Özel Eğitimde Tane Kavramının Öğretimi
Tane Kavramının Öğretimi
tarafından (ifade edici dil becerisi varsa) çok iyi bilinmelidir. Aşağıda örnek olarak “bir” kavramının öğretim aşamaları detaylı olarak verilmiştir. Diğer sayılar da aynı yöntem kullanılarak ve aynı aşamalar takip edilerek öğretilmelidir.
Kavram: 1 (bir)
Amaç: Önüne konulan nesne kümesi içinden, “Bir ..... al," denildiğinde, istenilen miktardaki nesneyi alabilme.
Materyal:
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet boncuk.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet kalem.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet silgi.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet kapak.
Yöntem: Model olma, işaret ipucu, yönerge verme, soru sorma.
Uygulama: Çocukla masada karşılıklı oturulur. Materyal setleri eğitimcinin kolaylıkla ulaşabileceği ve çocuğun göremeyeceği bir yere bırakılır. Boncukların olduğu tabak masanın üzerine konur. Çocuğa gösterilerek, “Bunlar ne?” diye sorulur. Çocuk doğru tepki verirse (çocukta sözel ifade varsa sözel tepki vermesi istenir), öğretime başlanır. Tabaktan 1 boncuk alınarak, “Ben bir boncuk aldım, sen de bir boncuk al,” diye yönerge verilir. Çocuk tepkisiz kalırsa, fiziksel yardımla eli tabağa doğru götürülür ve bir boncuk alması sağlanır. Eğer birden fazla boncuk alırsa, işaret ipucuyla bir boncuk gösterilerek, “Bir boncuk al,” diye yönerge tekrar edilir. Çocuğun doğru tepkisi ödüllendirilir. Diğer tabaklarda bulunan nesnelerle de aynı yöntemle çalışılır.
Kavram: 1 (bir)
Amaç: Nesne kümesi içinden bir tane alındığında, çocuğun önünde bulunan resimli kartlar işaret edilerek, “Ben bir......... aldım, sen de kartlar içinde bir ........ resmi olan kartı göster,” denildiğinde gösterebilme.
Materyal:
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet boncuk.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet kalem.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet silgi.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet kapak.
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet boncuk resmi olan 4 ayrı kart
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet kalem resmi olan 4 ayrı kart
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet silgi resmi olan 4 ayrı kart
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet kapak resmi olan 4 ayrı kart
Yöntem: Model olma, işaret ve sözel ipucu, yönerge verme, soru sorma.Uygulama: Çocukla masada karşılıklı oturulur. Materyal setleri eğitimcinin kolaylıkla ulaşabileceği ve çocuğun göremeyeceği bir yere bırakılır. Boncukların içinde olduğu tabak masanın üzerine konur. Çocuğun dikkati tabağa çekilir. Boncuklar gösterilerek, “Bunlar ne?” diye sorulur. Çocuk, “Boncuk” derse, boncuk resimleri alınıp sırayla çocuğun önüne konur. “Bak bunlar da boncuk resimleri,” denir. Çocuğun kartları eline almasına 3-4 saniye izin verilir ve ardından kartlar çocuğun elinden alınıp masaya konur. Tabaktaki boncuklardan bir tane alınır. Alınan boncuk ve çocuğun önündeki kartlar gösterilerek, “Ben bir boncuk aldım, sen de bu kartlardan bir boncuk resmi olan kartı göster,” diye yönerge verilir. Çocuk doğru tepki verirse ödüllendirilir; yanlış kartı gösterirse sözel ve işaret ipuçlarıyla doğru kartı göstermesine yardım edilir; tepkisiz kalırsa fiziksel yardımla bir boncuk resmi olan kartı göstermesi sağlanır. Daha sonra aynı yöntemle diğer materyallerle çalışılır.
Kavram: 1 (bir)
Amaç: Önüne konulan nesne kümesi içinden bir adet alınıp, “Elimde kaç ..... var?” diye sorulduğunda, “Bir .....” diye yanıt verebilme.
Materyal:
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet boncuk.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet kalem.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet silgi.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet kapak.
Yöntem: İşaret ve sözel ipucu, yönerge verme, soru sorma.
