kavram öğretimi

KAVRAM ÖĞRETİMİ
KAVRAM ÖĞRENME VE ÖĞRETME
1-KAVRAM: Kavram, bir kategoriye nelerin alınacağını ya da çıkarılacağına belirleyen ölçütler takımıdır.Eğitim açısından ise kavram ortak tepkiye yol açan uyaranlar takımıdır. (Thiagorajan 1974; Özyürek 1980; Varol 1992)
Carter’e göre kavram; Kümelerin ya da sınıfların birbirinden ayırt edilebilmesinde, ortak öğeleri ya da özellikleri simgeleyen “düşün” .
Enç’e göre (1974) ise kavram; Herhangi bir nesne ya da olayın temel öğe ve özelliklerini kapsayan “soyut düşün.” dür.
George kavramı nesnelerin ortak öğesi olarak tanımlamaktadır.
Viaud ise kavramı soyutlanmış ve genelleştirilmiş “simge” olarak tanımlamıştır.
Kavramda , genel anlamda kullandığımız bir kümeye ,sınıfa ya da cinse ait algılar yardımıyla kazandığımız “ortak özelliklerin” zihnimizde bir “ düşün “halinde birleşmesi söz konusudur.
Kavramlar uslamlama yaparken yahut bir sorun çözerken zekâyı oluşturan öğelerin çalışması için gerekli birer “ yapı taşı “ gibidir. Yapısal psikolojiye göre duyum, algı ve kavram , sırayla birbirini izleyen ve birbirine basamaklık görevi gören birer terimdir.
Kavram oluşması için tam ve doğru algılara gerek vardır. Bunun için de çocuk, içinde bulunduğu özdeksel ve tinsel çevre ile etkileşimde bulunmak zorundadırlar. Bu amaçla , çocuk , duyu organları aracılığıyla ,dış dünyayı iyi tanımalı, doğru ve sağlam bilgiler edinmelidir. Daha sonra da , kazanılan algıların ,öğe ve özellikler bakımından , zihin etkinliği aracılığıyla, ortak yönlerinin birleşmesiyle oluşan “düşün”e kavram denir. ( Binbaşıoğlu, ....... : Eğitim psikolojisi s.121)
Kavramlar, somut ve soyut kavramlar olarak sınıflandırılabilir. (Garne 1979; Özyürek 1984)
Fleming’ de Kavramları somut ve soyut olmak üzere iki gruba ayırmaktadır. Örneğin ; duyu organları ile doğrudan algılanabilen kavramlara somut kavramlar denir. Daire , kırmızı, meyve,sandalye gibi kavramlar bu gruba girer. Soyut kavramlar ise duyu organları ile doğrudan algılanamaz. Zaman ,sevgi ,korku gibi kavramlar soyut kavramlara örnek gösterilebilir. Somut kavramlar genellikle soyut kavramlardan daha kolay öğrenilebilir.( Fleming, 1987: 253)

Somut kavramlar doğrudan gözlenerek öğrenilebilir. Gözlenilebilir olmayan soyut kavramlar ise tanımlar aracılığıyla öğrenilebilir. Basit kurallarla nitelikler arasında ilişkinin kurulmasıyla soyut kavrama biçim verilir. ( Garg ve Briggs,1979; Özyürek , 1984) Soyut kavramlar ancak ifadelerle açıklanıp tanımlanabilir. Dolayısıyla soyut kavramların öğrenilmesi yorumda bulunabilme becerisi ile doğrudan ilintilidir.
Somut kavramların öğretimi de öğrencinin yaşantısındaki gereksinimlere göre kendi içerisinde düzenli bir sıralama yapılarak gerçekleştirilmelidir.
Eğitim ortamında öğretmen ve öğrencinin aynı kelimelerle simgeledikleri kavramları anlama düzeyleri çok farklı olabilir. Bu fark öğretmen ve öğrencinin aynı kavramla ilgili yaşantı düzeylerinin farklı olmasından kaynaklanmaktadır. Örneğin ; öğretmen kırmızı dediğinde çevresindeki her tür nesnenin kırmızı olan bölümlerini gösterebilecek düzeydedir. Oysa öğrenci kırmızı dendiğinde aynı tip (aynı şekil ve malzemedeki ) nesneler arasından kırmızı olanları gösterebilecek düzeydedir. Öğretmenin kırmızı kavramı ile ilgili yaşantısı çok fazla olduğundan, kırmızı kavramını çok basit olarak görebilir. Bu durum öğretmenin kırmızı kavramını öğretme sürecini etkileyebilir. Oysa öğrencinin kırmızı düzeyi ile ilgili olarak hangi düzeyde olduğunun belirlenip bu düzey dikkate alınarak öğretim yapılması gerekmektedir.
( Özyürek ,1984)
Tüm çocuklarda görülen öğrenme güçlükleri ve yetersizliklerinin azaltılması ve düzeltilmesi , bu yetersizliklerin nedenlerinin ortadan kaldırılmasını gerektirdiği kadar öğretim uygulamalarının niteliğinin de yeterli ve uygun düzeye çıkartılmasını gerektirmektedir. Bu ikinci durum ise eğitimciler açısından çok önemlidir. Bunun için sınıfta öğretmen ve eğitim personeli hazırlanmadan ve plan yapmadan aklına gelen şeyleri yapmaktan kaçınmalı ve amaçta belirlenen davranış türlerine göre öğretim aşamalarına ve süreçlerine yer verilmelidir. Öğretimin amacında belirtilen davranışlar değişik öğrenme biçimlerini gerektirmektedir.Bu değişik öğrenme biçimleri arasında kavram öğrenme , sözlü öğrenme , ayırt edici öğrenme ve anlatarak öğrenme sıralanabilir. ( Özyürek ,1984)

2-KAVRAM ÖĞRENME:
Yaşadığımız dünyada çok çeşitli olay, fikir ve obje bulunmaktadır. Bunların her birinin tüm özelliklerini tek tek öğrenmek mümkün değildir. Bu nedenle benzer özelliklere sahip olay,düşünce ve objelere bir isim verilerek gruplamaya gidilmiştir. Örneğin çevremizde,yuvarlak,kare,dikdörtgen,tek ayaklı,dört ayaklı,tahtadan ya da plastikten yapılmış,büyük,küçük çalışmak ya da yemek yemek amacıyla kullanılan objeler vardır.
Kavramlar yaşadığımız çevrenin karmaşıklığını azaltarak, çevremizde ve dünyadaki objeleri tanımlamamıza yardımcı olur. (Erden M. ve Akçam Y. : ..... s.202 Eğitim Psikolojisi.)
Kavram öğrenme nesneleri, olayları ya da insanları bir sınıfa koyabilme ve bu sınıfa bir bütün olarak tepkide bulunabilme olarak betimlenmektedir.( Varol,1992 :22) Aynı zamanda kavram öğrenme, yüksek düzeyde bilişsel süreçler ve çeşitli örneklerin karşılaştırılarak genellemeye gidilmesini gerektirir. (Fleming, 1987) Bireyin genelleme yapabilmesi için , obje ve olayların ortak elemanlarını soyutlayarak algılayabilmesi ve bunların benzer ve benzer olamayan yönlerini ayırt edebilmesi gerekmektedir. (Child, 1981) Zihinsel geriliğe sahip bireylerin öğrenmeleri güç ve zaman alıcıdır. Ayrıca bazı kavramları ya da becerileri yetişkinlikte bile tam olarak kazanmaları mümkün olmayabilir. Ersoy Ö , Avcı N. 2000) Okul öncesi eğitim programları renk, şekil , sayı, büyük -küçük , uzun- kısa , kalın-ince gibi pek çok kavramın öğretilmesini gerektirmektedir. ( Oktay,1985)

