarsız ve müdahaleci olması.

2. Omnipotans duygusunu birden söndürecek , çok ani ve acı verici şekilde yaşanan çaresizlik.

3.Aşırı derecede, birikici veya ani nitelikte örselenmeler.

4.Kastrasyon tepkisinin narsistik yaralanmasını olağandışı boyutlarda yaşama.

Yaklaşma krizi yoğun ambivalansa ve nesne dünyasının ‘iyi’ ve ‘kötü’ olarak bölünmesine yol açabilir. Ayrıca anne, çocuk ve baba arasında yaşanan ilişkiler olumsuz olursa, bu dönemle ilgili saplanmalar olur. İleride gelişmesi beklenen Oedipus karmaşası ve çözümüne engel olabilir ( McDevitt ve Mahler , 1989). Hatta yaşamın daha sonraki dönemlerinde kişilikle ilgili psikopatolojilere neden olur. Bu çatışmalarla mücadele edebilmek için, projeksiyon, doing-undoing, inkar, reaksiyon formasyon ve splitting gibi savunma mekanizmalarının yerleşmesine neden olur.

iii.Yakınlaşma Krizinin Bireysel Çözümleri

Krizin çözülmesi, gerçekçi özsaygının (self-esteem) ve sürekliliğin (self-constancy) ortaya çıkması ve gelişmesinde de önemlidir. Koşullar elverişli ise, çocuk yaşayabilen ayrı bir varlık olarak kimliğinin ne olduğu konusunda belirsizliğe düşebilir. Böyle bir belirsizlik, genellikle öz tasarımın (self represantation) yetersizliğine, özellikle öz sınırlarının ayrımlaşmasındaki yetersizliğe bağlıdır. Sonuçta, anne ile birleşme ve anne tarafından yutulma tehdidi üçüncü yılın ötesinde hala devam edebilir (Mahler ve ark., 1975 ). Yakınlaşma krizinin çözümlenememesi özsaygıda da azalmaya yol açar. Saldıganlık öyle bir biçimde başıboş kalmıştır ki ‘iyi’ nesne ile birlikte, ‘iyi’ öz tasarımını da silip süpürür (Mahler,1971). Sağlam ikincil narsizm ve özsüreklilik yönündeki düzgün gelişme zedelenir. Üçüncü alt dönemin sonunda, çocuk ilk basamak kimlik oluşumunu tamamlamıştır. Yani ayrı ve yaşayan bir varlık olarak kendisinin farkındadır. Aynı zamanda ikinci basamak kimlik oluşumu da başlar; bir kız veya erkek çocuğu olarak cinsel kimliği belirir. Ancak bu oluşum fallik-oedipal döneme kadar tamamlanmaz.

Yaklaşma krizinin çözülmesiyle splitting düzeneğinin yerini represyon alır. Böylece ilk kez intrapsişik çatışmalar ve geçici nevrotik semptom oluşumu ile karşılaşırız (McDevitt ve Mahler, 1989) Eğer yaklaşma döneminin en önemli sorunlarından olan ‘ambivalans’ ve ‘splitting’ çözümlenmezse, özdeki ve nesnelerle ilgili süreklilik duygusu ve psişik yapının gelişimi bozulur, oedipal çatışmaların çözümü güçleşir. Böylece latent dönem ve ergenlikte ya narsistik yönde nevrotik semptomlar gelişir, ya da borderline belirtiler ortaya çıkar (Mahler ve ark. ,1975). Yeniden yaklaşma alt döneminin sonunda id ve ego ayrışmıştır. Ego birçok işlev üstlenmiştir. Niyetlenme ,dürtü boşalımını erteleyebilme ve baskılamanın erken formları belirir. Ayrıca regresyona karşı bir direnme ve engellemelere, anksiyeteye ve ambivalansa karşı dayanabilmenin başlangıcını da görmek mümkündür.

Bu altdönemin sonunda kısım kısım algınagelen nesne, ‘iyi’ ve ‘kötü’ yönleri ile nesne halinde bütünleşir. Ayrıca beden kısımları ile selfin ‘iyi’ ve ‘kötü’ yönleri de bütün bir self şeklinde birleşir. Daha sonra, dördüncü alt dönemde, selfin ve objenin daha yüksek bir psikobiyolojik ve sosyal gelişim basamağında bütünleşmesi beklenir.Bu bütünleşme, daha önceki self ile objenin sembiyozundan çok daha farklıdır. Burada self daha büyük bir bütünün, aile ve toplumun bir parçası gibi hissedilir. Self ve obje sürekliliği ile birlikte, bu daha üst düzeydeki bütünleşme çocuğu, yeniden yaklaşma krizine özgü çaresizlik ve yalnızlık tehditlerinden kurtarır. Kural olarak, çocuk artık regresif sembiyotik yutulma tehlikesine karşı savaşmak zorunda değildir. İçsel ve dışsal olarak sevgi nesneleriyle yakın bir ilişki kurmuş, aynı zamanda özerklik kazanmış ve birey olmaya başlamıştır.

Yakınlaşma dönemi ve krizinin klinik sonuçları birkaç etkene bağlıdır. Bunlar;

1- Libidinal nesne sürekliliğinin gelişmesi,

2- Daha sonraki düş kırıklıklarının niceliği ve niteliği, (zorlar ve örselenmeler)

3- Olası ağır örselenmeler ( yaşamın ileriki dönemlerinde karşılaşılan travmatik olaylar. Örn; Ameliyat, anne veya baba kaybı vs...)

4- Kastrasyon anksiyetesinin yaşanma derecesi,

5- Oedipus karmaşasının yaşanma şekli ve sonlanışı,

6- Ergenliğin gelişimsel krizleridir.

Bu dönemdeki fiksasyon ve durmalar hem narsistik kişilik, hem de borderline kişilik bozukluklarının gelişiminde rol oynar. Bu döneme ait bu iki bozukluğa özgü belirtiler kümesi benzer olup manuplasyon ,idealizasyon, özlem(envy),ağır derecede splitting ve ben-iddiacılık gibi patolojik derecede zararlı davranışlar ve savunmalar görülebilir.

D.EMOSYONEL NESNE KALICILIĞI VE BİREYSELLEŞMENİN PEKİŞMESİ ALTDÖNEMİ

(25 AY - 3 YAŞ)

Bu alt dönemin ayrışma bireyselleşme açısından iki aşamalı fonksiyonu vardır. Çocuk için ulaşılması ve başarılması beklenen hedefler şunlardır:

1- Çocuğun bireyselliğini farketmesi ve bu bireyselliğinin sürekliliğini sağlamayı başarması. ( Bazı yönlerden yaşam boyu sürecek özellikleri bulunan belli bir birey olma niteliği kazanılır)

2- Çocukta belli bir oranda nesne kalıcılığının sağlanması ve bunun da sürekliliğe ulaşmasıdır (Mahler ve ark. ,1975 ).

Nesne kalıcılığı, sevgi nesnesinin tasarımının saklanması ve iyi-kötü nesne tasarımlarının bir bütün halinde tek bir nesne tasarımı içinde korunması ifade edilir. Vefa, unutulmamak, iyi ve kötü yanlarının bir kişinin akılda ve yürekte tutulması anlamına da gelir.