Multip Skleroz
Beyin ve omuriliğin (merkezi sinir sisteminin) bir hastalığıdır.
MS beynin görme, konuşma, yürüme gibi fonksiyonlar üzerindeki kontrol kabiliyetini bozar.
“Multipl” denmesinin nedeni:
• Beyin ve omuriliğin bir çok farklı alanı etkilenir.
• Belirtileri hafif ya da ağır olabilir. Aniden ortaya çıkabilir ya da kaybolabilir.
“Skleroz” denmesinin nedeni:
• Hastalık beyin ve omuriliğin hasarlı alanlarında sklerozan plaklar,yani sertleşmiş dokular
oluşturur.
• Bir akıl hastalığı değildir.
• Bulaşıcı değildir.
• Henüz önlenebilir ya da tamamen tedavi edilebilir değildir.
Multipl Skleroz hakkında bilinmesi gereken en önemli şey nedir?
Merkezi sinir sisteminin gençler arasında görülen yaygın bir hastalığıdır.
MS’lilerin aileleri ve yakınlarından oluşan çok daha fazla sayıda kişi ise duygusal, maddi ve fiziksel zorluklarla karşı karşıyadır.
Genç erişkinler MS’e yakalanma olasılığı en yüksek olanlardır; hem de hayatlarının en verimli yıllarında...
Her yıl araştırma için dünyada milyonlarca dolar harcanmaktadır. En az bir o kadarı da yardım ve destek için harcanmaktadır. Hastalık nedeniyle kaybolan işgücü değeri ise faturayı ayrıca kabartmaktadır.MS’i daha yakından tanımakla MS’lilerin hayattan daha çok tad almalarını ve MS’ten daha az etkilenmelerini sağlayabilirsiniz.
MS merkezi sinir sistemini nasıl etkiler?
Merkezi sinir sistemi sinirler boyunca vücudun çeşitli bölgelerine elektriksel mesajlar gönderen bir telefon santralına benzer.
Bu mesajlar bilinçli ve bilinçsiz tüm hareketlerimizi kontrol eder.
Multipl Skleroz mesajların düzgün bir şekilde iletilmesini bozar.
Sağlıklı sinir liflerinin çoğu mesajların iletilmesini kolaylaştıran miyelin denen yağlı bir madde ile çevrelenmiştir.
MS’de miyelin parçalanır ve miyelinin yerini nedbeleşmiş (sertleşmiş) doku alır. Bu da mesajın geçişini saptırır ya da tümden bloke eder.
Vücut fonksiyonları kontrol edilemez hale gelir, çünkü:
• Mesajlar gerektiği gibi iletilemez
• Mesajlar yanlış bölgeye gider
Multipl Skleroz’a yol açan nedir?
Bu, tıbbın en büyük sırlarından biridir.
• Sebep bilinmemektedir
• Bir tedavi bulunamamıştır
• Kimin MS’ye yakalanacağını önceden bilmek mümkün değildir.
Bu konuda üç yaygın teori vardır:
I- Virüs Saldırısı
• Virüsler vücuda girdiklerinde vücut hücreleri içinde hızla çoğalırlar. Çoğu virüsler hızla bazı hastalık belirtilerine yol açar. Yavaş etkileyen belirli bazı virüsler ise daha sonra tekrar ortaya çıkarak yeni belirtilere yol açarlar. Diğer bazı yavaş etkili virüsler ise vücutta herhangi bir hastalığa yol açmadan önce aylar hatta yıllarca gizli kalabilirler.
• MS bazı yavaş etkili virüsler tarafından meydana getirilebilir ya da bilinen bir virüse karşı gösterilen gecikmiş bir reaksiyon olabilir.
II- Bağışıklık Reaksiyonu
• Vücudumuz, virüsler ve bakteriler gibi hastalık etmenlerini yok eden ve doğuştan gelen bir savunma sistemine sahiptir.
• Savunma sistemi geri tepebilir ve vücudun kendi hücrelerine saldırabilir. Buna “Oto-immun reaksiyon” denir.
• MS, vücudun yanlışlıkla kendi dokusuna saldırdığı bir oto-immun
reaksiyon sonucunda ortaya çıkmış olabilir.
III- Kombinasyon
Hem virüsler hem de bağışıklık sistemi reaksiyonu MS’e yol açabilir.
• Virüsler vücuda girdiğinde hücreler içinde gelişmeye başlarlar.
• Vücudun savunma mekanizması hem virüslere karşı hemde vücudun kendi hücrelerine karşı tahrip edici olabilir.
Kimler MS’e yakalanır?
MS hakkında bilmediğimiz o kadar çok şey vardır ki, kimin MS’e yakalanacağını tahmin edemeyiz.
Gene de kimlerin MS’e yakalanma olasılığının daha yüksek olması hakkında şöyle bir tablo çizilebilir:
Genç Erişkinler
Belirtiler genellikle 20-40 yaşları arasında ortaya çıkar.
15 yaşın altında ve 50 yaşın üstünde nadiren görülür.
Kadınlar
Kadınlar erkeklere göre daha fazla oranda MS’e yakalanırlar. MS hamilelikle ilgili değildir (MS’li hanımlar çocuk sahibi
olabilirler).
Ilıman iklim kuşağında oturan insanlar
MS 40-60 derece güney ve kuzey enlemleri arasında sık görülür. Bir bölge Ekvator’a ne kadar yakınsa MS vakası da o kadar azdır.
Sağlık şartlarının iyi olduğu bölgelerde yaşayan insanlar
Bu bölgelerde MS vakası sık görülür. Muhtemelen bu bölgede yaşayan çocuklar MS’e karşı bağışıklık sağlayacak bazı faktörlere maruz kalmamaktadırlar.
MS’in belirtileri çok çeşitlidir.
• Kişiden kişiye değişir
• Aynı kişide zaman zaman değişebilir.
Dikkat!
Aşağıdaki belirtilenlerin her biri başka bir hastalıktan kaynaklanabilir. Doktorunuza mutlaka danışınız.
MS belirtileri şunları içerir:
• Göz bozukluğu: Çift görme veya gözün irade dışı hareketi
• Vücudun herhangi bir bölgesinin kısmen veya tamamen felç olması
• Ellerin Titremesi
• Mesane ve kalın barsak kontrolunun kaybı
• Sendelenme veya denge kaybı
• Dilde peltekleşme gibi konuşma bozuklukları
• Aşırı halsizlik veya kendini alışılmamış biçimde yorgun hissetme
• Koordinasyon bozukluğu
• Uyuşma veya karıncalanma hissi
• Ayakların belirgin şekilde sürüklenmesi
Başlangıç belirtileri genellikle hafiftir ve tedavi edilmeden kaybolurlar. Fakat zaman ilerledikçe bunlar daha sık ve daha ağır olabilir.
Tipik tablo akut belirtilerin görüldüğü kısa bir dönem ve bunu izleyen dönemde belirtilerin hafiflemesi ya da haftalar, aylar hatta yıllarca kaybolması şeklinde çizilebilir.
Belirtiler sinir sisteminin tutulan bölgesine göre değişiklik gösterirler.
.ALINTIDIR.
