Neden kitap okumuyoruz?

[Gülşah MUTLU]

Üzeyir Kadıoğlu yazısında neden kitap kitap okumadığımızı sorgulamış. Verilen istatistikler Türkiye’de kitap okuma oranlarının birçok üçüncü dünya ülkesiyle eşit olduğunu gözler önüne seriyor. abbasguclu.com.tr olarak neden kitap okumadığımızı sorgulamak istiyoruz. Görüşlerinizi [email protected]’ye gönderebilirsiniz......


Kitap okumayamama konusunda hepimizin bahanesi hazırdır:

-Kitaplar çok pahalı

-İşten geldim, yorgunum

-Öğrenciyiz abi !
-Oku oku nereye kadar?
-...ve daha birçoğu

Bu sözler en genel tavırlarımız. Kendimi örnek verirsem, ancak son birkaç senedir orjinal kitap alma imkanım oluyor. Üniversite yılları, korsan kitaplar, kitap fotokopileri etrafında koşmakla geçti.

Okuduğumuz kitapların içeriğide çok nitelikli değil açıkcası. Türkiye'de okunan kitaplara da bakarsanız, "siyaset, aşk, cinsellik" gibi birkaç temaya sıkışmıştır. Popüler kültürün önümüze sürdüğü kitaplar... Günde ortalama 5 saat TV seyreden bir toplumuz. Bu zamanı TV'ye ayıran bizler, her gün birkaç sayfa okuma zahmetine katlanamıyoruz. Ne garip değil mi? Yukarıdaki basit bahanelerimiz, diziler/filmler için geçerli olmuyor çoğu zaman. Diğer açıdan, internet insanoğluna sınırsız olanaklar sunarken, gençlerimizi/çocuklarımızı asosyal bireyler haline getirmiyor mu? İnternete ayırdığımız zamanı, kitaplara ayırabiliyor muyuz?
Bütün bu sorular/sorunların ardından Türkiye'nin okuma karnesine bir bakalım:

*Egitim-Sen`in bir arastirmasina gore, ogretmenlerin yuzde 8`i hiç kitap okumuyor. Yuzde 39`u ise bu konuda bilgi vermek istemiyor. Yuzde 28`i ayda bir kitap alıyor.

*Türkiye Yazarlar Birliği (TYB) Kurucu Genel Başkanı - Yazar Mehmet Doğan'a göre: "Ülkemizde 10 bin kişiden 3 kişi yılda 10 ve üzerinde kitap okuyorsa kitap kurdu sayılıyor."

*Çukurova Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. İbrahim Ortaş konuyla ilgili ele aldığı makalede "Devlet kitap okumayı kötü gösterdi" alt başlığıyla doğrudan bir eleştiri getiriyor. Ortaş makalesinde şöyle devam ediyor : "12 Eylül sonrası kitap okumak kamuoyuna zararlı diye tanıtıldı. Kim gerçekten suçlu ve zararlı tespiti yapılmadan, özellikle de okuyan ve düşünen kişiler bu süreçte hep mağdur duruma düşürüldü. Maalesef ülkemizde gelişen dinamik gençliğin eleştiri yapma şansı elinden alınarak sistemi eleştirmeyen ve kabullenen bir gençlik yaratıldı. Çok genç yaşta evden başlayarak sürekli dövülen, 'Sus sen bilmezsin, ' 'aklın ermez, ' 'büyüğüne saygı, ' 'otoriteye saygı' kişinin kişiliğini önemli ölçüde zedelemiştir. Kitap okuma alışkanlığı kazanamamış toplum ne yapacağını bilemeyecektir. Kitapların bir taraftan yasaklanması, diğer taraftan yayıncıların yasaklanması yanında pahalı olması kitap okumanın önündeki en büyük engeller olarak görülüyor."