Uygulama: Çocukla masada karşılıklı oturulur. Materyal setleri eğitimcinin kolaylıkla ulaşabileceği ve çocuğun göremeyeceği bir yere bırakılır. Boncukların içinde olduğu tabak masanın üzerine konur. Tabak çocuğa gösterilerek, “Bunlar ne?” diye sorulur. Çocuk, “Boncuk” diye yanıtlar. Tabaktan 1 boncuk alınarak, “Elimde kaç boncuk var?” diye sorulur. Çocuk, “Bir” veya “Bir boncuk” diye cevaplarsa ödüllendirilir. Eğer tepkisiz kalırsa, soru yeniden sorulur ve 3-4 saniye beklenir. Çocuktan yine cevap gelmezse, sözel ipucu verilir ve çocuğun “Bir” veya “Bir boncuk” demesi sağlanır. Diğer tabaklarda bulunan nesnelerle de aynı yöntemle çalışılır.
Kavram: 1 (bir)
Amaç: Bir adet nesnenin olduğu kart çocuğa gösterilip, “Bu kartta bulunan ...... sayısı kadar tabaktan ...... al” denildiğinde önündeki tabakta bulunan nesnelerden bir adet alabilme.
Materyal:
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet boncuk.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet kalem.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet silgi.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet kapak.
1 adet boncuk resmi olan kart
1 adet kalem resmi olan kart
1 adet silgi resmi olan kart
1 adet kapak resmi olan kart
Yöntem: İşaret ve sözel ipucu.
Uygulama: Çocukla masada karşılıklı oturulur. Materyal setleri eğitimcinin kolaylıkla ulaşabileceği ve çocuğun göremeyeceği bir yere bırakılır. Boncukların içinde olduğu tabak masanın üzerine konur. Çocuğun dikkati tabağa çekilir. Boncuklar gösterilerek, “Bunlar ne?” diye sorulur. Çocuk, “Boncuk” der. Bir boncuk resminin olduğu kart çocuğa gösterilerek, “Bu kartta bulunan boncuk sayısı kadar tabaktan boncuk al,” diye yönerge verilir. Çocuk, doğru tepki verirse ödüllendirilir; fazla boncuk alırsa sözel ve işaret ipucuyla bir boncuk almasına yardım edilir; tepkisiz kalırsa fiziksel yardımla bir boncuk alması sağlanır. Diğer materyallerle de aynı yöntemle çalışılır.
Kavram: 1 (bir)
Amaç: Bir adet nesne resmi olan kart gösterilip, “Bu karttaki ........ sayısı kadar ........ resmi olan kartı göster,” diye yönerge verildiğinde gösterebilme.
Materyal:
1 adet boncuk resmi olan kart
1 adet kalem resmi olan kart
1 adet silgi resmi olan kart
1 adet kapak resmi olan kart
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet boncuk resmi olan 4 ayrı kart
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet kalem resmi olan 4 ayrı kart
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet silgi resmi olan 4 ayrı kart
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet kapak resmi olan 4 ayrı kart
Yöntem: Model olma, işaret ve sözel ipucu, yönerge verme, soru sorma.
Uygulama: Çocukla masada karşılıklı oturulur. Materyal setleri eğitimcinin kolaylıkla ulaşabileceği ve çocuğun göremeyeceği bir yere bırakılır. Farklı sayılarda boncuk resmi olan 4 ayrı kart çocuğun önüne konur. Bir adet boncuk resmi olan kart gösterilip, “Bu kartta olan boncuk sayısı kadar boncuk resmi olan kartı göster,” diye yönerge verilir. Çocuk doğru tepkide bulunursa ödüllendirilir. Yanlış kartı gösterirse ipuçlarıyla doğru kartı göstermesi sağlanır. Tepkide bulunmazsa, fiziksel yardımla doğru kartı göstermesi sağlanır.
Kavram: 1 (bir)
Amaç: Bir adet nesne resmi olan kart gösterilip, “Bu kartta kaç ........ var?” diye sorulduğunda, “1” veya “Bir .......” diye cevap verebilme.
Materyal:
1 adet boncuk resmi olan kart
1 adet kalem resmi olan kart
1 adet silgi resmi olan kart
1 adet kapak resmi olan kart
Yöntem: Sözel ipucu
Uygulama: Çocukla masada karşılıklı oturulur. Materyal setleri eğitimcinin kolaylıkla ulaşabileceği ve çocuğun göremeyeceği bir yere bırakılır. İçinde bir adet boncuk olan resim çocuğa gösterilip, “Bu kartta kaç boncuk var?” diye sorulur. Çocuk, “Bir” veya “Bir boncuk” diye cevaplarsa ödüllendirilir. Eğer tepkisiz kalırsa, soru yeniden sorulur ve 3-4 saniye beklenir. Çocuktan yine cevap gelmezse, sözel ipucu verilir ve çocuğun “Bir” veya “Bir boncuk” demesi sağlanır. Aynı yöntem kullanılarak diğer kartlarla çalışmaya devam edilir.
