Okul Öncesi Çağdaki Üstün Yetenekli Çocuklar
Okul Öncesi Çağdaki Üstün Yetenekli Çocuklar
H. Elif DAĞLIOĞLU
Öğretmen ve aileler için üstün yetenekliliğin en erken belirtilerinden bazıları şöyle sıralanabilir;
Bebeklikte olağan üstü hareketlilik
Uzun dikkat süresi
Anne-baba veya bakan kişiyi erken tanıma ve gülme
Ses, ağrı ve acıya karşı aşırı reaksiyon
Gelişimsel dönüm noktalarına (yürüme, konuşma v.b.) hızlı ilerleme
Olağanüstü hafıza
Hızlı öğrenme ve bundan hoşlanma
Erken ve kapsamlı dil gelişimi
Kitaplara karşı aşırı ilgi
Merak
Şakadan anlama yeteneği
Soyut muhakeme ve problem çözme becerileri
Canlı hayal gücü
Duyarlılık ve sevecenlik
Sürekli soru sorma
Arkadaşları ile oynarken lider olma (Renzulli 1986, Freeman 1986, Morelock
1992, Dağlıoğlu 1995, Metin 1999).
Üstün Yetenekli Çocukların Öğretmen Ve Ailelerine Yönelik Birlikte Yapılabilecekleri Etkinlikler
Üstün yetenekli çocukların yetenek, ilgi ve ihtiyaçlarına cevap verme konusunda ailesine ve öğretmenlerine çok büyük görevler düşmektedir. Çünkü yukarıda da belirtildiği gibi onlar diğer yaşıtlarından daha fazla, ayrıntılı ve derinlemesine bilgi öğrenmek isterler. Bu sebeple aşağıda sıralanan örnekler gibi etkinlikler uygulamak, bu tip özellik taşıyan çocuğa sahip aileler ve öğretmenlerin çocuğa gereksinimleri doğrultusunda destek vermelerine olanak sağlayabilir.
• Karşılaştırma ve zıtlık: Kitaptaki iki karakter, tanıdığı iki insan, iki televizyon
şovu, iki köpek arasındaki benzerlik ve farklılıkların neler olduğunu sormak.
• Farklı yollarla gruplama yapmak: Sevdiği televizyon şovları, tanıdığı insanları, oyuncakları, içecekleri, günün saatleri, duyguları, kıyafetleri, farklı geometrik şekilleri gruplama konusunda farklı yollar bulmasına olanak vermek.
• Bilgisayar kullanmak: Çocuklara bilgisayar kullanmayı öğretmek. Dinozorlar, facemaker (yüz yaratma) gibi bazı programlar bu çocuklar tarafından zevkle kullanılmaktadır.
• Farklı oyuncaklar: Değişik manipülatif oyuncaklar sunmak ve bu materyallerle özgün tasarımlar üretmesine fırsat vermek.
• Farklı düşünme becerileri: Basit mantıksal yap-bozlar ve labirentler sunarak kritik düşünme ve problem çözme becerilerini öğretmek.
• Tahmin etme becerisini geliştirmek: Bir televizyon şovunda "sonra ne
olacak?", kitapta, insanların yaşamı konusunda "ne düşünüyorsun?" veya
"bu çocuk kızgın mı?", "sence ne düşünüyor?" gibi tahminlerde bulunmasını istemek.
• "Eğer... olursa": "Dışarıda çimlerin üstüne bir parça ekmek bırakırsak"
veya "büyük annene mektup göndermek istesen" veya "eğer insanlar uçabilseydi", "bütün arkadaşlarına kızsaydın ne olurdu?" tipinde sorular sormak.
• Karışıp değişen hayvanlar: Birkaç tane hayvan seçmesini isteyip bazılarının özelliklerini değiş tokuş etmesini istedikten sonra ortaya çıkan yeni tür hayvanı çizmesini veya plastirinden modelini yapmasını veya onunla ilgili bir
hikaye yazmasını istemek.
• Bilim, doğa ve çevre ile ilgili kitaplar okumak: Bu çocuklar bilim, doğa
ve çevre hakkındaki kitaplardan genellikle çok hoşlanırlar.
• Teybe öykü, gözlem v.b kaydı yapmak: Çocuğa taşınabilir küçük bir teybin ve mikrofonun nasıl kullanıldığını anlatarak ya bir hikaye ya bir şarkı ya
da ev veya okulun etrafında bir gezi yapıp daha sonra dinlediğinde neler
gördüğünü hatırlayabilmesi için gördüklerini kaydetmesini istemek.
Kaynakça
I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Yayın Dizisi : 2
(Üstün Yetenekli Çocuklar Bildiriler Kitabı -
Prof. Dr. Adnan Kulaksızoğlu, Doç. Dr. Ahmet Emre Bilgili, Mustafa Ruhi Şiirin)
Yard. Doç. Dr., İzzet Baysal Üniversitesi
Dağlıoğlu H. E. (1995). ilkokul 2.-5. Sınıflara Devam Eden Çocuklar Arasından Üstün Yetenekli Olanların
Belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Freeman J. (1986). The Psychology of Gifted Children. John Willey and Son Ltd., Great Britain.
Renzulli J. S. (1986). The Treating Conception of Giftedness: a Developmental Model for Creative Productivity.
Conception of Giftedness Press Syndicate of University of Cambridge.
Morelock M. (1992). "Giftedness: The View from Within" Understanding OurGifted 4 (3), 1, 11-15.
Metin N. (1999). Üstün Yetenekli Çocuklar. Öz Aşama Matbaacılık San. LTD. Şti. Ankara.
Alıntıdır.
