Fütürizm Nedir?

Fütürizm; 20.yüzyılda İtalya’da ortaya çıkmıştır. Filippo Tommaso Marinetti, Fütürizm öncüsü olup 1909 yılında akımının ilkelerinin ‘Le Figaro’ dergisinde yayımlamıştır. Marinetti’’nin Paris’te yayımladığı ilkeler bir manifesto niteliğindedir.

Gelecekçilik olarak da adlandırılan Fütürizm, yaşamdaki müdavim değişimden bahsetmektedir. Fütüristlere göre bu değişim sanatta da kendisini göstermelidir. Evrenin bir değişim ile var olduğunu düşünen fütüristler, geçmişe dayalı tüm akımları, sanat kuramlarını yok sayarak yepyeni bir fikir ortaya çıkarmak istemişlerdir. Var olan değişim fütüristlere göre sanatta da değişik biçimlerle ve yollarla anlatılmalıdır.

Fütüristler, şiirdeki geleneksel tüm kuralları yok sayarak bir akım ortaya çıkarmışlardır. Şiir geleneğindeki ölçü, uyak ve tüm dil bilgisi kuralları fütüristler tarafından yok sayılmıştır.


Makineyi geleceğe dair en önemli simge olarak gören Fütüristler zamanla faşizm ile özdeşleşerek farkı bir niteliğe yönelmişlerdir. O yıllarda fütürist sanatçılar dünyanın kültür birikimini yıkmaya çalışarak savaşı yücelten beyanlarda bulunmuşlardır. İtalya’da fütüristler bu şekilde bir faşizan tavra bürünseler de Rusya’da farklı bir durum söz konusudur. Akımın Rusya’daki temsilcileri, savaş karşıtı bir tavır sergileyerek makine ve hız kavramlarını ekonomik bir fikir olarak ele almışlardır. Rusya’nın en önemli sanatçılarından olan Mayakovski Fütürizm’in güçlü isimlerindendir. Mayakovski, şiirleri ve resimleri ile Fütürizm’i ülkesine tanıtmıştır. Türkiye’de ise Nazım Hikmet bazı şiirlerinde açıkça makine hayranlığını dile getirerek Fütürizm’den etkilendiğini göstermiştir.

MAKİNALAŞMAK

Trrrum,

Trrrumftü

Trrrum

Trak tiki tak! Makinalaşmak İstiyorum!

Beynimden etimden iskeletimden geliyor bu!

Her dinamoyu altıma almak için çıldırıyorum!

Tükrûklû dilim bakır telleri yalıyor, damarlarımda kovalıyor

oto – direzinler lokomotifleri…

•Nazım Hikmet’in ‘Makinalaşmak’ adlı bu şiiri, Fütürizm’in birçok öğesini barındırmaktadır. Fütürizm’in tüm dil kurallarını yok sayması söz konusu şiirde açıkça görülmektedir. Bunun yanı sıra fütüristlerin makine hayranlığı da Nazım Hikmet’in dizelerinde kendisini göstermiştir.


Yazar: Canan Yıldırım

Çok yararlı oldu benim için bu paylaşım teşekkürler.