Kimler Üstün Zekalı / Yetenekli Çocuklardır?
Kimler Üstün Zekalı / Yetenekli Çocuklardır?
Üstün yetenekliler/zekalılar daha hızlı öğrenebilme,daha uzun süre akılda tutabilme, daha geniş ve derinliğine kavrayabilme,olay ve olgular arasındaki ilişkileri daha önce anlayabilme ve sezgi gibi bir çok zihinsel yetenekler bakımından üstün zihin kapasitesine sahip çocuklardır
Tanım
Marland Raporunda ise üstün yetenek aşağıdaki alanların birinde ya da birkaçında yüksek performans ve başarı gösterme şeklinde tanımlanmaktadır. (Passow);
Genel zihinsel yetenek
Özel akademik yetenek
Üretici düşünce yeteneği
Liderlik yeteneği
Görsel ve gösteri sanatlarında yetenek
Psiko-motor yetenek.
Genel Zihinsel Yetenek
Yaşlarına göre ileri sözcük dağarcıkları
Erken okuma yeteneği; oldukça erken yaşta içinden okuma (2-3 yaş gibi)
Bağımsız okuma; sıklıkla yetişkin seviyesindeki kitaplar tercih etme
Hızlı öğrenme ve olaylara dayalı bilgileri kolay hatırlama
Neden-sonuç ilişkilerini hızlı algılama
Merak; sürekli olarak nasıl ve niçin soruları sorma
Kendinden büyük çocuklarla birlikte olmaktan hoşlanma
İlgiler arama ve koleksiyon yapma
Yaşlarına göre uzun dikkat süresi
Kendine yüksek standartlar belirleme
Yaşlarına göre ileri bir mizah anlayışına sahip olma
Bilgiyi zihinde tutma
Akranları ile karşılaştırıldığında planlama, problem çözme ve soyut düşünme becerilerinde daha ileri seviyeye sahip olma
Benzerlik ve farklılıkları çabuk fark etme
Çeşitli konularda alışılmadık şekilde bir çok bilgiye sahip
Rutin işlemlerden sıkılma
Ahlaki konular, din ve politika gibi yetişkin konularına ilgi
Akranları ve ortam üzerinde baskın olma eğilimine sahip olma
Sözlü ve yazılı ifadelerinde orijinallik sergileme
Hedefine ulaşmada inatçı ve mücadeleci olma.
Özel Akademik Yetenek
Özel bir akademik alanda (Matematik, bilim, dil gibi) akranlarına göre daha yüksek performans gösteren bireylerdir.Özellikleri:
Söz konusu alanla ilgili kavramlar, yöntemler ve terminolojiyi anlama konusunda
İleri bir düzey
Söz konusu alandaki kavramları tüm diğer aktivitelere uygulama yeteneği
Zamanının çok büyük bir kısmını özel akademik alana ayırmaya istekli olma
Bu alanda yüksek standartlara sahip olma çabası
Özel yeteneği olduğu alanda rakipsiz olma ve en iyisi olma motivasyonu
Yeteneği olan özel alanda hızlı öğrenme
Özel yeteneği olduğu alanda bilgisini artırmak için bu konuda daha bilgili olan kişilerden yardım isteme
Yetenekli olduğu alanla ilgili, kendisinin ve diğerlerinin yeteneği hakkında yargıda bulunma.
