okul öncesi dönemindeki çocuklarda olumsuz davranışlar ve başetme yolları

Çocuklarda Davranış Bozuklukları ve Baş Etme Yolları

ÇOCUKLARDA DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI
Davranış bozuklukları:
Çocuğun, çeşitli ruhsal ve bedensel nedenlere bağlı, iç çatışmalarını davranışlarına
aktarması sonucu ortaya çıkar.
DAVRANIŞ BOZUKLUĞU ÖLÇÜTLERİ
DAVRANIŞ BOZUKLUĞUNDA NELERE BAKMALIYIZ ?
1-yaşa uygunluk
2-Yoğunluk
3-Süreklilik
4-Sıklığı
5- Çocuğun geçmişteki uyumu ve olumlu özellikleri
6-intikam alma isteği
7-Özgüven yetersizliği
8- Dikkat çekme
9- Ebeveynlere karşı güç kazanma isteği
BELLİ BAŞLI DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI
1-Saldırganlık
2-Çalma
3-Yalan söyleme
4-Küfür
5-inatçılık,
6-Fobiler (Korkular)-Ayrılık ve okul korkusu
7-Kaygı
8-Tikler
9-Parmak emme
10-Tırnak yeme
11-Alt Islatma
12-Dışkı Kaçırma
13-Aşırı hareketlilik
SALDIRGANLIK NEDİR ?
Saldırganlık, kişisel bir yaralanmanın bir başka Şekilde sonuçlanmasıdır.
Akranlarına vurması, ısırması, eşyaları fırlatması, tekmelemesi, tükürmesi ve tehdit şeklinde sözel saldırılarda bulunmasıdır.
SALDIRGANLIK ÖZELLİKLERİ
Sürekli ve aşırı biçimde saldırgan olan çocuk:
Sinirli, anlaşılmaz, eyleme hazır ve aşırı geçimsizdir.
İlişkileri gergin ve sürtüşmelidir Hemen parlar ve kavgaya hazırdır. Durmadan kuralları çiğner ve ceza görür.
Bu çocuklar cezadan etkilenmez ya da kısa süreli etkilenmiş gibi görünürler. Tüm sorunları bilek gücüyle çözmeye çalışırlar.
Tepkileri ölçüsüz ve durumla orantısızdır. Öfkesini yenemez ve hep kendini haklı çıkarmaya çalışır. Bu çocuklar evde okulda sürekli sorun yaratırlar ve yetişkinlerle sürekli çatışma içindedirler. Genellikle erkek çocuklar daha çok görülür.
SALDIRGANLIĞIN NEDENLERİ
1-Saldırgan davranışların ebeveynler tarafından ödüllendirilmesi,
2-Çocuğun yetişkinlerden katı ceza görmesi, Anlayışsızlık ve yetersiz sevgi görmesi,
3-Babanın uzun süreli yokluğu,
4-TV. ve kitle iletişimim araçlarının olumsuz etkisi,
5-Ana-baba uyumsuzluğu, ailede iletişimsizlik,
6-Çocuğun ana-babasından dayak yemesi,
7-Beyin zarı iltihabı, beyin zedelenmesi gibi, fizyolojik sorunlar
SALDIRGAN DAVRANIŞLARI NASIL ÖNLEYEBILIRIZ?
1- Ana-baba çocuğa saldırganlık modeli olmamalıdır,
2-Saldırgan davranışlara tolerans gösterilmemeli,
3-Saldırgan davranışlar kesinlikle dayakla cezalandırılmamalı,
4-Çocuk gergin ve sinirliyken onunla tartışmamalı, sakinleşmesini beklemeli ve davranışı ile ilgili konuşulmalı,
SALDIRGAN DAVRANIŞLARI NASIL ÖNLEYEBILIRIZ?
5- Çocuğa sosyal olgunluğuna uygun çeşitli sorumluluklar verilmeli,
6- Bu davranışın dezavantajları gösterilmeli,
7- Olumlu davranışı pekiştirmeli,
8- Çocuğun dışarıda oynamasına izin vermeli,
9- Kendi kendine konuşma (10 a kadar say),
10- Çocuk saldırgan modellerle karşı karşıya getirilmemeli,
SALDIRGAN DAVRANIŞLARI NASIL ÖNLEYEBILIRIZ?