“ Kavram , nesnelerin ya da olayların ortak özelliklerinin soyutlanmasıdır.” Bu , yukarıdaki “kavram” tanımlarının bir özeti gibidir. Kavramlar oluştukça yaşantılar sınıflandırılır. Kavram oluşmadığı sürece , öğrenildiği sanılan nesnelerin öğrenilip öğrenilmediği kuşkuludur. Kavramlar daha çok, kişi düşündüğü sırada oluşur.Bu nedenle , çocuğu gerçekler üzerinde düşündürmek etkin bir öğretim yöntemidir. Çocuk, kuralları kendisi bulduğu zaman , “ kavram oluşturuyor” demektir. (Binbaşıoğlu ..... s. 124 Eğitim Psikolojisi)
Kavram öğrenmeyi kavramın yapısına ilişkin özellikler ve sunulma biçimi etkilemektedir.
a) Kavramın Yapısına İlişkin Özellikler: ) Kavramın yapısına ilişkin özellikler , kavramın kurallarının yapısı, kavramın ilişkili ve ilişkisiz nitelikleri ve kavramın taksonomisidir.
I. Kavramın kurallarının yapısı : Kavramın nitelikleri arasındaki ilişlkiyi ve onların işlevini belirleyen kurallar kavramı tanımlamaktadır.( Mc Laughin,1976) bu kurallar renk kavramı gibi çok kırmızı ,sarı,mavi gibi aynı niteliğin bir arada bulunmasını içerebileceği gibi , büyüklük kavramı gibi birbirinden farklı niteliklerin bir arada bulunmasını da içerebilir. Aynı nitelikten oluşan kavramlar daha kolay öğrenilmektedir.Dolayısıyla kırmızı, daire kavramlarının öğretimi büyük ,kalın kavramlarının öğretiminden daha kolaydır.
II. Kavramın İlişkili ve İlişkisiz Nitelikleri : Kavramın ilişkili nitelikleri kavramı tanımlar ve onun benzer özelliklerini oluşturur. İlişkisiz nitelikler ise kavramı tanımlamayan ,ancak kavramın yapısında var olan niteliklerdir.ilişkisiz nitelikler kavramın özelliklerinin farklı olmasını sağlar. Örneğin ; “kırmızı” kavramı için tek ilişkili nitelik onun rengidir. Kırmızıyı temsil eden nesnenin şekli ,malzemesi gibi nitelikler ilişkisiz niteliklerdir. İlişkisiz nitelikleri ayırmak zorlaştıkça kavramın öğrenilmesi de zorlaşır. Örneğin ; Aynı tip ve büyüklükte değişik renklerde boncuklar arasından kırmızı olanı göstermek , farklı tipte nesneler arasından ( boncuk, düğme,ataç) kırmızıyı göstermek daha kolaydır.
III. Kavramın Taksonomik Düzeyi : Taksonomi aşamalı sınıflama sistemidir. Örneğin kırmızı kavramı renk kavramının altında ter alan bir kavramdır. Aşama sırası yükseldikçe ilişkili nitelik ilişkisiz nitelik haline dönüşür. Bu da kavramın öğrenilmesini güçleştirir. Bu nedenle kırmızı kavramının öğrenilmesi renk kavramının öğrenilmesinden daha kolaydır. ( Özyürek,1984) (Varol ; 1992:23)
b) Kavramın Sunulmasına İlişkin Özellikler: Kavram örneklerinin benzerliği , kavramın olumlu ve olumsuz örnekleri, örneklerin sırası ve kavramın açık anlatım ya da yaratıcı yöntemlerle sunulmasıdır.
I. Kavram Örneklerinin Benzerliği: Benzerlik , aynı anda sunulan farklı kavramların birbirine yakınlığıdır.Aynı anda bir kavramın yakın örnekleri sunulursa , örneklerin benzerliği yüksek olur. Örneğin; kırmızı kavramı sunulurken aynı büyüklük ve malzemedeki kırmızı boncuk- sarı boncuk sunulduğunda örneklerin benzerliği yüksek olur. Buna “karışık olmayan sunu “ denir. Aynı anda birden fazla kavram sunulduğunda ise, örneklerin benzerliği azalmaktadır. Örneğin bir kırmızı kavramı sunulurken benzer örneklere yer verilmesi kavramın öğrenilmesini kolaylaştırır. ( Özyürek ,1984)
II. Kavramın Olumlu ve Olumsuz Örnekleri: olumlu örnekler kavramı tanımlayan nitelikleri gösterir Kırmızı kavramının olumlu örnekleri kırmızı plastik boncuk, kırmızı tahta silindir, kırmızı el işi kağıdıdır . Olumsuz örnekler ise kavramı tanımlamayan nitelikleri göstermektedir. Sarı plastik boncuk, mavi tahta silindir, sarı el işi kağıdı gibi. Kavramın olumlu ve olumsuz örnekleri somutlaştırılarak aynı biçim içinde ve karışık olarak sunulduğunda , öğrencinin kavramı tanımlayan nitelikleri daha kolay bulması nedeniyle kavramı öğrenmesi kolaylaşmaktadır.
III. Örneklerin Sırası: Kavramın olumlu ve olumsuz örnekleri kolaydan- zora sıra içerisinde sunulmalı ,öğrenciden tepki alındıktan sonra geri çekilmelidir. Öğrencide tepki yoksa tepki verinceye kadar öğrencinin örnekleri incelemesine fırsat verilir, tepki sonrası sunuma başlanır. Sunumda öğrencinin önceki örnekleri de görmesine fırsat vermek öğrenmesine kolaylık sağlayacaktır.
IV. Kavramın Açık Anlatım ve Yaratıcı Yöntemlerle Sunulması:
Kavram açık anlatımla sunulurken ilişkili ve ilişkisiz nitelikleri, olumlu ve olumsuz örnekleri belli bir kuralda somutlaştırılarak sunulur. Yaratıcı yöntemle sunumda , ilişkili ve ilişkisiz niteliklerini , olumlu olumsuz örneklerini öğrencinin kendisinin bulması sağlanır. Açık anlatımda sunu ile öğrencinin sunusu yapılan kavramı daha kolay öğrenmesi sağlanır.
KAVRAM ÖĞRETME
a) Açık Anlatım Yöntemi : Açık öğretim yöntemi tümdengelim ya da doğrudan öğretim olarak da adlandırılmaktadır. Öğretmenin doğrudan öğretiminin vurgulandığı bir öğretim metodudur. Bu öğretim yöntemi çok düzenli bir program ve araçların kullanımında çok sistematik olmayı gerektirmektedir.
Açık anlatım yönteminde ayırt edici öğrenme sürecinden yararlanılmaktadır. Öğretmen tarafından kavramın analizi yapılmakta , kavramın olumlu ve olumsuz örnekleri oluşturulmaktadır. Kavramın olumlu ve olumsuz örnekleri hazırlanırken örneklerin sayısının çok olmasına ve ilişkisiz niteliklerinin değişmesine dikkat edilmelidir. Daha sonra öğrenciye olumlu ve olumsuz örnekler sunulmakta , öğrencinin doğru tepkisi pekiştirilmekte ,yanlış tepkisi görmezden gelinip tekrar sunu yapılmaktadır.böylece ayırt edici pekiştirmelere yer verilerek öğrenme gerçekleştirilmektedir. ( Özyürek ,1984) (Örneğin ; kırmızı öğretiminde öncelikle aynı tip malzemedeki kırmızı ve sarı plastik lego öğrencinin önüne konulup, kırmızı gösterilip ‘bak bu kırmızı ‘ sarı gösterilip ‘bu kırmızı değil’ sunumu sonunda öğrenciden kırmızıyı göstermesi istendiğinde kırmızıyı gösterirse pekiştirilir. Sarıyı gösterirse hiç tepkide bulunmadan görmezden gelinerek sunu tekrarlanır.)
b) Yaratıcı Yöntem : Yaratıcı yöntem tümevarım ya da keşfetme yöntemi olarak da adlandırılmaktadır. Bu öğretim yöntemi çocuğun gereksinimlerinin öretmenin doğrudan öğretiminden çok rehberliği ya da yardımıyla ve çocukları kendi haline bırakmakla en iyi şekilde giderilebileceği düşününe dayanmaktadır. Bu yüzden yaratıcı öğretim yöntemi rahat bir atmosfer ,farklı etkinlikler ,zaman ve araçların kullanımında esneklik sunmaktadır. Kavramın ilişkili ve ilişkisiz nitelikleri ile olumlu ve olumsuz örneklerini ve kurallarını öğrencinin keşfetmesi istenmektedir.öğrenci sezgi yoluyla genellemeler yaparak kurallar geliştirerek kavramları öğrenmektedir. Yaratıcı yöntemle genellemelere ulaşma zaman almaktadır. ( Varol,1992 : 23,24)