*Bağımsız Eğitimciler Sendikası'ndan yapılan açıklamaya göre, kitap okuma oranının yüzde 4, 5 olduğu Türkiye'de yılda sadece 23 milyon adet kitap basılıyor. Japonya'da ise bir yılda basılan kitap adedi 4 milyar 200 milyon. AB ülkelerinde yıllık kitap harcaması 500 dolarken Türkiye'de bu rakam 2 dolar düzeyinde seyrediyor.

*Gazi Üniversitesi'ndeki 1915 öğretim üyesiyle yapılan araştırmaya göre : Öğretim üyelerinin yüzde 21.9'u sadece akademik yayın okuyor. Yüzde 56.2'si ayda bir-iki kitap okuyor.

SAYISAL VERİLER

Türkiye'de kitap okuma konusunda çoğu Afrika ülkelerinin gerisinde kalmış durumda.

» Japonya'da toplumun % 14'ü,
» Amerika'da %12' si,
» İngiltere ve Fransa'da % 21'i düzenli kitap okur iken,
» Türkiye'de durum % 0, 01 yani on binde bir.
» Toplam nüfusu sadece 7 milyon olan Azerbaycan'da kitap ortalama 100.000 tirajla basılırken, Türkiye'de bu rakam 2000- 3000 civarında basılmaktadır.
» Birleşmiş Milletler İnsani Gelişim Rapor'unda kitap okuma oranında Türkiye, Malezya, Libya ve Ermenistan gibi ülkelerin bulunduğu 173 ülke arasında 86. sıradadır.

BİR YILDA KİŞİ BAŞINA OKUMA SAYILARI:

» Bir Japon bir yılda ortalama 25 kitap okuyor
» Bir İsviçreli bir yılda ortalama 10 kitap okuyor.
» Bir Fransız bir yılda ortalama 7 kitap okuyor
» Türkiye'de 6 kişiye yılda 1 bir kitap düşüyor.
Türkiye'de okuma alışkanlığına sahip olan kişi sayısı ortalama 40 bin kişi

KİTAP OKUMAK İÇİN

Türkiye'de bir kisinin ayırdığı zamanın;
» 300 katını bir Norveçli ayırıyor.
» 210 katırı bir Amerikalı ayırıyor.
» 87 katını bir İngiliz ayırıyor.
» 87 katını bir Japon ayırıyor.
» Dünya ortalaması bile bizim ayırdığımız zamandan 3 kat fazla.

KİTABA, KİM NE KADAR PARA VERMİŞ (1995) YILINDA

» Norveçli 137 $
» Alman 122 $
» Belçikalı 100 $
» Avustralyalı 100 $
» Güney Koreli 39 $
» Dünya ortalaması 1, 3 $
» Türkiyeli 0, 45 $

KİM NE KADAR KİTAP BASIYOR.
» ABD'de 72 bin kitap basılıyor.
» Rusya'da 58bin kitap basılıyor.
» Japonya'da 42 bin kitap basılıyor.
» Fransa'da 27 bin kitap basılıyor.
» Türkiye'de ise 7 bin kitap basılmakta.

TÜRKİYE'DE OKUMA VE İZLEME ORANLARI
» Dergi okuma oranı % 4
» Gazete okuma oranı % 22
» Radyo dinleme oranı % 24
» Televizyon izleme oranı % 95

TÜRKİYE'DE YILLARA GÖRE KÜTÜPHANELERLE İLGİLİ KARŞILAŞTIRMALAR
.......................................... 1996 Yılı .................... 2001 Yılı
Kütüphane Sayısı.................. 1.260 ...........................1.412
Kitap Sayısı.......................... 10.899.127 ...........12.221.392
Okuyucu Sayısı.................... 22.523.449 ........... 11.698.602
Kayıtlı Üye Sayısı.................. 1.004.681 ................ 254.007
Ödünç Verilen Kitap Sayısı..... 4.507.508 ............. 2.164.324
Satın Alınan Kitap Sayısı........ 129.450 .................... 13.862
Dünyada Bir Yılda Ders Kitapları Hariç Basılan Kitap Sayısı
Amerika 72 000
Almanya 65 000
İngiltere 48 000
Fransa 39 000
Brezilya 13 000
Türkiye 6 031