11- Kızgınlıktan kurtulmak için alternatifler bulunmalı(Kil),
12- Her yaş ve dönemde çocuğun temel ihtiyaçları zamanında yerine getirilmeli,
13- Bu çocukların özellikle baba ile daha çok birlikte olması sağlanmalı,
ÇALMANIN NEDENLERİ
1- Çocuğun temel ihtiyaçlarının karşılanmaması,
2- Çocuğun hayatında önemli bir yoksunluk(ilgi),
3- Çocukta mülkiyet fikrinin gelişmemiş olması,
4- İntikam alma duygusu,
5- Ana-babanın çocuğun yaptığı bu davranıştan bilinç altı zevk alması,
6- Çocuk özdeşleşmek için kendine kötü örnek seçmiş olması,
7- Özgüvenini artırma çabası,
8- Çocuğun anne-baba ile hesaplaşmasının bir yolu olabilir,
9- Depresyon,yeni doğan kardeşe duyulan kıskançlık veya öfkenin çocukta yarattığı stresin göstergesi,
ÇALMA NASIL ÖNLENIR?
1- Değerleri Öğrenme,
2- Örnek oluşturma,
3- İletişimi güçlendirme,
4- Yeterli harçlık verme,
5- Mülkiyet haklarını öğrenme,
6- Çocuğun kendisine ait eşyaları olmalı,
ÇALMA OLAYINDADA NASIL DAVRANILIR?
1- Aşırı tepki gösterilmeli,
2- Çocuğun sadece o andaki yaptığı davranış eleştirilmeli,
3- Çocuğun aldığı eşyayı geri vermesi sağlanmalı,
4- Çocukla konuşarak, sorun çözme yöntemi denenmeli,
5- Hatalı davranışın bedeli kırıp dökmeden ödetilmeli,
. YALAN
1- Hayali Yalanlar,
2- Taklit Yalanlar,
3- Sosyal Yalanlar,
4- Savunma Yalanları,
5- yüceltilmiş Yalanlar,
YALAN NASIL ÖNLENIR?
1- Örnek olma,
2- Aşırı tepki göstermemek,
3- Çocuklardan başaramayacakları şeyler beklememelidir,
4- Fazla baskıdan kaçınmalı ve koyduğumuz kurallarla, çocuğun yaşamını fazla sınırlamamalı,
5- Çocuğu yetişkinler araç olarak kullanmamalı,
6- Gizli polis gibi çocuğu sorgulamamalı,
7- Çocuk diğer çocuklarla kıyaslanmamalı,
8- Ana-baba-çocuk iletişiminin olumlu olmalı,
9- Çocuğa "Yalancı" etiketi vurulmamalı,
KÜFÜR NEDENLERI
1- Dikkat çekme,
2- Yetişkinleri sarsma eğlence,
3- Ağızdan kaçıverme,
4- Savunma,
5- olgunlaşma göstergesi,
6- Akranları tarafından onaylanması,
7- Çocukça bir zevk alma,
KÜFÜRLE BAŞETME YOLLARI
1-Örnek oluşturma,
2-Dürtülerini ifade edebilme,
3-tartışma,
4-önemsememek,
5-"Dilsizlik Oyunu":Ana-babalar "senin kullandığın kelimenin anlamı nedir?", "anlamıyorum",
6- Yaratıcı olmaya özendirmek,
7- Kötü sözcüklerin yıpratılması,
8- Çok ciddi cezalar vermemesi,
İNATÇILIĞIN NEDENLERİ
1- Annenin tuvalet eğitimi veya yemek konusunda çok katı ve ısrarcı oluşu,
2- Çok karışan çok söylenen ayrıntılar üzerinde çok duran bir anne çocuğunu böyle bir savunma yoluna kolayca itebilir,
3- Kardeşler arasında ayırım yapılması da yine inatçılığı tetikleyen bir durum,
4- Rol-model
İNATÇI DAVRANIŞLA BAŞA ÇIKMA YOLLARI
1- İsteklerinin ertelenmesi ve sıralanması öğretilmeli,
2- Çocuğun benlik gelişimine destek verilmeli,
3- İletişim kurma yolları öğretilmeli,
4- Çocuğunuzla ve diğer aile bireyleri ile inatlaşılmamalı,
KORKU
Korku bebeklik döneminde yüksek gürültü, ani hareketler, tanımadığı insanlar ve hayvanlardan korkma şeklindeyken;
Okul öncesi dönemde trafik kazaları, yangın, ceza, hayali yaratıklar ve kâbuslardır.
KAYGI
1- Kaygılı çocuk gergin, endişeli ve duygusaldır.