KAVRAM ÖĞRETİMİNDE BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM MATERYALİ GELİŞTİRME :
Bireyselleştirilmiş öğretim materyali, öğrencinin kavramlarda yapabildikleri (performans düzeyi) dikkate alınarak hazırlanan öğretim materyalidir. Bireyselleştirilmiş öğretim materyali geliştirmenin öğeleri öğrencinin performans düzeyini belirlemeye yönelik olarak ölçüt bağımlı testlerin hazırlanması, öğrencinin performans düzeyinin belirlenmesi, uzun ve kısa dönemli amaçların oluşturulması, performans düzeyine göre öğretim planlarının hazırlanması ve öğretimin değerlendirilmesidir. Bu öğeler aşağıda açıklanmıştır.
1.Ölçüt Bağımlı Testlerin Hazırlanması
Ölçüt bağımlı testler, öğrencinin öğretim amaçlarını gerçekleştirip gerçekleştiremediğini değerlendirmeye yöneliktir. (Özyürek 1986) Ölçüt bağımlı testler öğretim öncesinde öğrencinin bir kavramda performans düzeyini (başlama düzeyini ) belirlemek, öğretim sırasında öğrencinin gösterdiği ilerlemeyi kaydetmek ve öğretim sonunda öğrencinin öğretim amaçlarını gerçekleştirme düzeyini belirlemek amacıyla kullanılır.
Ölçüt bağımlı testler hazırlanırken, öncelikle ele alınan kavramın analizi yapılır. Kavram analizi, bir kavramın bir kavramın ilişkili ve ilişkisiz niteliklerinin belirlenmesi işidir. (Özyürek 1984) Daha sonra kavramın analizine dayalı olarak, ilişkisiz niteliklerin kolaydan zora doğru sıraya konulmasıyla bildirimler oluşturulur. Ölçüt belirlenir ve bildirime uygun olarak sorular hazırlanır. (Özyürek 1988)

2. Öğrencini Performans Düzeyinin Belirlenmesi
Kavram analizlerinden yararlanarak hazırlanan ölçüt bağımlı testler de, her bildirim için yer alan sorular öğrenciye sorularak , doğru ve yanlış tepkileri kaydedilerek performans düzeyi (yapabildikleri) belirlenir. Öğrencinin performans düzeyinin belirlenmesi öğretime nereden başlanacağına hizmet etmektedir.(Özyürek 1986)

3. Uzun ve Kısa Dönemli Amaçların Oluşturulması
Öğrencinin performans düzeyinin belirlenmesinden sonra, uzun dönemli amaçlara karar verilir. Uzun dönemli amaç, öğrencinin bir dönemde , bir ünite sonunda ya da yıl sonunda gerçekleştirebileceği kapsamdaki amaçlardır. Uzun dönemli amaç konulduktan sonra kavram analizi yapılarak öğrencinin daha kısa sürede gerçekleştirebileceği alt amaçlar ( kısa dönemli amaçlar) oluşturulur. Öğrencinin performans düzeyine ulaşınca analize son verilir. Amaçlar tekrar kolaydan zora doğru sıraya konulur. Öğrencinin performans düzeyinden bir sonraki sırada gelen amaçla öğretime başlanır. ( Özyürek , 1988)
Zihinsel beceriler ayırt etme , somut kavram , soyut kavram (kurallar ) ve problem çözme olarak basitten karmaşığa doğru sıralanmaktadırlar. Ayırt etme somut kavram için , somut kavram soyut kavramların kazanılması için ve soyut kavramlar ( kurallar) problem çözmenin gerçekleşmesi için ön koşul olarak kabul edilmektedir. Somut kavramın öğretiminde öğrencilerin bu kavramlarda eşleme düzeyinde bulunmaları ön koşul davranışlar olarak kabul edilmelidir.
Amaçlar davranışsal amaç niteliğinde öğrencinin hangi davranışı hangi durum ve koşullarda ve hangi düzeyde yapacağını ifade etmelidir. Yani amaçlar gözlenebilir ve ölçülebilir terimlerle yazılmalıdır.
4. Performans Düzeyine Göre Öğretim Planlarının Hazırlanması
Öğrencinin bir kavramda performans düzeyinin belirlenmesi, uzun ve kısa dönemli amaçların oluşturulmasından sonraki öğrencinin performans düzeyinden bir sonraki sırada gelen alt amaca ( öğretim amacı) öğretim planının hazırlanması gerekir. Öğretim planında öğrencinin performans düzeyi , öğretim amacı , öğretim amacına ulaşmak için kullanılacak araç gereçler , öğretim ortamı , kullanılacak pekiştireçler ve öğretim yönteminin yer alması gerekir. ( Özyürek, 1986)
Kavram öğretiminde açık anlatım yönteminin daha etkili olduğu belirtilmektedir. ( Özyürek ,1984)
5. Öğretimin Değerlendirilmesi
Öğrencinin öğretim süresince ve öğretimin sonunda sürekli olarak değerlendirilmesi gerekir. Sürekli değerlendirme öğrencinin amaçları gerçekleştirip gerçekleştiremediğini saptamaya ve öğrenci için yeni amaçlar konulmasına hizmet eder. Öğrencinin performans düzeyini (başlama düzeyi) belirlemek amacıyla hazırlanan ölçüt bağımlı testler ,öğretim sırasında ve öğretim sonunda yapılacak değerlendirmelerde de kullanılabilir. Ölçüt bağımlı testteki sorular sırayla öğrenciye sorulur, öğrencinin doğru ve yanlış tepkileri kaydedilerek öğrencinin öğretim sırasında ve sonunda kavramın alt amaçlarını gerçekleştirip gerçekleştiremediği saptanabilir.
Kavram öğretiminde bireyselleştirilmiş eğitim materyali geliştirmek için ilk adım olarak öğretimine karar verilen kavramın ölçü aracının ölçüt bağımlı testini hazırlamak gerekir. Kavram öğretiminde en etkili öğretim yönteminin açık anlatım yöntemi olduğuna değinmiştik. Açık anlatım yöntemine göre geliştirilen kırmızı kavramı ölçü aracı aşağıdadır.

AÇIK ANLATIM YÖNTEMİNE GÖRE KIRMIZI KAVRAMI ÖLÇÜ ARACI
Bildirimler Ölçüt Sorular
1. Aynı cinste 4 farklı renkte (kırmızı, sarı,mavi, yeşil) aynı tipte(aynı büyüklük ve malzemede) her bir renkten birer tane nesne arasından “kırmızı olanı göster” denildiğinde kırmızı olanı gösterir.

3/4 a) Masadaki düğmelere teker teker bak ve kırmızı olanı göster. ( Kırmızı, sarı, mavi,yeşil renkte yan yana dizilmiş dört düğme)
b) Masadaki şekillere teker teker bak ve kırmızı olanı göster. ( Sarı, mavi, kırmızı, yeşil renkte yan yana dizilmiş mukavvadan yapılmış dört daire )
c) Masadaki boncuklara teker teker bak ve kırmızı olanı göster. (Mavi, kırmızı, sarı, yeşil renkte yan yana dizilmiş dört boncuk.)
d) Masadaki mandallara teker teker bak ve kırmızı olanı göster. (Yeşil, sarı, kırmızı, mavi renkte yan yana dizilmiş dört mandal.)
2. Aynı cinste 4 farklı renkte (kırmızı, sarı,mavi, yeşil) aynı tipte (aynı büyüklük ve malzemede) her bir renkten birer tane nesne resmi arasından “kırmızı olanı göster” denildiğinde kırmızı olanı gösterir.

