Tahta kaşıklar verniksiz olmalı ve elde yıkanmalı
Tahta kaşık, spatula, doğrama tahtası gibi yiyeceklerimizle doğrudan temas eden ahşap eşyaların temizliği ve bakımı ayrı bir özen istiyor. Bu eşyaların vernikli olanlarının mutfağa dahi sokulmaması ve hiçbirinin bulaşık makinesinde yıkanmaması gerekiyor.
Prof. Dr. Ümit Cafer Yıldız, bulaşık makinesinde yüksek sıcaklıkta verniğin eriyeceğini, sıcak bir yemeği karıştırırken verniğin kaşıktan yemeğe geçeceğini bildiriyor.
Geçmişten günümüze mutfak eşyaları ne kadar renklenip çeşitlense de tahta kaşıklar, spatulalar yerini hep korudu. Teflon tencere ve tavaların hayatımıza girmesiyle de vazgeçilmez hale geldi. Ancak, eskiden sadece şimşir, kayın gibi ağır ağaçlardan yapılan sağlam kaşıkların yerine rafları çok daha ucuz ve basit yapılı olan, çabuk kırılan, çatlayan, aşınan ürünler işgal etti. Üstelik, nasıl kullanılacağı ve temizleneceğine dair oluşmuş ortak bir kanaat de bulunmuyor. Konuyla ilgili sorularımızı cevaplayan Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ümit Cafer Yıldız, özellikle vernik konusuna dikkat çekerek, kesinlikle verniksiz olanların kullanılmasını öneriyor. Verniklenmiş eşyalar daha şık ve parlak göründüğü için cazip geliyor. Üstelik, daha kolay temizleniyor, kararmıyor, leke tutmuyor. Normalde ahşabın doğal yapısını korumak için kullanılan sentetik bir petrol ürünü olan vernik, ısıyla temas ettiğinde eriyor. İçeriğindeki zararlı kimyasallar gıda yoluyla vücuda geçiyor. Ahşap eşya alırken şimşir, kayın, gürgen gibi sert yapraklı ağaçlardan üretilenlerin tercih edilmesini tavsiye eden Prof. Dr. Cafer Yıldız, bunların bakımı için de mineral yağların kullanılabileceğini belirtiyor.
Ahşap eşyaların en büyük düşmanı ise bulaşık makineleri. Yüksek ısı nedeniyle çabuk yıpranan tahta ürünler, eğer vernikli ise sıcağın etkisiyle vernik çatlıyor; pul pul dökülüyor. Verniksiz ise bulaşık deterjanı ahşabın içine işliyor.
Elde yıkarken de bulaşık deterjanını önermeyen Prof. Yıldız şu bilgileri veriyor: "Ahşap ürünlerin çamaşır suyunda bekletilmesi de doğru değildir. Çünkü, ahşabın bileşenleri, özellikle lignin bileşeni çamaşır suyundaki klor ile reaksiyona girerek insan sağlığına zararlı olan dioksin maddeler meydana getirebilmektedir. Doğru uygulama olarak; sabun veya sabun tozuyla yıkama yapılmalı. Veya sadece suyla yıkama yapılıp kurutulmalı ve kuru tutulmalıdır. Bir de, hidrojen peroksit maddesi (oksijenli su, marketlerde bulunmaktadır) seyreltilerek ahşap mutfak gereçleri bunun içinde bir süre bekletilebilir. Çatlayan eşyaların da kullanılmaması gerekir." ZAMAN