2- Kaygılı çocuk karşılaştığı yeni durumlarda fazla heyecanlıdır.
3- Bu durum tırnak yeme, saçı ile oynama gibi bazı fiziksel davranışlar göstermesine neden olur.
4- Kaygılı çocuk kurallara uymaya özen gösterir.
5- Kendisine kızılmasına veya eleştiriye karşı çok duyarlıdır.
AYRILIK KAYGISI VE OKUL FOBİSİ
Okula olan isteksizliklerini bedensel sıkıntıları olduğunu ifade ederek anne babayı okula gitmeme konusunda ikna etmeye çalışır.
Çocukta görülen mide bulantısı, karın ağrısı gibi şikayetler okula gitmemeye karar verilmesiyle kaybolur.
AYRILIK KAYGISI VE OKUL FOBİSİ
Anne babanın hastalığı, evde yangın ve hırsızlık, yeni kardeşin eve gelmesi, yakın çevredeki ölüm, anne babanın boşanması, okuldaki arkadaşlık ilişkilerindeki bozukluk, okulu sevmeme, evdeki yaşamıyla ilgili bir güvensizlik durumu
Aile:
*Davranışın nedenleri ortadan kaldırılmaya çalışılmalı
*Okula gitme konusunda aile üyeleri kararlı ve ısrarlı olmalı
Okul :
Öğretmen çocuğun okulda mutlu olabilmesi ve sınıf ortamına katılımının sağlanması için destek olmalı,
Öğretmen çocuğa karşı anlayışlı olmalı ve zorlayıcı tutumlardan kaçınmalı,
Öğretmen çocuğu okula biraz alıştırdıktan sonra ona görevler ve sorumluluklar vermeli,
TİKLER
Beden kaslarında istem dışı beliren aralıklı kasılmalardır.
Erken yaşlarda görülse de 6 yaşından sonra başlar. Tiki olan çocuklar genelde tedirgin, kaygılı ve gergindir.
Tikler genellikle kaygılı durumlardan kurtulmak için ortaya çıkar.
Tikler dikkat çektikçe artış gösterir.
Yüzdeki tikler büyük çoğunlukla ruhsal nedenlere bağlıdır. Tikler çoğu zaman geçicidir. Ergenlik çağından önce sönerler.
Tik Davranışının Ortadan Kaldırılmasına Yönelik Öneriler:
1- Tiki olan bir çocukla konuşurken çocuğa sık sık tik davranışını yapmaması gerektiğini anımsatılmamalı,
2- Tiklerin nedeni ortadan kaldırılmaya çalışılmalı,
3- Çocukla kurulan iletişimde çocuğun tikine çok fazla dikkat çekilmemelidir,
4-Tik davranışının alay konusu olmasına izin verilmemeli,
5-Tik davranışını engellemek amaçlı çocuğa özgüven kazandırılmalı,
PARMAK EMME
Çocuk 5-6 yaşlarında bu davranışın kaybolması beklenir. Parmak emme ilgi çekmek için yapılabilir
Ortadan kaldırma önerileri:
1- Kendisini güvende hissetmesini sağlamak,
2- Aileye gelen kardeşten kaynaklanıyorsa ilgi-sevgi dengelenmeli, kardeşi ile ilgili sorumluluk verilmeli,
3- Özgüven kazandırılmalı,
4- Sosyal sorumluluk verilmesi,
5- Bu konu konuşulmalı,
TIRNAK YEME NEDENLERİ
Tırnak yeme alışkanlığına 3-4 yaşlarından önce sıklıkla rastlanılmaz.
Tırnak yeme bir güvensizlik belirtisi olarak kabul edilebilir.
Aile içinde aşırı baskıcı ve otoriter bir eğitimin uygulanması, kıskançlık, yetersiz sevgi, gerginlik, azarlanma yada örseleyici davranışlara maruz kalma olabilir.
TIRNAK YEME
Davranışının Ortadan Kaldırılmasına Yönelik Öneriler
1- Çocuğun tırnak yeme davranışı küçük yaşlarda görmemezlikten gelinmelidir.
2- Çocuğun kendine olan güveninin arttırılması gerekir.
Bu yüzden: Başarabileceği küçük sorumluluklar verilmelidir.
3- Çocuğun çevresindeki yetişkinler ve arkadaşları ile olan iletişimin etkili olması sağlanmalıdır.
4- Baskıcı ve otoriter aile tutumlarından kaçınılmalıdır.