3/4 a) Masadaki düğme resimlerine teker teker bak ve kırmızı olanı göster.
b) ( Kırmızı, sarı, mavi,yeşil renkte yan yana dizilmiş dört şişe resmi)
c) Masadaki resimlere teker teker bak ve kırmızı olanı göster. ( Sarı, mavi, kırmızı, yeşil renkte yan yana dizilmiş kalemlik resmi)
d) Masadaki boncuk resimlerine teker teker bak ve kırmızı olanı göster. (Mavi, kırmızı, sarı, yeşil renkte yan yana dizilmiş dört makas resmi.)
e) Masadaki şapka resimlerine teker teker bak ve kırmızı olanı göster. (Yeşil, sarı, kırmızı, mavi renkte yan yana dizilmiş dört şapka resmi.)

3. Aynı cinste 4 farklı renkte ( kırmızı, sarı,mavi, yeşil) aynı tipte (aynı büyüklük ve malzemede) her bir renkten birer tane nesne ve nesne resmi arasından kırmızı olan gösterilip “bu ne renk?” diye sorulduğunda kırmızı olduğunu söyler.

3/4 a) Bu ne renk, söyle. (Kırmızı sarı mavi, yeşil renkte yan yana dizilmiş dört kalem resmi arasından kırmızı kalem resmi gösterilip sorulur.)
b) Bu ne renk, söyle. (Yeşil, kırmızı sarı mavi, renkte yan yana dizilmiş dört ataç arasından kırmızı ataç gösterilip sorulur.)
c) Bu ne renk, söyle. (Mavi, yeşil, kırmızı sarı) renkte yan yana dizilmiş dört misket resmi arasından kırmızı misket resmi gösterilip sorulur.)
d) Bu ne renk, söyle. (Sarı mavi, yeşil, kırmızı) renkte yan yana dizilmiş dört lego resmi arasından kırmızı lego resmi gösterilip sorulur.)

4.Farklı cinste 4 farklı renkte ( kırmızı, sarı,mavi, yeşil) her bir renkten birer tane nesne arasından “kırmızı olanı göster” denildiğinde kırmızı olanı gösterir.

3/4 a) Masadaki nesnelere bak ve kırmızı olanı göster. (Kırmızı kalem, sarı oyun hamuru, mavi ataç , yeşil mandal
b) Masadaki nesnelere bak ve kırmızı olanı göster. (Sarı düğme mavi boncuk, kırmızı silgi, yeşil kumaş
c) Masadaki nesnelere bak ve kırmızı olanı göster. (Mavi oyun hamuru, sarı toka, kırmızı lego, yeşil eldiven)
d) Masadaki nesnelere bak ve kırmızı olanı göster ( Yeşil kurdele, mavi silgi, sarı boncuk, kırmızı toka)
5. Farklı cinste 4 farklı renkte ( kırmızı, sarı,mavi, yeşil) her bir renkten birer tane nesne resmi arasından “kırmızı olanı göster” denildiğinde kırmızı olanı gösterir.

3/4 a) Masadaki resimlere bak ve kırmızı olanı göster. (Kırmızı kazak, sarı çanta mavi diş fırçası, yeşil ev resimleri.)
b) Masadaki resimlere bak ve kırmızı olanı göster. (Mavi çanta, sarı araba, yeşil koltuk, kırmızı gömlek resimleri)
c) Masadaki resimlere bak ve kırmızı olanı göster. ( sarı kova, yeşil çubuk, kırmızı telefon, mavi masa resimleri)
d) Masadaki resimlere bak ve kırmızı olanı göster. ( yeşil kurdele sarı tabak, kırmızı saç kurutma mak, mavi abajur resimleri)

6. Farklı cinste 4 farklı renkte
( kırmızı, sarı,mavi, yeşil) her bir renkten birer tane nesne ve/veya nesne resmi arasından kırmızı olan gösterilip “bu ne renk?” diye sorulduğunda kırmızı olduğunu söyler.

3/4 a) Bu ne renk, söyle. ( Kırmızı kalem, sarı plastik toka, mavi makara,yeşil lego arasından kırmızı kalem gösterilip sorulur.)
b) Bu ne renk, söyle. (Sarık küp, mavi fincan, kırmızı elbise, yeşil eldiven resimleri arasından kırmızı elbise resmi gösterilip sorulur.
c) Bu ne renk, söyle. (Mavi çatal, kırmızı çanta, sarı tabak, yeşil kitap arasından kırmızı çanta gösterilip sorulur.
d) Bu ne renk, söyle. (Yeşil kurdele, sarı boncuk, kırmızı kalem, mavi kaset resimleri arasından kırmızı kalem resmi gösterilerek sorulur.)

7. Karışık renkli nesnelerin “kırmızı olan bölümünü göster?” denildiğinde kırmızı olan bölümünü gösterir.

3/4 a) Masadaki nesneye bak ve kırmızı olan bölümünü göster. (kırmızı, sarı, mavi yeşil beyaz renkleri olan telefon)

b) Masadaki nesneye bak ve kırmızı olan bölümünü göster. ( sarı, mavi, kırmızı, siyah bölümleri olan masa örtüsü.)
c) Masadaki nesneye bak ve kırmızı olan bölümünü göster. (kırmızı, sarı, mavi yeşil bölümleri olan kazak)
d) Masadaki nesneye bak ve kırmızı olan bölümünü göster. (kırmızı, sarı, mavi yeşil bölümleri olan havlu)

8. Karışık renkli nesne resimlerinin “kırmızı olan bölümünü göster?” denildiğinde kırmızı olan bölümünü gösterir. 3/4 a-Masadaki resme bak ve kırmızı olan bölümünü göster (Sarı, kırmızı, yeşil kahverengi bölümleri olan meyve sepeti resmi)
b-Masadaki resme bak ve kırmızı olan bölümünü göster (Sarı, kırmızı, yeşil kahverengi bölümleri olan otobüs resmi)
C-Masadaki resme bak ve kırmızı olan bölümünü göster (Kırmızı, mavi, yeşil sarı, turuncu çizgileri olan şemsiye resmi)
d- Masadaki resme bak ve kırmızı olan bölümünü göster (Kahverengi, kırmızı, yeşil, mavi, pembe renkleri olan dondurma külah resmi)

9. Karışık renkli nesne ve nesne resimlerinin kırmızı olan bölümünü gösterilip “burası ne renk” diye sorulduğunda kırmızı olduğunu söyler. 3/4 a) Bu ne renk söyle. (Kırmızı, mavi, sarı,yeşil renkleri olan top resmi çerisinden kırmızı bölüm gösterilerek sorulur)
b) Bu ne renk söyle.
c) ( Beyaz,kırmızı, mavi, yeşil, turuncu renkleri olan sayı boncuğu içerisinden kırmızı bölüm gösterilerek sorulur.

d) Bu ne renk söyle. (Kırmızı, mavi, sarı, yeşil, kahverengi, pembe, renkleri olan albüm içerisinden kırmızı bölüm gösterilerek sorulur.
e) Bu ne renk söyle. ( Kırmızı, mavi, sarı, yeşil, kahverengi, pembe renkleri olan balon resmi içerisinden kırmızı bölüm gösterilerek sorulur.

AÇIK ANLATIM YÖNTEMİNE GÖRE
KIRMIZI RENK KAVRAMI ÖLÇÜ ARACI KULLANMA YÖNERGESİ
Ölçü Aracının Uygulanacağı Öğrenci Grubu : Bu ölçü aracı kırmızı,sarı,mavi, yeşil renklerde aynı cinste farklı tipte (farklı büyüklük ve malzemede) her bir renkten 4 tane nesne arasından kırmızı olan gösterilip bununla aynı renk olanları göster denildiği zaman 4 kezden 3’ünde kırmızı olanları gösteren öğrencilere uygulanabilir.

