Aile Katılımlı Sosyalleşme Programı
Çocuğun insanlar arası ilişkilerde bir şeye kızdığında saldırganlık dürtüsünü kontrol altına alarak karşısındaki kişiyle konuşarak sorununu halletmesi, sahip olduğu şeyleri başkalarıyla paylaşması, çevresindekilerin yardıma ihtiyacı oldu¬ğunda onlara yardım etmesi ve işbirliği yapması, gerektiğinde yardım istemesi, çevresindeki kişilerle nezaket kuralları çerçevesinde ilişkilerini yürütmesi, sağlıklı, güzel, kalıcı arkadaşlıklar kurmasında ve sürdürmesinde, gerek aile içerisinde gerekse toplumsal yaşam içerisinde bir şey yaparken sırasını bek¬lemesi ve başladığı işi bitirmesi çocuğun gelecekteki yaşamda başarılı olabilme¬si ve karşılaşacağı sorunları en aza indirmesi açısından, karşılaştığı çeşitli du¬rumlarda karar vererek seçim yapabilmesi, buna paralel olarak çeşitli sorumlu¬luklar üstlenmesi sosyalleşmenin vazgeçilmez koşullarındandır.
Gerek yapılan gözlemler gerek öğretmenler ve ailelerden gelen geri bildirim¬ler çocukların ekonomik, çevresel ve toplumsal faktörler nedeniyle giderek
sosyal yaşama uyumlarının zorlaştığı ve bireyselleştiğini vurgulamaktadır. Bu da çocukların sosyalleşmelerinin tesadüflere bırakılmadan desteklenmesi ge¬reğini ortaya çıkarmaktadır. Bu amaçla oluşturulmuş olan 5-6 Yaş Gurubu Aile Katılımlı Sosyalleşme Programı çocukların sosyal gelişimlerini okul ve ailenin işbirliğini sağlayarak desteklemeyi hedeflemektedir.
Programın içeriğini sosyalleşme başlığına ait beş alt boyutla ilgili program¬lar, saldırganlık, paylaşma- yardımlaşma-işbirliği, nezaket kuralları, sırasını bekleme başladığı işi bitirme ve karar verme sorumluluk alma oluşturmaktadır. Her bir alt boyutla ilgili program öğretmen tarafından okulda gerçekleştirilen prog¬rama paralel olarak ailenin de evde gerçekleştireceği etkinlik dizileri ile ilgili çalışmaları içermektedir. Her bir alt boyutla ilgili program çalışmaları toplam beş günlük süre içinde tamamlanmaktadır. Öğretmenin okulda uyguladığı etkin¬liği pekiştirmek ve geliştirmek amacı ile her gün aile tarafından evde uygu¬lanacak etkinlikler oluşturulmuştur.
Ayrıca Aile Katılımlı Sosyalleşme Programında beş adet program bulunmak¬tadır. Her bir programda;
• O konuya ait kurumda öğretmen tarafından hergün yapılacak çalışmaların gün gün açıklanması ve her bir etkinliğin nasıl uygulanacağının aşama aşama açıklanması,
• Evde aile tarafından hergün yapılacak çalışmaların gün gün açıklanması ve her bir etkinliğin nasıl uygulanacağının aşama aşama açıklanması,
• Her bir konunun sonunda öğretmenlere ve ailelere önerilerin sunulmasını içeren etkinlik paketleri bulunmaktadır.
Bu etkinlikler oluşturulurken,
a- Hem öğretmenin hem de ailenin uygulamada zorlanmaması,
b- Etkinlikleri gerçekleştirmek için kullanılması gereken malzemelerin kolay ulaşılabilecek materyaller olması,
c- Çocukların aktif katılımlarının sağlanması göz önünde bulundurulmuştur.
Araştırma, saldırganlık, paylaşma-yardımlaşma- işbirliği, nezaket kuralları, sırasını bekleme-başladığı işi bitirme, karar verme ve sorum¬luluk alma olmak üzere beş konuyu içeren Aile Katılımlı Sosyalleşme Progra¬mındaki her bir konunun l 'er hafta olmak üzere toplam 5 hafta uygulanması ile gerçekleştirilmiştir. Bir programı uygulamaya başlamadan önce bizler tarafından oluşturulup 5-6 Yaş Sosyalleşme Ölçeğinin o konuya ait olan alt ölçeği hem öğretmen tarafından doldurulmuş hem de deney ve kontrol grubundaki çocuk¬lara uygulanmıştır. Program, bir hafta süreyle deney gurubunda uygulandıktan sonra, ilgili alt ölçek hem deney hem de kontrol gurubuna tekrar uygulanmış ve öğretmen tarafından da tekrar doldurulmuştur. Elde edilen tüm sonuçlar, SPSS paket programda deney ve kontrol grupları için kovaryans tekniği kullanılarak, istatistiksel olarak çözümlenmiş, anlamlılık düzeyi en az p<0.05 olarak kabul edilmiştir.
Küçükçekmece Çok Amaçlı Eğitim Merkezinde 30 çocuğa (15'i deney, 15'i kontrol) toplam beş hafta ile uygulanan bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre;
Aile Katılımlı Sosyalleşme Programı, genel olarak bakıldığında çocuktan ve öğretmenden alınan değerlendirme ile p<0.01 düzeyinde anlamlıdır. Bu bulgu uygulanan programın çocukların sosyalleşmelerinde etkili olduğunu ve okulda uygulanan programın çocuğun sosyalleşmesinde tek başına yeterli olmadığını göstermektedir. Okulda uygulanan programın yanı sıra evde gerçekleştirilen etkinlikler programın başarısını artırmıştır.
Ayrıca, her bir alt boyutla ilgili program için -saldırganlık paylaşma yardımlaşma-işbirliği, nezaket kuralları, sırasını bekleme-başladığı işi bitirme, karar verme ve sorumluluk alma- çocuktan ve öğretmenden alınan değerlendirmelerin de p<0.01 düzeyinde anlamlı olduğu bulunmuştur.
Problem Cümlesi:
Okul öncesi eğitimde okul – öğretmen ve aile işbirliği nasıl olmalı ve velilerin okul öncesi eğitimi algılamadaki farklılıkları.
Alt Problemleri.
1- Okul – öğretmen ve aile işbirliğinde nasıl bir iletişim kurulmalıdır?
2- Okul – aile işbirliğinin başarılı olması için neler yapılmalıdır?
3- Okul – öğretmen ve aile birbirine nasıl yardımcı olmalıdır?
4- Ailelerin okul öncesi eğitimine bakışları nasıl ?
5- Aileleri okul öncesi eğitime nasıl katabiliriz.
6- Aileler okul öncesi eğitim kurumları hakkında yeterince bilgi sahibiler mi?