5- Okul ortamında grup içinde etkili olabileceği roller verilmelidir.
6- Kız çocuklarına tırnak bakımı öğretilmeli
ALTINI ISLATMA
Alt ıslatma davranışı 4 yaşından sonra hala devam ediyorsa bir sorun olabileceği düşünülebilir.
1- Sinir kas kontrolünün gelişmesindeki gecikmeden kaynaklanabilir.
2- Ruhsal nedenlere bağlı olabilir.
3- Aşırı hoşgörü, yetersiz ilgi kıskançlık, korku ve kaygı gibi nedenlerden kaynaklanabilir.
4- Ailesel bir yatkınlık durumu söz konusu olabilir.
5- Bedensel hastalıklar (böbrekte veya idrar yollarında sorun) altını ıslatma davranışına neden olabilir.
ALTINI ISATMAYLA BAŞETME YOLLARI
1- Anne baba tuvalet eğitimi verirken çocuğa korku ve endişe vermemeye özen göstermeli,
2- Anne baba hiçbir zaman çocuğunun altına yapması konusunda çocuğun yanında yada çocuğa rahatsızlığını dile getirmemeli,
KAKA KAÇIRMA
*Altını ıslatmadan daha ağır bir ruhsal uyumsuzluk göstergesidir.
*Genellikle yetersiz ve gevşek bir eğitim nedeniyle dışkı tutma alışkanlığının kazanılmamış olmasından kaynaklanır.
*Dışkılama düzene girdikten bir süre sonra da bozulmuş olabilir.
*Altını ıslatmadaki gibi ruhsal etkenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.
*Kardeş doğumu, anneden ayrılık, hastaneye yatış gibi konular
*Bu davranış hem annenin ilgisini çekmek, hem de başkaldırmak amaçlı yapılabilir.
*Bazı çocuklar tuvalete gitmeye karşı direnç gösterir. Okulda dışkısını tutarken evde dışkı kaçırabilir.
*Dışkı sorunu olan çocuklar genellikle yaşlarından küçük davranan okula uyumları yetersiz, arkadaş ilişkileri bozuk, bağımlı ve inatçı çocuklardır.
Kaka Kaçırma Davranışının Ortadan Kaldırılmasına Yönelik Öneriler
1- Çocuğun dışkı kaçırma probleminin tıbbi bir neden n kaynaklanıp kaynaklanmadığının belirlenmesi gerekir.
2- Çocuğun üzerindeki gereksiz baskıların kaldırılması ve aşırı titiz tutumlardan vazgeçilmesi gerekir.
3- Çocukla olumlu bir iletişim kurularak onun değerli olduğunu hissetmesini sağlamak. 4- Çocuğun dışkısından tiksinme yerine dışkısını tuvalete yaptığı zamanlarda ödüllendirmek gerekir.
Pozitif Disiplin Tekniği ve Çocuklarda Öz Denetimi Sağlama Yolları
1- Kriz yönetimi, problem çözme becerisi
2- Toplumsal kuralları öğrenme ve uygulama becerisi
3- Alternatifle- seçenekler sunulmalı Sorumluluk alma ve özgürlüklerini artırma duygularını cesaretlendirecektir
4- İyi düzenlenmiş okul-öncesi sınıfları, çocukların özgürce karar vermelerini sağlamaktadır
5- Sınıf ortamında malzemelerin kolayca ulaşabilecekleri açık raflara yerleştirilmesi gerekir.
6- Doğal sonuçlar, pozitif disiplinin önemli elementleridir.
7- Problem çözücü olmalarında birinci adım, çocuklara problem ortaya çıktığında sakin olmalarını öğretmek ve problem üzerinde odaklanmalarını sağlamaktır.
8- Disiplinde amaç, kişinin öz denetimini sağlayabilmek yani kendi kendini denetleyebilme yeteneğini geliştirmektir.
9- Sevgiyi ifade etme ve koşulsuz sevme;
10- Tutarlı olmak; İletişimde açık olmak;
11- Problem davranışı anlamak;
12- Çocukların kendilerini iyi hissetmelerini sağlamak;
13- Güvenilir bir çevre hazırlamak; Sınırlar koymak;
14- Olayları önceden kontrol etmek;
15- Problem çözme becerisi kazandırmak;
16- Fazla müdahale etmemek;
17- Gerektiğinde uzman yardımı almak;
18- Çocuğa ve kendinize karşı sabırlı olmak;

alıntı.....