Ölçü Aracının Amaçları :
1- Aynı cinste 4 farklı renkte ( kırmızı, sarı,mavi, yeşil) aynı tipte(aynı büyüklük ve malzemede) her bir renkten birer tane nesne arasından “kırmızı olanı göster” denildiğinde kırmızı olanı göstermesine yönelik ölçü aracıdır.
2- Aynı cinste 4 farklı renkte (kırmızı, sarı,mavi, yeşil) aynı tipte (aynı büyüklük ve malzemede) her bir renkten birer tane nesne resmi arasından “kırmızı olanı göster” denildiğinde kırmızı olanı göstermesine yönelik ölçü aracıdır.
3- Aynı cinste 4 farklı renkte ( kırmızı, sarı,mavi, yeşil) aynı tipte (aynı büyüklük ve malzemede) her bir renkten birer tane nesne ve nesne resmi arasından kırmızı olan gösterilip “bu ne renk?” diye sorulduğunda kırmızı olduğunu söylemesine yönelik ölçü aracıdır.
4- Farklı cinste 4 farklı renkte ( kırmızı, sarı,mavi, yeşil) her bir renkten birer tane nesne arasından “kırmızı olanı göster” denildiğinde kırmızı olanı göstermesine yönelik ölçü aracıdır.
5- Farklı cinste 4 farklı renkte ( kırmızı, sarı,mavi, yeşil) her bir renkten birer tane nesne resmi arasından “kırmızı olanı göster” denildiğinde kırmızı olanı göstermesine yönelik ölçü aracıdır.
6- Farklı cinste 4 farklı renkte ( kırmızı, sarı,mavi, yeşil) her bir renkten birer tane nesne ve/veya nesne resmi arasından kırmızı olan gösterilip “bu ne renk?” diye sorulduğunda kırmızı olduğunu söylemesine yönelik ölçü aracıdır.
7- Karışık renkli nesnelerin “kırmızı olan bölümünü göster?” denildiğinde kırmızı olan bölümünü göstermesine yönelik ölçü aracıdır.
8- Karışık renkli nesne resimlerinin “kırmızı olan bölümünü göster?” denildiğinde kırmızı olan bölümünü göstermesine yönelik ölçü aracıdır.
9- Karışık renkli nesne ve nesne resimlerinin kırmızı olan bölümünü gösterilip “burası ne renk” diye sorulduğunda kırmızı olduğunu söylemesine yönelik ölçü aracıdır.

Ölçü Aracının Amaçlarına Göre kullanılacak Araçlar :
1.Amaç :
kırmızı düğme, sarı düğme, mavi düğme,yeşil düğme
sarı daire, mavi daire, kırmızı daire ,yeşil daire
mavi boncuk, kırmızı boncuk, sarı boncuk, yeşil boncuk
yeşil mandal, sarı mandal, kırmızı mandal, mavi mandal
2. Amaç :
kırmızı şişe, sarı şişe, mavi şişe, yeşil, şişe resimleri
sarı kalemlik, mavi kalemlik, kırmızı kalemlik ,yeşil kalemlik resimleri
mavi makas, kırmızı makas, sarı makas, yeşil makas resimleri
yeşil şapka, sarı şapka, kırmızı şapka, mavi şapka resimleri
3. Amaç :
kırmızı kalem, sarı kalem, mavi kalem, yeşil kalem resimleri
Yeşil ataç, kırmızı ataç, sarı ataç, mavi ataç
Mavi misket, yeşil misket, kırmızı misket, sarı misket resimleri
Sarı lego, mavi lego, yeşil lego, kırmızı lego
4. Amaç :
Kırmızı kalem, sarı oyun hamuru, mavi ataç , yeşil mandal
Sarı düğme mavi boncuk, kırmızı silgi, yeşil kumaş
Mavi oyun hamuru, sarı toka, kırmızı lego, yeşil eldiven
Yeşil kurdele, mavi silgi, sarı boncuk, kırmızı toka
5. Amaç :
Kırmızı kazak, sarı çanta mavi diş fırçası, yeşil ev resimleri.
Mavi çanta, sarı araba, yeşil koltuk, kırmızı gömlek resimleri
sarı kova, yeşil çubuk, kırmızı telefon, mavi masa
yeşil kurdele sarı tabak, kırmızı saç kurutma mak, mavi abajur resimleri

6. Amaç :
Kırmız kalem, sarı plastik toka, mavi makara,yeşil lego
Sarık küp, mavi fincan, kırmızı elbise, yeşil eldiven resimleri arasından kırmızı
elbise resmi
Mavi çatal, kırmızı çanta, sarı tabak, yeşil kitap arasından kırmızı çanta
Yeşil kurdele, sarı boncuk, kırmızı kalem, mavi kaset arasından kırmızı kalem resmi
7. Amaç :
kırmızı, sarı, mavi yeşil beyaz renkleri olan telefon
sarı mavi kırmızı bölümleri olan masa örtüsü
kırmızı, sarı, mavi yeşil bölümleri olan kazak
kırmızı, sarı, mavi yeşil bölümleri olan havlu
8. Amaç :
Sarı, kırmızı, yeşil kahverengi bölümleri olan meyve sepeti resmi
Sarı, kırmızı, yeşil kahverengi bölümleri olan otobüs resmi
Kırmızı, mavi, yeşil sarı, turuncu çizgileri olan şemsiye resmi
Kahverengi, kırmızı, yeşil, mavi, pembe renkleri olan dondurma külah resmi
9. Amaç :
Kırmızı, mavi, sarı,yeşil renkleri olan top resmi
Beyaz kırmızı mavi, yeşil turuncu renkleri olan sayı boncuğu
Kırmızı, mavi, sarı, yeşil, kahverengi, pembe renkleri olan albüm
Kırmızı, mavi, sarı, yeşil, kahverengi, pembe renkleri olan balon resmi

Ölçü Aracının Uygulama Ortamı :
Öğrenci ve öğretmen masada karşılıklı olarak otururlar. Odada başka bir kişi ve öğrencinin dikkatini çekecek başka bir nesne bulundurulmaz. Öğretmen ölçmede kullanacağı araçları kapalı bir kutu içerisinde öğrenci ile çalışılacak masanın daha altında olacak şekilde öğretmen sandalyesinin uyanında bulundurur. Öğretmenin kayıt çizelgesi masada bir köşede öğrencinin dikkatini çekmeyecek bir şekilde durur.