Çocuk Vakfı Çocuk Edebiyatı Okulu, 8 Eylül Temel Okur Yazarlık günü nedeniyle Türkiye'nin Okuma Alışkanlığı Karnesi isimli bir çalışma hazırladı. Hazırlanan çalışmayla Türkiye'nin okuma haritası ortaya çıktı. Türkiye'nin ortaya çıkan okuma karnesi ise zayıflarla dolu. Araştırmaya göre, nüfusun yüzde 88'i okuryazar. Diğer çarpıcı sonuçlar şöyle :
*Türkiye de çocuklar okuma becerileri açısından 35 ülke arasında 28.

*İhtiyaç maddeleri sıralamasında kitap 235. sırada

*Türkiye'de öğrencilerin sadece yüzde 19'u 25'ten fazla kitaba sahip.

*Türkiye'de kitaba yılda harcanan para 45 sent.

*Kütüphaneye gidenlerin sadece yüzde 8'i kitap okumaya gidiyor.

*Öğretmenlerin yüzde 33.4'ü düzenli kitap okuyor.

*Anne baba çaba harcamıyor

*Sadece dört anne babadan biri çocuklarının okuma alışkanlığını geliştirmek için çaba harcıyor.

*En çok basılan yerli beş kitap : Keloğlan Masalları, Nasrettin Hoca Fıkraları, Türk Masalları, Dede Korkut Hikâyeleri, Ömer Seyfettin'in Hikâyeleri.

*En çok basılan yabancı kitaplar La Fontaine Fablları , Ezop Masalları, Andersen Masalları, Çocuk Kalbi...

Bu kadar veriden sonra kendimizi tekrar sorgulayalım. Gelişme arzusunu yıllarca içinde taşıyan bir toplum olarak kitap okuma alışkanlığı kazanmayı ne zaman önemseyeceğiz?
Okumak, anlamak, anlatabilmek... Bu kavramların hepsi kitap okuma alışkanlığında yatıyor.
Kendi çözümsüzlüğümüzü kendimiz yaratmayalım. TV alışkanlığımıza, eğlenceye biraz daha az zaman ayırarak, bu toplumu hep beraber geliştirelim. Çocuklarımıza, ailemize de bu alışkanlığı kazandıralım.
Artık uyanma vaktidir...

Üzeyir Kadıoğlu

Kaynaklar:
Çocuk Vakfı Çocuk Edebiyatı Okulu, "Türkiye'nin Okuma Alışkanlığı Karnesi", Eylül-2006
Mehmet Doğan, Türkiye Yazarlar Birliği (TYB) - www.tyb.org.tr
Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) - www.tys1974.org
Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği - www.ilesam.org.tr
Eğitim-Sen, www.egitimdsen.org.tr

abbasgüclü.com

[Arz]

İstatistikler utanç verici !
Herhalde Japonya ve Amerika birleşik devletlerinin neden gelişmiş ülke olduklarını bu sonuçlardan çıkartabiliriz...

Kitap okumamanın bahanesi olamaz.öğrenciyim param yok lafı palavra bence.kitapçılardan sıklıkla alamıyorsan(ki harçlıklarından biriktirirsin yine alırsın indirim vs..,herşeye para buluyor milletimiz)kütüphaneler var.korsan kitap almak yerine kütüphanelerden faydalan.il halk kütüphaneleri iyi değilse bulunduğun şehirde üniversite kütüphaneleri nitelikli oluyor..

okumak isteyen kitapta bulur okuyacak zamanda bulur...

Çarşamba günü izledim genç bakış ı.geç başladı ama beklediğime değdiğini düşünüyorum...okuyan bir insanım ama daha fazla okuyabilirim...internet televizyon etkiliyor.

bu yazıyı okuyan insanın bi özeleştiri yapması gerektiğini düşünüyorum.

