5-13 Ay Bebekleri İçin Kaliteli Zaman-Oyun-Oyuncak Seçimi

Anlamadığınız bir dili konuşan, bazen sizi çaresiz hissettiren bir varlık var. Çaresiz hissettiğimiz anların çokluğuyla belki bu sıkıcı sürecin bir an önce geçmesini isteyebilirsiniz. Swatch reklamlarında ‘’zaman, onu nasıl değerlendirdiğinize bağlı’’ diye bir yazı geçer. Anne-baba kimliğindeki göreviniz gelecekle ilgili hayal kurmakla sınırlı kalmamalı, göreviniz şimdi, ödül ise şimdide ve gelecekte yer alıyor.
‘’Gün boyunca meşguldüm; oynamamızı istediğin küçük oyunları seninle oynamaya zamanım olmadı. Sana pek zaman ayıramadım. Elbiselerini yıkar, dikiş diker, yemek yapardım, ama resimli kitabını getirip yaşadığın zevki benimle paylaşmak istediğinde ‘daha sonra oğlum’ derdim. Uyuduktan sonra üstünü örter, dualarını duyar, ışığı kapatır ve parmaklarımın ucuna basa basa kapıya yönelirdim. Keşke bir dakika daha kalsaydım. Çünkü yaşam kısa, yıllar hızla akıp gidiyor; küçük bir çocuk çok hızlı büyüyor. Değerli sırlarını tuttuğunuz küçük çocuğunuz artık yanınızda değil. Artık resimli kitaplar ortadan kalktı, oynanacak oyun yok. Bunların hepsi geride kaldı. Bir zamanlar meşgul olan ellerim hala yerinde; günler boş ve uzun. Keşke geri dönüp benden istediğin o küçük şeyleri yapabilme fırsatım olsaydı’’… Arthur Sells

Bebekler, duyularıyla keşfeder, olumlu duygusal, fiziksel, zihinsel deneyimler yani anne-babanın dokunması, sallaması, konuşması, gülmesi, şarkı söylemesi gün içinde tekrarlandıkça beyin gelişiminin temeline katkıda bulunulur.

Algılamada, duyusal yeterliliklerin rolü çok büyüktür, nesneyi görmek, sesini duymak, dokunmak, tadına bakmak ona bilgi verir, kayıt yapar.
5-13 Ay Bebeklerine Oyun ve Oyuncak Önerileri

Dokunma Duyusunun Gelişimi
• 4-5 aylık bebek nesneleri ağzına sokarak keşfeder
• 5. ayda oturma yeteneğinden sonra, emeklemeye geçiş için hazırlanır. Oturuyorken, oyuncağını almak için öne eğiliyorsa, ellerini kollarını pençe gibi uzatabiliyorsa emeklemenin habercisidir. Uzanabildiğinden uzak mesafeye oyuncak koyun.
• 6-7 aylık bebek elleriyle okşama, hafifçe vurma hareketleri yapabilir, bilinçli olarak ağzına götürebilir.
• 6-9. aylarda bebeğin hangi elinin daha hakim olduğu bazen anlaşılabilir (Önüne ortaya oyuncak koyun, oyuncağı devamlı hangi eliyle götürüyor izleyin, sol tarafına konduğunda vücudunu döndürüp sağ eliyle alıyorsa sağ elini kullanacak olma ihtimali yüksektir, 1 yaş dolaylarında daha kesin belli olur).
• 8-9 aylık bebek, yardım için değil denge için tutunur. Fırlatmayı öğrenmiş olan bebeğin, bu dönemde en sevdiği oyunlardan biri düşürmektir. O düşürüp siz alınca sebep-sonuç ilişkisini öğrenir.
• 11-12 aylık bebek, nesneleri iter, inceler.
• 12-13 aylık bebek eline aldığı nesnelere vurur, evirip çevirir.