Ölçü Aracının Uygulanması :
Öğretmen ve öğrenci masaya karşılıklı otururlar .Öğretmen öğrenciye “bak şimdi seninle renklerle ilgili bir çalışma yapacağız. Ben masaya sırayla araçları koyacağım ve bu araçlara bakmanı istediğimde bakacaksın.Göstermeni istediğimde göstereceksin.Bu ne renk söyle dediğimde söyleyeceksin.” der. Öğretmen öğrencinin araçlara olan dikkatini ortadan kaldırmak için araç setlerini öğrencinin önüne çıkartır ve öğrencinin dokunmasına izin verir. Öğretmen öğrenciye kayıt çizelgesini göstererek “bak senin söylediklerini buraya yazacağım. İstersen çalışma sonunda bu çizelgeye birlikte bakabiliriz “der.
NOT: 1,2,4,5,7,8. bildirimlerin 3,6 ve 9. bildirimler için ip ucu niteliği taşımaması için ölçü aracının uygulanması sırasında önce 3,6 ve9. bildirimlerin soruları uygulanır,daha sonra sırasıyla 1,2,4,5,7 ,8. bildirimlerin sorularının uygulanmasına geçilir.
Ölçü Aracının 3. Bildiriminin Sorularının Uygulanması
Öğretmen 3. bildirim için ilk araç setini (kırmızı kalem, sarı kalem, mavi kalem, yeşil kalem resimleri) masaya yan yana dizer. Öğrenciye “resimlere bak” der. sonra öğretmen araçları parmağıyla teker teker göstererek buna bak, buna bak, buna bak diyerek öğrencinin (kırmızı kalem, sarı kalem, mavi kalem, yeşil kalem resimleri) resimli araçlara bakması sağlanır. Öğrencinin kartları eline almasına ve dokunmasına izin verilir. 2-3 sn sonra “şimdi ellerini masadan çek ve beni izle”der. Araçları tekrar yan yana dizer ve parmağıyla kırmızı kalem resmini göstererek “ “buna bak bu ne renk söyle” diyerek tekrar sorar ve 2-3 sn bekler . eğer öğrenci tepki vermediyse yanlış tepki olarak kabul edilir ve bir sonraki araç setine geçilir. Öğrencinin kırmızı diye cevap vermesi doğru tepki olarak kabul edilir. Öğrencinin farklı renk isimleri söylemesi ve anlaşılmaz sözler söylemesi yanlış tepki olarak kabul edilir. Öğrenci “bu ne renk “ denildiğinde önce doğru sonra yanlış cevap verirse ya da tam tersini yaparsa öğrencinin elleri masadan çekilir, araçlar tekrar dizilir ve soru tekrarlanarak tepki beklenir. Bu işlemler diğer araçlarla tekrar edilir. Öğrencinin 4 araç setinden en az 3 tanesine doğru cevap vermesi , yani kırmızı olduğunu söylemesi bildirimin gerçekleştiğinin düşünülmesi için yeterlidir. Doğru cevaplar Kırmızı Renk Kavramı Ölçü Aracı Kayıt Çizelgesinde (+) , yanlış cevaplar Kırmızı Renk Kavramı Ölçü Aracı Kayıt Çizelgesinde(-) ile gösterilir. ( öğrencinin doğru veya yanlış verdiği tüm tepkiler kayıt çizelgesine kaydedilir.)
6. bildirim için de aynı uygulama yapılır.
Ölçü Aracının 9. Bildiriminin Sorularının Uygulanması
Öğretmen 9. bildirimin ilk araç setini (Kırmızı, mavi, sarı,yeşil renkleri olan top resmi ) masaya koyar. Öğrenciye “bu karta bak “der.Sonra öğretmen top resminin üzerindeki değişik renklere “burası ne renk ? diyerek öğrencinin bakmasını sağlar. Öğrencinin karta dokunmasına izin verilir. 2-3 sn sonra “şimdi ellerini masadan çek ve beni izle “ der . öğrenciye topun kırmızı olan bölümünü göstererek “buraya bak ve burası ne renk söyle “ der. Öğrenci tepki verirse , öğretmen cevabını kayıt çizelgesine kayıt eder .ancak öğrenci cevap vermediyse öğretmen “buraya bak ve burası ne renk söyle “ diyerek tekrar sorar ve 2-3 sn bekler. Eğer öğrenci yine tepki vermediyse yanlış tepki olarak kabul edilir ve bir sonraki araç setine geçilir. Öğrencinin kırmızıdan farklı bir renk adı söylemesi , kartı eline alıp ağzına sokmaya çalışması yanlış tepki olarak kabul edilir.Öğrenci “buraya bak ve burası ne renk söyle “ denildiğinde önce doğru sonra yanlış cevap verirse ya da tam tersini yaparsa öğrencinin elleri masadan çekilir, ve soru tekrarlanarak tepki beklenir. Bu işlemlere diğer araç setleriyle devam edilir. Öğrencinin 4 araç setinden en az 3 tanesine doğru cevap vermesi ,bildirimin gerçekleştiğinin düşünülmesi için yeterlidir. Doğru cevaplar Kırmızı Renk Kavramı Ölçü Aracı Kayıt Çizelgesinde (+) , yanlış cevaplar Kırmızı Renk Kavramı Ölçü Aracı Kayıt Çizelgesinde(-) ile gösterilir.
Ölçü Aracının 1. Bildiriminin Sorularının Uygulanması
Ölçü aracının 1. bildiriminin sorularının uygulamasına geçilir. Öğretmen ilk araç setini masaya (Kırmızı, sarı, mavi,yeşil renkte yan yana dizilmiş dört düğme) yan yana dizer. Öğrenciye teker teker “buna bak, buna bak, buna bak buna bak evet çok güzel baktın” diyerek öğrencinin kalemlere bakmasını sağlar. 2-3 sn bakmasına izin verildikten sonra ,öğrencinin ellerini masadan çekmesi, “aferin kartlara baktın ve ellerini hemen dizlerinin üzerine aldın “ diyerek sağlanır. Öğretmen öğrenciye “masadaki kalemlere bak ve kırmızı olanı göster” der. Öğrenci tepki verirse öğretmen cevabını kayıt çizelgesine kayıt eder. Ancak öğrenci cevap vermediyse , öğretmen soruyu” düğmelere bak ve kırmızı olanı göster “ diyerek tekrar sorar ve 2-3 sn bekler. Eğer öğrenci yine tepki vermediyse yanlış tepki olarak kabul edilir ve bir sonraki araç setine geçilir. Öğrencinin kırmızı renkli aracı parmağıyla göstermesi , eliyle dokunması, eline alarak öğretmene uzatması doğru tepki olarak kabul edilir.öğrencinin kırmızıdan farklı renkteki bir aracı eline alıp kaldırması,başka araçlara dokunmaya çalışması, araçları yere fırlatması , farklı renkteki bir aracı eline alıp ağzına sokmaya çalışması yanlış tepki olarak kabul edilir.Öğrenci kırmızı olan aracı göster denildiğinde önce yanlış, sonra doğru araca dokunursa ya da bunun tam tersini yaparsa öğrencinin elleri masadan çekilir. Araçlar tekrar dizilir ve soru tekrarlanarak tepki beklenir. Bu işleme kırmızı ,sarı,mavi ,yeşil renkteki mukavvadan yapılmış daire, boncuk ve mandalların olduğu diğer araç setleriyle tekrar edilir. Öğrencinin 4 araç setinden en az 3 tanesine doğru cevap vermesi ,bildirimin gerçekleştiğinin düşünülmesi için yeterlidir. Doğru cevaplar Kırmızı Renk Kavramı Ölçü Aracı Kayıt Çizelgesinde (+) , yanlış cevaplar Kırmızı Renk Kavramı Ölçü Aracı Kayıt Çizelgesinde(-) ile gösterilir.
5. bildirim için de aynı uygulama yapılır.
Ölçü Aracının 2. Bildiriminin Sorularının Uygulanması
Öğretmen 2. bildirimin ilk araç setini (Kırmızı, sarı, mavi,yeşil renkte yan yana dizilmiş dört şişe resmi) masaya dizer. Öğrenciye “kartlara bak “ der. Sonra öğretmen teker teker kartları göstererek “buna bak , buna bak ,buna bak, buna bak “ diyerek öğrencinin kartlara bakmasını sağlar. Öğrencinin kartlara dokunmasına ve eline almasına izin verilir.2-3 sn sonra “şimdi ellerini masadan çek ve beni izle” der. Kartları tekrar yan yana dizer ve öğrenciye “masadaki kartlara bak ve kırmızı olanı göster “ der. Öğrenci tepki verirse, öğretmen cevabını kayıt çizelgesine kayıt eder. Ancak öğrenci cevap vermediyse , öğretmen soruyu“masadaki kartlara bak ve kırmızı olanı göster” diyerek tekrar sorar ve 2-3 sn bekler. Eğer öğrenci yine tepki vermediyse yanlış tepki olarak kabul edilir ve bir sonraki araç setine geçilir.Öğrencinin kırmızı renkli kartı parmağıyla göstermesi, eliyle dokunması, eline alarak öğretmene uzatması doğru tepki olarak kabul edilir.Öğrencinin kırmızıdan farklı renkteki bir kartı eline alıp kaldırması,başka kartlara dokunmaya çalışması, kartları yere fırlatması , farklı renkteki bir kartı eline alıp ağzına sokmaya çalışması yanlış tepki olarak kabul edilir.Öğrenci “kırmızı olan kartı göster “denildiğinde önce yanlış, sonra doğru karta dokunursa ya da bunun tam tersini yaparsa öğrencinin elleri masadan çekilir. Kartlar tekrar dizilir ve soru tekrarlanarak tepki beklenir. Bu işleme kırmızı ,sarı,mavi ,yeşil renkteki kalemlik, makas, şapka resimlerinin olduğu araç setleriyle devam edilir. Öğrencinin 4 araç setinden en az 3 tanesine doğru cevap vermesi , yani kırmızı olduğunu söylemesi bildirimin gerçekleştiğinin düşünülmesi için yeterlidir. Doğru cevaplar Kırmızı Renk Kavramı Ölçü Aracı Kayıt Çizelgesinde (+) , yanlış cevaplar Kırmızı Renk Kavramı Ölçü Aracı Kayıt Çizelgesinde(-) ile gösterilir. ( öğrencinin doğru veya yanlış verdiği tüm tepkiler kayıt çizelgesine kaydedilir.)
5. bildirim için de aynı uygulama yapılır.

