Damacanalar bakteri yuvası

[Cihan ÇAĞLAYAN]

Damacana suları bir çok hastalıklara neden olan bakterileri barındırıyor. İşte neden olduğu hastalıklar...

Damacana suları basan pompalar hepatit virüsleri, verem, ishal, tifo, dizanteri gibi enfeksiyon hastalıklarına neden olan bakterileri barındırıyor.

Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. İbrahim Peker, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de hazır ve işlenmiş su tüketiminin her geçen gün arttığını belirtti.

Bu artış sürecinde gerek bilinçsiz kullanım gerekse sorumluluk sahibi olmayan üreticiler nedeniyle sağlıkta riskler ortaya çıktığını ifade eden Peker, ''Damacana sularının kullanımında temelde 3 risk mevcuttur. Bunlar damacana pompalarından kaynaklanan bakteri kirliliği, damacana ham maddesinden kaynaklanan kimyasal kirlilik ve üretim sırasında oluşabilecek kirliliklerdir'' dedi.

Peker, pompa kaynaklı kirliliklerin genellikle bilinçsiz tüketimden kaynaklandığına dikkati çekerek, şu bilgileri verdi:

''Damacanalardaki suyu dışarıdan aldığı hava yardımıyla basan pompalar, nemli ve havaya açık bir ortam oluşturdukları için her zaman bakteriyolojik kirliliğe açıktır. Bundan dolayı damacana pompaları haftada bir kez klorlu suyla temizlenerek dezenfekte edilmeli ve pompalarda oluşabilecek bakteriler engellenmelidir. Çünkü pompalarda oluşabilecek bakteri biyofilmleri (kaygan tabaka), hepatit virüsleri, verem, ishal, tifo, dizanteri gibi enfeksiyon hastalıklarına neden olan bakterileri barındırmaktadır. Pompalar temizlenebilir özellikte değilse mutlaka yılda bir kez değiştirilmelidir.''

FOSGEN TEHLİKESİ

İkinci bir risk faktörünün ise damacanaların ham maddesinden kaynaklanan kimyasal kirlilik olduğunu belirten Prof. Dr. Peker, damacana ham maddesi olarak kullanılan kimyasallardan ''fosgen'' adında oldukça zehirli ve savaşlarda kullanılan kimyasal bir gazın ortaya çıktığını söyledi.

Peker, bu zehirli kimyasalın yüzeyi yıpranmış ve uzun süre içinde su bekletilen damacanalardan sulara karışabileceğine dikkati çekerek, yıpranmamış ve aşınmamış damacanaların satın alınması, bunların yaklaşık 50 kullanımdan sonra imha edilmesi gerektiğini bildirdi.

Üçüncü risk faktörünün ise üreticilerin sağlıksız koşullarda su üretmesinden kaynaklandığını belirten Prof. Dr. İbrahim Peker, şöyle konuştu:

''Piyasada satılan damacana sularının bazıları işlenmiş sulardan, bazıları ise doğal memba sularından oluşmaktadır. Memba sularının damacanalara doldurulma sırasında oluşabilecek hijyenik olmayan koşullar bakteriyolojik kirliliğe sebep olacaktır. Ayrıca, suların hangi şartlarda işlendiği ve ne gibi koşullarda depolanıp son kullanıcıya iletildiği de tartışmalı bir durumdur.''

Peker, damacana suyu alırken ve kullanırken dikkat edilmesi gerekenler konusunda da şu bilgileri verdi:

''Damacana suları alınırken bu suları satan firmaların Sağlık Bakanlığı tarafından izinli olup olmadığına, damacanalar üzerinde emniyet bantları bulunup bulunmadığına, suyun cinsi, üretim adresi, dolum ve son kullanma tarihi, uygulanan işlemlerin ve sahip olduğu parametrelerin yazılı olduğu etiketlerin olup olmadığına, bu etiketlerdeki parametrelerin içme suyu standartlarına uyup uymadığına mutlak suretle göz atılmalıdır. Ayrıca damacanalarda kullanılan pompaların temizlenmesine, damacanaların kuru, güneş ışığı almayan ve temiz yerlerde saklanmasına dikkat edilmelidir. Aksi halde zararlı mikroorganizmaların çoğalmasına sebep olur. Sulara etki edecek kokulu maddeler damacana yakınında bulunmamalı, en önemlisi kullanılabilecek kadar su almaya ve bir haftada tüketilebilecek miktarlardaki ambalajlarda hazır suları tercih etmeye özen gösterilmelidir. Su şişesinin kapağı açıldığında bir gün içerisinde, damacanalar ise kapakları açıldığında en kısa sürede tüketilmelidir.''

''KAPALI ARAÇLARDA TÜKETİCİYE ULAŞMALI''

Ege Bölgesi Polikarbon Su Satıcıları Derneği Başkanı Tevfik Fikret Özkök ise damacana sularının LPG tüpleriyle yan yana taşınmadığı ve sıcağa maruz bırakılmadığı sürece risk taşımadığını savundu.