Kavram: 1 (bir)
Amaç: Önüne konulan nesne kümesi içinden, “Bir ..... al," denildiğinde bir nesneyi alabilme.
Materyal:
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet boncuk.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet kalem.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet silgi.
Bir tabakta aynı renkte, tipte ve malzemede 4 adet kapak.
Yöntem: İşaret ve sözel ipucu, yönerge verme, soru sorma.
Uygulama: Çocukla masada karşılıklı oturulur. Materyal setleri eğitimcinin kolaylıkla ulaşabileceği ve çocuğun göremeyeceği bir yere bırakılır. Boncukların içinde olduğu tabak masanın üzerine konur ve çocuğa gösterilerek, “Bunlar ne?” diye sorulur. Çocuk, “Boncuk” diye cevaplar. Tabak işaret edilerek, “Bir boncuk al,” diye yönerge verilir. Çocuğun doğru tepkisi ödüllendirilir. Çocuk tepkisiz kalırsa, fiziksel yardımla eli tabağa doğru götürülür ve bir boncuk alması sağlanır. Eğer birden fazla boncuk alırsa, işaret ipucuyla bir boncuk gösterilerek, “Bir boncuk al,” diye yönerge tekrar edilir. Aynı yöntemle diğer tabaklarda bulunan nesnelerle çalışılır.
Kavram: 1 (bir)
Amaç: Önüne konulan nesne resimleri içinden, “Bir ..... resmi olan kartı göster,” diye yönerge verildiğinde gösterebilme.
Materyal:
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet boncuk resmi olan 4 ayrı kart
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet kalem resmi olan 4 ayrı kart
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet silgi resmi olan 4 ayrı kart
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet kapak resmi olan 4 ayrı kart
Yöntem: İşaret ve sözel ipucu, yönerge verme, soru sorma.
Uygulama: Çocukla masada karşılıklı oturulur. Materyal setleri eğitimcinin kolaylıkla ulaşabileceği ve çocuğun göremeyeceği bir yere bırakılır. Boncuk resimleri olan kartlar masanın üzerine konur ve çocuğa gösterilerek, “Bu resimdekiler ne?” diye sorulur. Çocuk, “Boncuk” diye cevaplar. Kartlar işaret edilerek, “Bir boncuk resmi olan kartı göster,” diye yönerge verilir. Çocuğun doğru tepkisi ödüllendirilir. Çocuk tepkisiz kalırsa veya yanlış kartı gösterirse, işaret yardımıyla doğru kartı göstermesi sağlanır. Aynı yöntem kullanılarak diğer kartlarla çalışmaya devam edilir.
Kavram: 1 (bir)
Amaç: Yazılı olarak (rakamla) 1 gösterilip “Bu kadar ....... olan kartı göster,” diye yönerge verildiğinde gösterebilme.
Materyal:
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet boncuk resmi olan 4 ayrı kart
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet kalem resmi olan 4 ayrı kart
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet silgi resmi olan 4 ayrı kart
1 adet, 2 adet, 3 adet, 4 adet kapak resmi olan 4 ayrı kart
“1” rakamı yazılı olan kart
Yöntem: İşaret ve sözel ipucu, yönerge verme, soru sorma.
Uygulama: Çocukla masada karşılıklı oturulur. Materyal setleri eğitimcinin kolaylıkla ulaşabileceği ve çocuğun göremeyeceği bir yere bırakılır. Boncuk resimleri olan kartlar çocuğun önüne konur ve çocuğa gösterilerek, “Bu resimdekiler ne?” diye sorulur. Çocuk, “Boncuk” diye cevaplar. “1” rakamının yazılı olduğu kart çocuğa gösterilerek, “Bu kadar boncuk resmi olan kartı göster,” diye yönerge verilir. Çocuğun doğru tepkisi ödüllendirilir. Çocuk tepkisiz kalırsa veya yanlış kartı gösterirse, işaret yardımıyla doğru kartı göstermesi sağlanır. Aynı yöntem kullanılarak diğer kartlarla çalışmaya devam edilir.
KAYNAK: Çetin ÖZBEY, Özel Eğitimde Kavram ve Beceri Öğretimi, , İstanbul, 2007.
ALINTI::::::::::