*Egitim-Sen`in bir arastirmasina gore, ogretmenlerin yuzde 8`i hiç kitap okumuyor. Yuzde 39`u ise bu konuda bilgi vermek istemiyor. Yuzde 28`i ayda bir kitap alıyor.

çok acı öğretmenlerimiz okumuyorsa öğrencileri nasıl okusun.
öğretmenler,anne babalar okuyacak ki çocuklarda okusun...

herşeyi söylemek olmuyor.önce sen yap ki çocuıkta o davranışı kazansın...

Program konuklarından Doğan Hızlan şu cümleleri sarf etti ;

Evlerimizde o kadar mobilya var bi tek kütüphane yok !

(ne kadar da doğru vitrinmiş oymuş buymuş.klasik türk evi..sadece görüntüsüyle var olan şeyler..,ben kesinlikle evimde bu tür şeyleri almayacağım) kaç m2 lik odamda bile küçük kütüphanem var benim.

Birde şu sözü çok hoşuma gitti;

Kütüphanesiz kitapsız eve girdiğimde şaşırıyorum.konuşacak konum olmuyor. dedi..

bunu söyleyende tüyap kitap fuarına tam 12 bin kitap bağışlayan biri...

Okumak lazım,dergi,gazete,kitap...
kitabın her türünden okumak,her birinden tatmak lazım...

Bu konuyu açtığın için teşekkür ederim Gülşah.duyarlılığın için kutlarım seni
Elzem bir konu.

[lim10]

istatislikler utanç verici neden?çünkü bunların içinde korsan kitaplar yok...biz tek maaşlı bir aileyiz şu an bir de kızım ver allah bu günümü aratmasın şükür halimize ama kendi yağında kavrulan insanlarız...bir kitabı en fala üç günde bitiriyorum ben...tanesi 22 milyonluk kitaplardan ayda 10 tane okusam 220 milyon...bu bizim bütçeye nasıl bir yara açar biliyor musunuz?ben ne yapıyorum ya sahaflardan alıyorum 2.el,ya kütüphanelerden alıyorum ya da (malesef acı ama gerçek...)korsan alıyorum...çoğu arkadaşım da kitap okuyor onlar da böyle yapıyor...bir de birbirimizle değişiyoruz okuduklarımız...e tabloda böyle çıkıyor....

[salihabaskal]

gerçekten utandırıcı bir tablo ama gerçek ne kadar okursam okadar cahilliğimin farkına varıyorum bu beni kamçılıyor daha çok daha çok okumak istiyorum .......
fakat kitap okumayanları gerçekten anlamıyorum ve nedenlarinide saçma buluyorum en azından günde yarım saat ayırmak bile insanı inanılmaz dinlendiriyor....
umarım ülkemizdede kitap okuma oranı hızla artar....

[Seda_]

istatislikler utanç verici neden?çünkü bunların içinde korsan kitaplar yok...biz tek maaşlı bir aileyiz şu an bir de kızım ver allah bu günümü aratmasın şükür halimize ama kendi yağında kavrulan insanlarız...bir kitabı en fala üç günde bitiriyorum ben...tanesi 22 milyonluk kitaplardan ayda 10 tane okusam 220 milyon...bu bizim bütçeye nasıl bir yara açar biliyor musunuz?ben ne yapıyorum ya sahaflardan alıyorum 2.el,ya kütüphanelerden alıyorum ya da (malesef acı ama gerçek...)korsan alıyorum...çoğu arkadaşım da kitap okuyor onlar da böyle yapıyor...bir de birbirimizle değişiyoruz okuduklarımız...e tabloda böyle çıkıyor....

Haklısınız.. Ama pekala ikinci el kitaplar var.. Arkadaşlarla dediğiniz gibi değiş tokuş yapılabilir.. Kütüphaneye üye olunabilir çok cüzi bir miktarda.. Günümüzde birçok evde internet ve bilgisayar var hiç olmadı e kitap indirilip okunabir.. Ama korsan alma taraftarı değilim..