ÖZBAKIM BECERİLERİ



Sevgili Velilerimiz,


Çocuklarınızın özbakım becerilerini düşünerek aşağıdaki anketi doldurmanızı rica ederiz:


Çocuğunuz,



Elini, yüzünü yıkayabilir?
Evet
Sadece yardımla yapabilir.
Hayır




2. Kendi kendine giyinip soyunur mu?
Evet
Sadece yardımla yapabilir.
Hayır


Giysilerindeki düğmeleri çözüp ilikleyebilir mi?
a. Evet

Sadece yardımla yapabilir
Hayır


4. Duruma ve hava şartlarına uygun giyecekleri seçebilir mi?

Evet
b. Sadece yardımla yapabilir.

c. Hayır










Yemek yerken uygun araç-gereci
kullanabilir mi?
Evet
Sadece yardımla yapabilir.
Hayır


6. Servis tabağından yiyecek alabilir mi?

Evet
Sadece yardımla yapabilir.
Hayır








7. Dişlerini fırçalayabilir mi?
Evet
Sadece yardımla yapabilir.
Hayır






8. Bıçakla yumuşak nesneleri kesebilir mi?
Evet
Sadece yardımla yapabilir.
Hayır



9. Bıçakla ekmeğine yumuşak nesneleri sürebilir mi?

Evet
b. Sadece yardımla yapabilir.

c. Hayır






10. Saçlarını tarayabilir mi?
Evet
Sadece yardımla yapabilir.
Hayır.











11. Ayakkabılarını kendi başına giyebilir mi?
Evet
Sadece yardımla giyebilir.
Hayır






12. Tuvalet gereksinimi ile ilgili işleri yapabilir mi?

Evet
Sadece yardımla yapabilir.
Hayır












ÖZBAKIM BECERİLERİ


Çocuklarınızın gelişim özelliklerine uygun olarak kişisel bakımını üstlenebilmesi için gerekli olan becerilere özbakım becerileri denir. Okul öncesi dönemde çocuklardan gelişim dönemi özelliklerine uygun olan özbakım becerilerini edinmeleri beklenmektedir. Bültenimizin başında size sorduğumuz sorulara verdiğiniz cevaplar çoğunlukla “Evet” ise çocuğunuza gerekli özbakım becerilerinin önemli bir bölümünü ona kazandırmışsınız demektir. Fakat verdiğiniz cevaplarda “Hayır” cevabı ya da “Sadece yardımla yapabilir” cevabı fazla ise çocuklarınızın gerekli becerileri kazanmaları için hem sizin hem de öğretmenlerinin desteğine ihtiyacı vardır. Her zaman olduğu gibi bu konuda da ailenin ve okulun işbirliği içinde olması ve çocuğun kazanması gereken beceriler için çocuğu desteklemesi gerekmektedir. Bunun için öncelikle çocuklarımızın neyi yapıp neyi yapamayacağı konusunda detaylı bilgi sahibi olmamız gerekmektedir. Aşağıda yaş dönemine göre çocuğunuzda gözlemleyebileceğiniz özbakım becerilerini bulabilirsiniz:


4-5 yaşında çocukların sahip olması gereken özbakım becerileri aşağıdaki gibidir:

Giyim konusunda,

Fazla yardım görmeden elbiselerini kendi kendine giyebilme.
Çıt çıt, kemer, ayakkabı tokalarını açıp kapayabilme.
Giysilerinin önünü ve arkasını ayırt edebilme,
Fermuarını çekebilme,
Temizlik konusunda,

Elini yüzünü yıkayabilme.
Dişlerini fırçalayabilme
Burnunu mendille silebilme
Tuvalete kendi gitme, (Ancak annesine veya başka büyüğe haber verir, orada birisi olsun ister.)
Yemek konusunda,

Yemeğini dökmeden kendisi yiyebilme, suyunu kendisi koyabilme.
Kamış kullanarak içecekleri içebilme,
Düzen konusunda,

Eşyalarını toplayıp ufak tefek işlerde büyüklerine yardım edebilme gibi özbakım becerilerine sahip olmaları gerekmektedir.


5-6 yaş döneminde ise çocukların 4-5 yaşında edinmesi gereken özbakım becerilerinin yanısıra:


Temizlik konusunda,

Elbiselerini ıslatmadan elini yüzünü yıkayıp kurulayabilme,
Saçlarını tarayıp dişlerini fırçalayabilme,
Tuvaletini yalnız başına yapabilme
Tuvalet temizliklerini yalnız başına yapabilme
Yemek konusunda,

Sofra kurallarına uygun olarak çatal, bıçak, kaşık kullanarak yemek yiyebilme gibi özbakım becerilerine sahip olmaları gerekmektedir.