Ölçü Aracının 7. Bildiriminin Sorularının Uygulanması
Öğretmen 7. bildirimin ilk araç setini (kırmızı, sarı, mavi yeşil beyaz renkleri olan telefon) masaya koyar. Öğrenciye “bu telefona bak “der. Sonra öğretmen telefondaki değişik renkli bölümlere dokunarak “burası ne renk, burası ne renk “diyerek öğrencinin bakmasını sağlar. Öğrencinin araca dokunmasına izin verilir.2-3 sn sonra “şimdi ellerini masadan çek ve beni dinle” der. Öğrenciye “önündeki araca bak ve kırmızı bölümü göster “ der. Öğrenci tepki verirse, öğretmen cevabını kayıt çizelgesine kayıt eder. Ancak öğrenci cevap vermediyse , öğretmen soruyu“ önündeki araca bak ve kırmızı bölümü göster “ diyerek tekrar sorar ve 2-3 sn bekler. Eğer öğrenci yine tepki vermediyse yanlış tepki olarak kabul edilir ve bir sonraki araç setine geçilir. Öğrencinin kırmızıdan farklı bir renk olan bölümünü göstermesi, aracı yere fırlatması , aracı eline alıp ağzına sokmaya çalışması yanlış tepki olarak kabul edilir.Öğrenci “ önündeki araca bak ve kırmızı olan bölümünü göster “denildiğinde önce yanlış, hemen sonra doğru rengi gösterirse ya da bunun tam tersini yaparsa öğrencinin elleri masadan çekilir. Soru tekrarlanarak tepki beklenir. Bu işlemlere diğer araç setleriyle devam edilir. Öğrencinin 4 araç setinden en az 3 tanesine doğru cevap vermesi bildirimin gerçekleştiğinin düşünülmesi için yeterlidir. Doğru cevaplar Kırmızı Renk Kavramı Ölçü Aracı Kayıt Çizelgesinde (+) , yanlış cevaplar Kırmızı Renk Kavramı Ölçü Aracı Kayıt Çizelgesinde(-) ile gösterilir.
Ölçü Aracının 8. Bildiriminin Sorularının Uygulanması
Öğretmen 8. bildirimin ilk araç setini (Sarı, kırmızı, yeşil kahverengi bölümleri olan meyve sepeti resmi) masaya koyar. Öğrenciye “bu karta bak “ der. Sonra öğretmen meyve sepeti resminin üzerindeki değişik renkli bölümlere dokunarak “burası ne renk,
burası ne renk” diyerek öğrencinin bakmasını sağlar. Öğrencinin karta dokunmasına
izin verilir.2-3 sn sonra “şimdi ellerini masadan çek ve beni dinle” der. Öğrenciye “önündeki meyve sepeti resmine bak ve kırmızı bölümünü göster “ der. Öğrenci tepki verirse, öğretmen cevabını kayıt çizelgesine kayıt eder. Ancak öğrenci cevap vermediyse , öğretmen soruyu“ önündeki meyve sepeti resmine bak ve kırmızı bölümünü göster “ diyerek tekrar sorar ve 2-3 sn bekler. Eğer öğrenci yine tepki vermediyse yanlış tepki olarak kabul edilir ve bir sonraki araç setine geçilir.Öğrencinin kırmızı olan bölümü parmağıyla göstermesi, eliyle dokunması doğru tepki olarak kabul edilir. Öğrencinin kırmızıdan farklı bir renk olan bölümünü göstermesi, kartı yere fırlatması , kartı eline alıp ağzına sokmaya çalışması yanlış tepki olarak kabul edilir.Öğrenci “ önündeki karta bak ve kırmızı olan bölümünü göster “denildiğinde önce yanlış, hemen sonra doğru rengi gösterirse ya da bunun tam tersini yaparsa öğrencinin elleri masadan çekilir. Soru tekrarlanarak tepki beklenir. Bu işlemlere diğer araç setleriyle devam edilir. Öğrencinin 4 araç setinden en az 3 tanesine doğru cevap vermesi bildirimin gerçekleştiğinin düşünülmesi için yeterlidir. Doğru cevaplar Kırmızı Renk Kavramı Ölçü Aracı Kayıt Çizelgesinde (+) , yanlış cevaplar Kırmızı Renk Kavramı Ölçü Aracı Kayıt Çizelgesinde(-) ile gösterilir.

AÇIK ANLATIM YÖNTEMİNE GÖRE KAVRAM ÖĞRETİM SÜREÇLERİ
Ön Koşul Davranışlar: Bir öğrencinin kırmızı kavramının öğretimine alınabilmesi için aşağıda belirtilen ön koşul davranışlarını
*Öğrenci aynı cinste dört farklı renkte ,dört farklı büyüklükte, dört farklı malzemede her bir renkten dörder tane arasından kırmızı olan gösterilip “bununla aynı renk olanı göster “denildiğinde kırmızı olanı dört kez den üçünde gösterir.
Öğrenci bak, göster, söyle yönergelerinin her birini üç kez den ikisinde yerine getirir.

Alt Amaçlar:
Öğrenci aynı cinste dört farklı renkte ( kırmızı ,sarı, mavi, yeşil) aynı tipte ,(aynı büyüklük ve malzemede) her bir renkten birer tane nesne arasından “kırmızı olanı göster “denildiğinde kırmızı olanı dört kez den üçünde gösterir.
Öğrenci aynı cinste dört farklı renkte ( kırmızı ,sarı, mavi, yeşil) aynı tipte ,(aynı büyüklük ve malzemede) her bir renkten birer tane nesne resmi arasından “kırmızı olanı göster “denildiğinde kırmızı olanı dört kez den üçünde gösterir.
Öğrenci aynı cinste dört farklı renkte ( kırmızı ,sarı, mavi, yeşil) aynı tipte ,(aynı büyüklük ve malzemede) her bir renkten birer tane nesne ve nesne resmi arasından kırmızı olan gösterilip “bu ne renk “diye sorulduğunda kırmızı olanı dört kez den üçünde gösterir.
Öğrenci farklı cinste, dört farklı renkte ( kırmızı ,sarı, mavi, yeşil) her bir renkten birer tane nesne arasından” kırmızı olanı göster “denildiğinde kırmızı olanı dört kez den üçünde gösterir.
Öğrenci farklı cinste, dört farklı renkte ( kırmızı ,sarı, mavi, yeşil) her bir renkten birer tane nesne resmi arasından” kırmızı olanı göster“denildiğinde kırmızı olanı dört kez den üçünde gösterir.
Öğrenci farklı cinste, dört farklı renkte ( kırmızı ,sarı, mavi, yeşil) her bir renkten birer tane nesne ve nesne resmi arasından” kırmızı olanı göster“denildiğinde kırmızı olanı dört kez den üçünde gösterir.
Öğrenci karışık renkli nesnelerin” kırmızı olan bölümünü göster “denildiğinde kırmızı olan bölümünü dört kez den üçünde gösterir.
Öğrenci karışık renkli nesne resimlerinin” kırmızı olan bölümünü göster “denildiğinde kırmızı olan bölümünü dört kez den üçünde gösterir.
Öğrenci karışık renkli nesne ve nesne resimlerinin” kırmızı olan bölümünü göster “denildiğinde kırmızı olan bölümünü dört kez den üçünde gösterir.
Uzun Dönemli Amaç: Öğrenci karışık renkli nesne ve nesne resimlerinin” kırmızı olan bölümü gösterilip,”burası ne renk? “diye sorulduğunda kırmızı olduğunu dört kez den üçünde söyler.
Öğretim Ortamı: Öğretmen öğretim sırasında kullanacağı araçları kapalı bir kutunun içinde yere kendi sandalyesinin yanına koyar. Daha sonra öğrenci ve uygulayan kişi karşılıklı otururlar. Öğretmen öğrenciye kırmızı kavramı üzerinde çalışacaklarını söyler.Eğer öğrenci kutudaki araçlara bakmak isterse bakmasına birkaç saniye izin verilir. Birkaç saniye izin verildikten sonra öğretmen araçları toplayarak kutuya koyar. Öğretmen daha önceden belirlediği öğrenci için etkili olan pekiştireçlerden birine sahip olabileceğini öğrenciye söyler.
Peformans Düzeylerine Göre Kırmızı Kavramı Öğretim Planı: Öğrencinin performans düzeyi Kırmızı Kavramı Ölçü Aracının uygulanması sonucu belirlenir. Performans düzeyinden bir sonraki sırada gelen bildirim öğretim amacını oluşturur.

