Sald›rgan davran›fllar›n temelinde engelle karfl›laflma vard›r. Yak›n çevresinde sald›rgan
davran›fllar› gözleyen veya bunlara maruz kalan çocuklar yeri geldi¤inde sald›rgan davran›fllar
sergileyebilmektedir. Çocuktaki yetersizlik ve de¤ersizlik duygular› sald›rganl›¤› ortaya ç›kar›r.
Öfkesini bast›ramayan çocuklar›n sald›rgan e¤ilimler gösterdi¤i bilinmektedir. Özellikle son y›llarda
medyada görülen fliddet içerikli sahnelerin fazlal›¤› nedeniyle, öfke ile bafla ç›kabilme ve sald›rgan
davran›fllar›n engellenmesi çal›flmalar› asl›nda herkes için gerekli olup ne kadar erken yafllarda
bafllan›rsa o kadar yararl› olacakt›r. Bu nedenle çocuklarda 3 yafl civar›nda görülen öfke nöbetlerinin
kontrol alt›na al›nmas› ileriki y›llarda yaflanacak s›k›nt›lar›n önlenmesi aç›s›ndan ayr› bir önem
tafl›maktad›r.
‹stedi¤ini elde edemeyen veya duygular›n›, düflüncelerini yeterince ifade edemeyen çocuklarda
s›kl›kla öfke nöbetleri, h›rç›nl›k gözlenmektedir. Bafllayan okul yaflant›s› ile birlikte gerek sözlü
gerekse fiziksel sald›rganl›¤›n yanl›fl oldu¤unu ö¤renmeye bafllayacak olan çocuk, çat›flmalar›n›
çözmek için gerekli olan iletiflim ve problem çözme becerilerini kazanmaya bafllar. Ayr›ca öfkesini
kontrol etmeyi, kendini at›lgan davran›fllar çerçevesinde ifade etmeyi ve duygular›n› denetlemeyi
de ö¤renecektir. Sald›rgan davran›fllar ve çat›flmalar erken yafllarda hem aile hem de ö¤retmenler
taraf›ndan kontrol alt›na al›namaz ise ileriki yafllarda s›k›nt› yaratacakt›r. Çocu¤a sevgi ve ilgi ile
yaklafl›lmal›, duygu ve düflüncelerini yeterince ifade etme becerisini kazand›rma çal›flmalar›na
a¤›rl›k verilmelidir.
Çocuklarda öfke nöbetlerini tetikleyen ola¤an d›fl› olaylar da olabilir. Anne ya da babadan birinin
evden uzakta olmas›, bir yak›n› kaybetme, hastal›k vb. etkenler öfke nöbetlerini h›zland›rabilir.
Çocuklar›n ›l›ml› ve sevgi dolu bir yaklafl›mla öfkeye neden olan durumlar› alg›lamas› ve anlamas›
sa¤lanmal›d›r. Öfkelendikleri zaman öfkeleri konusunda bilinç gelifltirmeleri, öfkelerini nas›l ifade
edecekleri ve verdikleri tepkinin nas›l bir sonuç yarataca¤› çocuklara yetiflkinler taraf›ndan etkin
dinleme, sakin ve duyarl› yaklafl›m ile fark ettirilmelidir. Öfkesini kontrol edemeyen bir çocu¤a
ailenin veya ö¤retmenin de öfke ile sald›rgan tutumlarla tepki vermesi yanl›fl bir örnek oluflturacakt›r.
Öfke kontrolü sa¤l›kl› iletiflim becerisi, problem çözme, çat›flma çözme becerisi, at›lganl›k gibi
kavramlarla yak›ndan iliflkilidir. Gerek ö¤retmenler gerekse aile çocu¤a öfkeli davranmad›¤› ve
öfkesini kontrol alt›na ald›¤› zamanlarda bunu fark etti¤ini hissettirmeli ve gerekli ödüllerle
desteklemelidir. Öfke kontrolünde yap›lacak bir baflka çal›flma ise çocuklarda zaten mevcut olan
fazla enerjiyi spor ya da sanat gibi yararl› etkinliklerle boflaltmas› yönünde çocu¤u teflvik etmektir.
Aksi takdirde var olan bu fazla enerji, sald›rgan davran›fllarla ya da öfke nöbetleri ile a盤a ç›kma
e¤ilimindedir.


Okul Öncesi Eğitim program kitabı s. 53