Üretici Düşünce Yeteneği
Birbirinden bağımsız veya farklı olarak düşünülen elemanları bir araya getirerek yeni düşünceler veya şekiller üreten bireylerdir. Özellikleri:
Meraklı olma,deneyimlere açık olma
İşleri kendi yollarıyla yürütme eğilimi
Yalnız başlarına çalışmayı tercih etme,aktif bir hayal gücü
Bir hedefe ulaşmak veya bir problemi çözmek için birçok yol düşünme yeteneği
Beklenmeyen akıllıca ve ukalaca cevaplar verme eğilimi
Fikir üretme ve geliştirmede akıcı olma
Birbirinden bağımsız görünen fikirler arasında alışılmışın dışında bağlantılar kurma
Macera ve risk almaya isteklilik
Ayrıntılarla ilgilenme ihtiyacı,ezberden sıkılma
Kendi kararının yer almadığı otoriter bildirimleri kabul etmeme
Sosyal kabul görme ihtiyacı
Kendi fikirlerine inanma ve bir tartışma veya çalışma ortamında fikrini koruma
Risk almaktan hoşlanma
İlgilerini ve hayal gücünü kullanabileceği projelerde alışılmışlığın dışında orjinalite
Liderlik Yeteneği
Liderlikte üstün yetenek gösteren bireyler, grubu yönlendirme becerilerini kullanırlar ve güç durumları kolaylıkla aşabilirler. Sosyal süreçleri aktif olarak sürdüren ve değiştiren bireyler olarakta bilinirler.Özellikleri:
Zekâ, mizah ve ileri görüşlülüğü ile sosyal durumlarla başa çıkmada alışılmadık kapasite
İlişkileri kurma ve sürdürme yeteneği ve empati düzeyi yüksek
Sorumlulukları yerine getirmede başarı gösterme
Grup ruhu oluşturma ve gerektiğinde grup elemanlarını destekleme
Yeni durumlara kolaylıkla uyum sağlama
Yaşıtları ve yetişkinler tarafından aranan kişi olma girişken olma
Yaşıtları tarafından karar alıcı ve arabulucu olarak görülme
Karar alırken duygusal davranmama, objektif olma
Başkalarını üretken davranışlara teşvik etme yeteneği
Yaşıtları ve kendinden büyüklerle birlikteyken kendinden emin olma.
Görsel ve Gösteri Sanatlarında Yetenek
Bu alanda üstün yetenekli olan bireyler resim, müzik, drama, tiyatro ve diğerleriyle ilgili alanların birinde ya da birkaçında özel yetenek gösterirler.Özellikleri:
Müzik
Orijinal besteler yapma
İyi bir ritim duygusuna sahip olma
Melodileri ve ritmi kolay hatırlama ve tekrarlama
Duygu ve deneyimlerini ifade etmek için müziği kullanma
Bir enstrüman çalma ve bunu yapmaya karşı güçlü bir istek duyma
Drama
Drama etkinlikleri ile ilgilenme ve keyif alma
Duygularını, yüz ifadeleri, jestler ve vücut hareketleri ile yansıtma
Rol oynama, canlandırma ve diğerlerini taklit konusunda uzman olma
Vücut dilini kullanarak fikirlerini kusursuz biçimde ifade etme
Orijinal oyunlar oluşturma
İzleyicilerde duygusal tepkiler uyandırmaktan hoşlanma.
Sanat
Sanatı ciddi bir şekilde ele alma ve sanattan hoşlanma
Çok iyi bir hayal gücüne sahip olma
Duygu ve deneyimlerini sanatla ifade etme
Artistik problemlere alışılmadık çözüm yolları bulma
Kil, plastik, seramik vb. malzemelerle üç boyutlu çalışmalar yapmaktan hoşlanma
Stil, denge ve bütünlüğe sahip orijinal ürünler ortaya koyma
İyi bir gözlem yeteneğine sahip olma
Psikomotor Yetenek
Psikomotor alanda yetenekli olma, vücudun tümü ya da bir bölümündeki motor kaslar› kullanmada yüksek performans gösterme (hız, kuvvet, koordinasyon,denge, topu kontrol etme v.b.) anlamındadır. Psikomotor alanda yetenek jimnastik, yüzme ve atletizm v.b. spor dallarını içerdiği gibi bazen ince motor becerilerdeki yetenekliliği de (el sanatları, operatörlük gibi) kapsamaktadır.Özellikleri:
Ritmik olma
Atletik olma
Vücut geliştirmeye uygun yapıya sahip olma
Fiziksel etkinliklerde koordineli, dengeli ve güvenli olma
Oyun oluşturmakla ve değiştirmekle üretici olma
Enerjik olma
Fizik gücü ile oynanan oyunlardan hoşlanma
Alıntıdır.