Özkök, ''Kapalı araçlarla tüketiciye ulaştırılan, güneşe ve sıcağa maruz bırakılmayan damacana suları sağlıklıdır. LPG tüpü servisi yapan araçlarda, damacana sularının tüplerle birlikte tüketiciye ulaştırılmasının sakıncalarını 11 yıldır dile getiriyoruz. Bunun önlenmesi için çaba harcıyoruz'' dedi.

[Handan Hoca]

Teşekkürler, bunu duymuştum. Ben de evde damacana kullanmıyorum.

[gulcinnnnn]

teşekkürler

[Handan Hoca]

Güncel, maalesef bu ve bunun gibi haberler güncel Suyu bile gönül rahatlığı ile içemiyoruz

[Handan Hoca]

Sağlık Bakanlığı 244 su markası ve 7 bin 600 bayiyi denetim altına aldı.

Sakıncalı çıkan markalara yapılacak ikinci denetimde de analiz sonuçları mevzuata aykırı çıkarsa ruhsatlar iptal edilecek

İstanbul'da yapılan denetimler sonucu sağlıksız bulunan 5 su firmasının kaderini 2. analizler belirleyecek. 7-15 gün arasında yapılacak ikinci analizlerin de mevzuata aykırı çıkması halinde firmaların ruhsatları tamamıyla iptal edilecek. 2. analizde suların sağlıklı bulunması halinde ise firmalar piyasaya geri dönecek. Halen Türkiye genelinde 7 bin 600 su bayii ile ilgili denetimleri sürdüren Sağlık Bakanlığı, sağlıksız suları teşhir etmeye devam edecek.

Sağlık Bakanlığı yetkililerinden alınan bilgiye göre, Türkiye'de 7 bin 600 civarında damacana suyu dağıtım ve satışı yapan bayi ile kontrol ve denetim faaliyeti devam ediyor. Temmuz ayı içinde damacana suyu dolumu yapan ve piyasaya arz eden 254 su markasından numune alınarak analiz yapıldığı, denetimlerde bin 200 elemanın görev yaptığı belirtildi. Analizlerin bir kısmının tamamlandığı, diğer bir kısmının ise tamamlandığı ifade edildi.

Haftaya geri dönebilirler
Denetimler sonucu sağlıklı olmadığı tespit edilen Buzada, Erpınar, Alps, Kervansaray ve Yalısu marka suların üretimi geçici olarak durduruldu. Söz konusu 5 firmaya ait suların toplatıldığı belirtildi. Söz konusu firmalara 7-15 gün arasında süre verildiği, bu sürenin bitiminin ardından firmalara ait sulardan tekrar numune alınacağı kaydedildi. Alınacak yeni numunelerin sağlıklı bulunması halinde firmaların üretime döneceği, bu numunelerin de kirli çıkması halinde ruhsatlarının tamamen iptal edileceği kaydedildi.

Son kullanma tarihine bakılmalı
Yetkililer, damacana suların yetkili bayi ve satıcıdan alınması gerektiğini belirterek, şu önerilerde bulundu:
* Damacanalar çizik, kirli ve suyun şeffaf rengini göstermeyecek matlıkta olmamalı.
* Güneş altında, yüksek veya çok düşük ısıda ve tozlu ortamlarda bulundurulmamalı.
* Tüpgaz ile aynı ortamda taşınmamalı ve depolanmamalı.
* Kapak, emniyet bandı, etiket ve gövdesinde bulunması gereken marka isimleri aynı olmalı.
* Üretim ve son kullanma tarihlerine dikkat edilmeli.

Denetim kıstasları
Yurt genelinde süren denetimler sonucu sağlığa zararlı olduğu tespit edilen suları satan firmaların teşhirine devam edileceği belirtildi. Üretim sürecinde dolumda hata bulunması halinde dolumu yapan firma ya da birime, dağıtımda sorun bulunması halinde dağıtımı yapan firma ya da birime ceza kesilmesi öngörülüyor. Yetkililerin verdiği bilgiye göre, denetimlerde şu noktalara dikkat ediliyor:

* Tesisin hijyenik şartlarda faaliyet gösterip göstermediği.
* Belirtilen nitelik dışında su kullanılıp kullanılmadığı.
* İzinsiz kaynak ilave edilip edilmediği.
* Başka bir suya ait kapların kullanılıp kullanılmadığı.
* Yıkama suyunda izinsiz temizlik ürünleri kullanılıp kullanılmadığı, yıkama suyu sıcaklığının 55-70 derece aralığında olup olmadığı.
* Tesise ait laboratuvarda eksikliklerin bulunup bulunmadığı.
* Ambalajlarda kullanılan etiketlerin uygun olup olmadığı, tüketiciyi aldatıcı ve yanıltıcı bilgi ve sembollere yer verilip verilmediği.
* Kapak üzerinde emniyet bandı kullanılıp kullanılmadığı (shring).
* Su dolumu ünitesinde çalışan personelin hijyen kurallarına uyup uymadığı.

(alıntı)