Dokunma Duyusuna Yönelik Malzeme ve Oyunlar:
-Dokunma Kutusu (pamuk, sünger, diş fırçası, saç fırçası…)
-Dokunma Topları (değişik kumaşlar, tüylü, kabartmalı, sert, yumuşak…)
-Bebekler (fermuar, çıt çıt, ayakkabı bağcığı, kemer tokası, düğmesi)
-Battaniye (farklı dokuların üzerinden dolaşır).
-Deniz topunun üstüne yatırarak yavaşça ileri-geri döndürebilirsiniz (6-7 aylıktan sonra denge çalışması için eğlenceli olabilir)
-Silindir yastık, bebeğin yüz üstü iken göğsünü destekleyebilir, ayaklarından da siz tutun, önüne de oyuncak koyun, kendini hareket ettirsin.
-Onunla emekleyin
-Otururken oyuncağı diğer tarafınıza koyun, sizin bacağınızın üstünden geçmeye çalışsın (8-9 aydan sonra)
-Oyuncakları birbirine vurma, doldurma-boşaltma
-Çim yolma

İşitme Duyusunun Gelişimi
• 4-5 aylık bebek, sesin geldiği yönü anında ayırt edebilir, kişileri sesinden tanır.
• 6-7 aylık bebek, sesin yukarıdan mı aşağıdan mı geldiğini anlar, kendi ismini duyunca tanır.
• 10-11 aylık bebek, bir iki emir sözcüğüne tepki verir.

İşitme Duyusuna Yönelik Malzeme ve Oyunlar:
-Sesli bilezikler, sürterek, sallayarak, çekerek elde edeceği sesli aletler
-Sesli her türlü eşya, zil, çıngırak, metal, tahta kaşıklar….
-Sesli toplar (içinde zil olan sesli toplar)
-Ses kutuları
-Onun çıkardığı sesleri sizin de tekrar edebilirsiniz.
-O anda yaptıklarınızla ilgili konuşabilirsiniz
-Sesi alçaltma yükseltme oyunları
-Ses taklitleri
-Kendi kitabınızı bile sesli okuyabilirsiniz
-Sık sık ama aralıklarla müzik dinletebilirsiniz
-Ne kadar çok konuşursanız, kumbara o kadar çok dolar!

Koku Duyusunun Gelişimi
• 1 yaşından sonra iyi ve kötü koku anlayışı yetişkinle aynıdır.
Koku Duyusuna Yönelik Malzeme ve Oyunlar:
-Sabun, meyva kabukları, kuru nane, bitki çayları…kokular hakkında konuşturun (2-3 yaştan sonra)

Tat Duyusunun Gelişimi
• 6-7 ay civarı değişik tatları kabul etmeye başlar
Tat Duyusuna Yönelik Malzeme ve Oyunlar:
-Ekşi, tatlı, tuzlu yiyecekleri tattıktan sonra neye benzedikleriyle ilgili konuşturulabilir (2-3 yaştan sonra)

Görme Duyusunun Gelişimi
• 5 aylık bebek, zıt renkleri, keskin köşeleri, parlak renkleri fark eder.
• 6-7 aylık bebek, renkli, karmaşık nesnelere bakmaktan hoşlanır, daha iyi görebilmek için pozisyonunu değiştirebilir.
• 7-8 aylık bebek, iki gözünü belli bir noktada odaklayabilir.
• 10-11 aylık bebek, derinliği algılar. En güç başarılan beceri istekle bırakmadır, öncesinde nesneler tesadüfen düşer, bunu öğrenince sürekli bırakır. Hazırlıklı olun!
• 12-13 aylık bebek, hızlı hareket eden nesneleri izler, kaybettiği nesneyi arar.
Görme Duyusuna Yönelik Malzeme ve Oyunlar:
-Parlak, canlı, hareket eden her türlü oyuncak
-Parmak kuklalar
-El feneri
-Farklı şekil ve renklerde mobiller
-Cee oyunu

Mutlaka göz teması kurun ve konuşun, bir sünger gibi bilgileri çekecek ve zamanı geldiğinde gösterisini yapacaktır

Yazar: Layza OVADYA, Uzman Psikolog - Eğitim Danışmanı