YİBOLAR KAPANIYOR

ÖMER ŞAHİN

Cumhuriyet kurumlarından biri olarak bilinen ve neredeyse Cumhuriyetle yaşıt olan yatılı bölge okulu, yani eski adıyla YİBO yeni adıyla YBO’lar tarihe karışıyor. Hükümet, YBO’ların kapatılması kararı aldı ve bu konuda çalışma başlatıldı.

YBO’larda 120 bin öğrenci ve 10 bin öğretmen var. Türkiye’nin her bölgesinde ve çoğu ilinde bulunan YBO’lardaki öğrenciler ve okul binalarının ne olacağı konusu da netleşiyor. YBO’larda okuyan öğrenciler taşımalı sisteme geçecek. YBO olarak yıllarca görev yapan okul ve pansiyon binaları ise ihtiyaç sahibi kurumlara devredilecek. Burada öncelik üniversiteler ve okulların olacak.

İki kapatma gerekçesi

Hükümetin sürpriz bir şekilde YBO’ları kapatma kararının altında iki gerekçe öne sürülüyor. Bunlardan ilki güvenlik. Buna göre, devletin güvenlik birimleri özellikle Doğu ve Güneydoğu’daki yatılı okullardaki örgütlenme ve propagandaya dikkat çekti. İkincisi de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın ısrarla üzerinde durduğu ‘aile’ meselesi olarak gösteriliyor. Erdoğan’ın küçük yaştaki çocukların anne ve babalarıyla kalarak eğitim hayatlarını sürdürmesi için gerekenlerin yapılmasını istediği belirtiliyor.

İlk 1939’da kuruldu

YİBO’lar, okulun olmadığı köy ve mezra gibi yerleşim merkezlerindeki çocukların eğitim alabilmesi için ilk olarak 1939 yılında kurulmuştu. Türkiye’nin her bölgesine yayılan YİBO’larda daha çok yoksul aile çocukları kalıyordu. 1962 yılından sonra yaygınlaşan YİBO’lar 4+4+4 sistemine geçildikten sonra YBO (Yatılı Bölge Okulları) adını almıştı. YBO’larda ilköğretim 4’üncü sınıftan 9’uncu sınıfa kadar öğrenim görülebiliyor. YBO’larda 65 bini kız öğrenci olmak üzere toplam 120 bin öğrenci kalıyor. Bu okullarda 10 bin civarında öğretmen görev yapıyor. YBO’lara giden öğrenci sayıları son yıllarda kademeli olarak azalmıştı.

Öğrenci maliyeti 4 bin lira

Yatılı bölge okulu ve öğrenci sayısının son yıllarda azalması dikkat çekiyor. 2008’de 579 olan okul sayısı bu yıl 470’e indi. Öğrenci sayısı da 2009’da 150 bine ulaşmışken şu anda 120 bin civarında. YBO’larda bir öğrencinin yıllık maliyeti 4 bin lirayı buluyor. Pansiyon giderleri de 2 bin TL’ye yaklaşıyor.

Çelik de YİBO mezunu

YBO yani eski adıyla YİBO’lardan yolu geçenler arasında birçok ünlü isim de bulunuyor. Bunlardan biri, uzun yıllar Milli Eğitim Bakanlığı yapmış olan AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik. Hüseyin Çelik, ilk ve orta öğrenimini Tatvan YİBO’da görmüştü.

Meclis’in YİBO raporu

YİBO’lar daha önce ‘cinsel istismar’ olaylarıyla da gündeme gelmişti. Bundan yaklaşık altı yıl önce kurulan TBMM Okullardaki Şiddeti Araştırma Komisyonu’nun hazırladığı raporun ardından YİBO’ların kapatılması tartışılmıştı. Tunceli Hasan Âli Yücel Yatılı İlköğretim Bölge Okulu’nda inceleme yapan komisyon çalışmaları sonucu şu önerileri raporuna yansıtmıştı:

”YİBO’larda çalışacak öğretmenlerin tercihan evli olmasına özen gösterilmelidir. Öğretmenler, travma, çatışma, baş etme, sorun çözme ve iletişim becerileri konusunda eğitim almalıdır. Etütlerde kız ve erkek öğrenciler için birer öğretmen yeterli gelmediği için öğretmen sayısı arttırılmalıdır. İstismara uğrayan öğrencilere başka şehirde psikolojik yardım verilmelidir…”

alıntı