Özbakım becerileri konusunda sıkıntı yaşayan, yani kendi kendine yemek yiyemeyen ya da tuvalet temizliğini yapamayan ya da bunun gibi daha birçok özbakımla ilgili becerileri gösteremeyen çocuklarımızdan çoğunun bu becerileri ailelerinin aşırı koruyucu kollayıcı tutumu benimsediklerinden dolayı edinemedikleri gözlenmiştir. Böyle bir tutumu benimseyen anne babalar, adeta çocukları için pembe bir dünya oluşturarak, onu dünyadaki tüm zarar ve kötülüklerden korumaya çalışırlar. Çocukları ayağa kalktığında düşeceğinden korkabilir, koştuğunda kendini yaralayacağından korkabilirler. Bu nedenle çocuklarına kolay kolay sorumluluk vermezler, çünkü çocuklarının beceremeyeceği, yanlış yapacağı, dolayısıyla da zarar göreceğinden korkarlar. Çocukların yapması gereken birçok görevi üstlenerek onların yerine yaparlar. Çocukları iyi beslensin diye onlara kendileri yemek yedirirler, ya da çocuklarının tuvalet temizliğini kendileri yaparlar. Dolayısıyla bu aileler, çocuklarına kendilerini geliştirmeleri için fırsat vermezler. Bu da çocukların belirli becerilerini ve dolayısıyla birçok alanda gelişimlerini engeller. Bu tür ailelerde, genelde çocuğun yaşama görevi, anne baba tarafından üstlenilir. Çoğu kez bu çocuklar da anne babası olmaksızın birçok işlevi yerine getiremez hale gelirler. Anaokulumuzda da birkaç haftadır yapılan gözlemlerde özellikle yemek konusunda sorun yaşayan çocukların bir bölümünün iştahsızlık gibi sebeplerden değil de nasıl yemek yiyeceğini bilmediklerinden -çatalı, kaşığı nasıl tutacağını bilememe gibi- sıkıntı yaşadıkları ortaya çıkmıştır. Bu çocuklarla bireysel yapılan çalışmalarda kaşık, çatal ve bıçağın nasıl kullanılacağı gösterildiğinde çocukların yemekle ilgili sıkıntılarının giderek azaldığı görülmüştür.

Unutmamak gerekir ki özbakımla ilgili becerilerin gelişmesi başka becerilerin gelişmesinin ön koşuludur. Okulöncesi dönemdeki çocuğunuzun yemek yeme, giysilerini kendi kendine çıkarıp giyinme gibi özbakımla ilgili beceriler kazanması onun bağımsız olmasını sağlar. Ayrıca onu ileriki okul yaşamında yazı yazma ve diğer beceriler için de hazırlamaktadır. Çünkü günlük yaşamdaki özbakım becerileri daha sonra kullanmak için eli ve kolları güçlendirir. Ayrıca bu becerilere yönelik hareketler, el-göz koordinasyonunu, büyük ve küçük kasların kontrolünü, nesneleri kontrollü olarak taşımayı vb. sağlamaktadır.

Okul öncesi dönemde çocukların kazanması gereken özbakım becerileri, onların yaşadıkları topluma katkı sağlayan bir üye olmasına fırsat verecek fiziksel ve psikolojik bağımsızlık için gerekli unsurları içerir. Okul öncesi eğitimin önemli amaçlarından biri çocuklarımızı ilköğretime hazırlıktır. Çocukların kendi kendine yeten, bağımsız bireyler olarak ilköğretime başlamaları için özbakım becerilerini kazanmalarını yardımcı olmanız ve onlara kendi yapabilecekleri işleri tek başlarına yapmaları için fırsat vermeniz gerekmektedir. Aksi takdirde, onların gelişimlerini engelleyebilir ve ileriki yaşamlarında kendi ihtiyaçlarını tek başlarına karşılayamadıkları için mutsuz olmalarına yol açabilirsiniz.




Psk. Sezin ÖZATA



Yararlanılan kaynaklar: ‘’Çocuk Psikolojisi’’ Prof. Dr. Haluk YAVUZER

‘’Çocuğun Tanımak ve Anlamak’’ Prof. Dr. Haluk YAVUZER

Paylaşımın için teşekkürler.

paylaşımın için teşekkürler

paylaşım için teşekkürler

Teşekkürler

TEŞEKKÜRLER...

teşekkürler