Tansiyon Diyaliz Sırasında Neden Düşer?

Tansiyon Diyaliz Sırasında Neden Düşer?

Kalp tarafından pompalanan kanın damar duvarına yaptığı basınca “tansiyon” adı verilir. Diyaliz hastalarında tansiyonun hem yüksekliği, hem de düşüklüğü oldukça sıktır; her ikisi de vücut için zararlıdır. Tansiyon yüksekliğine genel olarak iki diyaliz arasındaki dönemde daha fazla rastlanır.

Bugünkü konumuz olan tansiyon düşüklüğü ise diyaliz uygulaması sırasında daha sıktır. Dünyada yapılan tüm diyaliz seanslarının yaklaşık üçte birinde hastalarda tansiyon düşüklüğü yaşanır.

Diyaliz sırasında tansiyon düşüklüğünün sebepleri nelerdir?
Bu problemin çok değişik sebepleri vardır. Bunlara şöyle sıralayabiliriz:
1. İki diyaliz arasında fazla miktarda sıvı alınacak olursa 4 saatlik sürede bu sıvının çekilmesi tansiyonu düşürür.
2. Diyaliz günü tansiyon düşürücü ilaçların alınması seans sırasında kan basıncının azalmasına yol açar.
3. Diyaliz seansı sırasında yemek yenilmesi de bazı hastalarda tansiyon düşmesine katkıda bulunur.
4. Diyalizde kullanılan ilaç ve maddelerin hastada oluşturduğu alerjik sorunlar bu probleme yol açabilir.
5. Bazı kalp hastalıklarında zayıflamış olan kalp kası tarafından yeterli basınçta kan pompalanamayacağı için tansiyon düşer.
6. En başta mide kanamaları olmak üzere, fazla miktarda olan tüm kanamalar tansiyon düşüklüğüne yol açabilir.
7. Diyaliz sırasında kanda birikmiş bulunan üre ve diğer artık maddelerin temizlenmesi ile kanın su kısmı damar yatağının dışına sızar. Damar içindeki kan hacmi azalır; böylece tansiyon düşer.
8. Üreminin sinirler üzerinde yaptığı zararlı etki de tansiyon düşüklüğüne karşı vücudun karşı koymasını etkiler; kan basıncı düşer.

Tansiyon düşüklüğü ne zaman görülür?
Tansiyon düşüklüğü iki ayrı zaman diliminde ortaya çıkabilir. Bazı hastalarda tansiyon sürekli olarak yani hem diyaliz sırasında, hem de diyalizler arasında düşüktür. Burada çoğu kez özel bazı böbrek hastalıkları söz konusudur. Bazı hastalarda ise diyaliz aralarında hastanın kan basıncı normal, hatta yüksek bulunabilir. Diyaliz uygulaması başlarken de hastanın kan basıncı normaldir. Ancak diyalizin sonuna doğru giderek tansiyon düşer.

Diyaliz sırasında tansiyon düşerse hasta neler hisseder?


Bu durum tansiyon düşüklüğünün derecesine ve hastanın genel durumuna göre değişkenllik gösterir. Bazı hastaların hiç şikayeti olmaz ve tesadüfen ölçülen tansiyonlar düşük bulunur. Diğer bazı hastalarda ise şu belirtiler görülür: fenalık hissi, baş dönmesi, bulantı, kusma ve nadiren şuur kaybı. Az sayıda hastada şiddetli kramplar tansiyon düşüklüğüne eşlik eder.

Diyaliz sırasındaki tansiyon düşüklüğü nasıl tedavi edilir?
Hastanın ayakları yukarıya doğru kaldırılır. Vücuttan su çekilmesi işlemi geçici olarak veya o diyaliz seansı için tamamen durdurulur. Diyaliz sıvısı soğutulur; bu durum hastada üşüme hissine yol açar; ancak çoğu kez tansiyonu yükselttiği için hastalar bu rahatsızlığa katlanır. Hastaya 100-200 ml özel serumlar verilebilir. Bazı durumlarda diyalize devam edilmez, o seans için hasta diyalizden erken çıkarılır.

Diyaliz sırasındaki tansiyon düşüklüğü nasıl önlenir?
1. İki diyaliz seansı arasında fazla kilo alınması diyaliz sırasında tansiyon düşüklüğünün en önemli sebebidir. Bu kilonun azaltılması ile düşük tansiyon riski de çok azalır.
2. Diyaliz günü tansiyon ilaçlarının içilmemesi bu problemi önlemek için yararlıdır.
3. Diyaliz ekibinin yapacağı bazı teknik değişiklikler (diyaliz sıvısının türünün değiştirilmesi, diyalizde sıvı çekimi için özel yöntemlerin kullanılması) yararlı olur.
4. Tansiyon düşüklüğü sık şekilde ortaya çıkan hastalar diyaliz sırasında yemek yememelidir.
5. Bazı hastalarda kuru kilosu arttırılması yarar sağlar.
6. Gece uzun süreli diyaliz uygulaması ile tansiyon düşüklüğü önlenebilir.
7. Bazı hastaları periton diyalizine geçirmek zorunlu hale gelir.
8. Özel ilaçların diyaliz öncesinde veya diyaliz sırasında uygulanması ile de tansiyon düşüklüğü önlenebilir.

Bu makale, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı, Nefroloji Bilim Dalı Başkanı - Özel FMC Bahçelievler Diyaliz Merkezi Başhekimi Prof. Dr. Mehmet Şükrü Sever tarafından, Fresenius Medical Care Türkiye'nin yayınladığı "Yaşam Işığı" dergisi için kaleme alınmış, FMC Türkiye Kurumsal İletişim Departmanı tarafından "makalemarketi"nde yayınlanmak üzere paylaşılmıştır.



.alıntıdır.