ÖĞRETİM PLANI
Performans Düzeyi : Öğrenci aynı cinste 4 farklı büyüklükte 4 farklı malzemede her bir renkten dörder tane nesne arasından kırmızı olan gösterilip “ bununla aynı renkte olanı göster”denildiğinde kırmızı olanı dört kez den üçünde gösterir.
Öğretim Amacı 1: Öğrenci aynı cinste 4 farklı renkte ( kırmızı ,sarı, mavi, yeşil) aynı tipte ,(aynı büyüklük ve malzemede) her bir renkten birer tane nesne arasından “kırmızı olanı göster” denildiğinde kırmızı olanı dört kez den üçünde gösterir.

1. Öğretim Amacı İçin Kullanılacak Araçlar
sarı düğme –kırmızı düğme
kırmızı mukavva daire- mavi mukavva daire
kırmızı boncuk – yeşil boncuk
kırmızı mandal – sarı mandal
Öğretim Sonu Değerlendirmede Kullanılacak Araçlar:
Kırmızı kalem- sarı kalem
Mavi düğme- kırmızı düğme
Yeşil mandal- kırmızı mandal
Kırmızı makas-mavi makas

Öğretim Süreci 1: Öğretmen 1. araç setini (sarı düğme –kırmızı düğme) kutudan çıkarır. “bana bak “ diyerek öğrencinin dikkatini çeker. Eline kırmızı düğmeyi alarak “bu kırmızı “der ve masaya koyar.Sonra eline sarı düğmeyi alarak “bu kırmızı değil “der ve kırmızı boncuğun yanına koyar. Öğretmen öğrenciye “kırmızı olanı göster “der ve 1-2 sn bekler.Öğrencinin tepkisi doğru ise ,kırmızı olanı gösterdin diyerek öğretmen aferin, çok güzel gibi öğrenci için etkili olabilecek olan pekiştireci kullanır. Öğretmen daha sonra araçların yerini değiştirerek “hangisi kırmızı değil göster” der ve 1-2 sn bekler.öğrencinin tepkisi doğru ise ,kırmızı olmayanı gösterdin aferin. Çok iyi gibi daha önceden belirlenmiş ,öğrenci için etkili olan pekiştireçlerden birini kullanır.Öğrencinin tepkisi yanlış ise öğretmen öğrenciye hiçbir tepkide bulunmadan ,aynı araç setiyle tekrar öğretim yapar. Eline kırmızı düğmeyi göstererek “bu kırmızı “der ve masaya koyar.Sonra sarı düğmeyi eline alarak “bu kırmızı değil “der ve kırmızının yanına koyar. tekrar öğrenciye “kırmızı olanı göster “der ve 1-2 sn bekler.Öğrenciden doğru tepki alınca , öğrenci daha önceden belirlenmiş pekiştireçlerle pekiştirilir.Hemen sonra öğretmen 2. Araç setini çıkarır. Öğrenci doğru tepki verinceye kadar aynı araç setiyle öğretime devam edilir. Bu işlemler öğrenci her araç setinde kırmızı ve kırmızı olmayanı doğru gösterinceye kadar devam eder. Öğretim sırasında kullanılan araç setleri ,kavramın sunulmasından sonra kırmızı olanlar alt alta gelecek şekilde , kırmızı olmayanlar alt alta olacak şekilde masanın bir tarafına sıralanır.
Öğretim sırasında kullanılan 4 Araç seti ayrı ayrı sunulup , öğrencinin doğru tepkileri alındıktan sonra , öğretim için kullanılan araçlar masadan kaldırılarak değerlendirmeye geçilir. Öğretmen değerlendirmede kullanacağı ilk araç setini ( kırmızı kalem- sarı kalem ) öğrencinin önüne yan yana koyar. Öğrenciye kalemleri parmağı ile göstererek “buna bak – buna bak ve kırmızı olanı göster” der ve 1–2 sn bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise , evet kırmızı olanı gösterdin diyerek, öğretmen aferin, çok güzel gibi öğrenci için etkili olabilecek olan pekiştireci kullanır. Öğretmen daha sonra kalemlerin yerini değiştirerek “hangisi kırmızı değil göster” der ve 1-2 sn bekler.Öğrencinin tepkisi doğru ise ,kırmızı olmayanı gösterdin diyerek daha önceden belirlenmiş ,öğrenci için etkili olan pekiştirenlerden birini kullanır.Öğrencinin tepkisi yanlış ise öğretmen öğrenciye hiçbir tepkide bulunmadan ,aynı araç setiyle tekrar öğretim yapar. Kırmızı kalemi göstererek “bu kırmızı “der ve masaya koyar.Sonra sarı kalemi eline alarak “bu kırmızı değil “der ve kırmızının yanına koyar. Tekrar öğrenciye “kırmızı olanı göster “der ve 1-2 sn bekler.Öğrenciden doğru tepki alınca , öğrenciyi daha önceden belirlenmiş pekiştirenlerle betimleyerek pekiştirir.Hemen sonra araçların yerini değiştirerek “hangisi kırmızı değil “der ve 1-2 sn bekler. Ve öğrenci doğru tepki verince öğrenciyi daha önceden belirlenmiş pekiştirenlerle betimleyerek pekiştirir. Daha sonra, değerlendirmede kullanılan diğer 3 araç setiyle değerlendirmeye aynı şekilde devam edilir.Değerlendirme sırasında öğrenci çok sayıda yanlış tepki verir ve öğretim olayına çok sık geri dönülürse ,araç setleri bittikten sonra ,öğretimde kullanılan araç setleriyle değerlendirmeye devam edilir. Öğrenci değerlendirmede üç kez üst üste kırmızı ve kırmızı olmayanı öğretime gerek kalmadan gösteriyorsa, ikinci öğretim amacına geçilir.

Aynı cins, aynı tip 2 farklı renkte nesne arasından kırmızıyı gösteren ve
söyleyen öğrenci ile aynı cins, aynı tip 2 farklı renkteki nesne resimleri ile çalışılır.
Bir sonraki aşamada aynı cins, aynı tip 2 farklı nesne ve nesne resimleri
arasından göstermesi ve söylemesi sağlanır.
Bir sonraki aşamada 2 farklı cins ve tipte 2 farklı renk arasından kırmızıyı göstermesi ve söylemesi sağlanır.( mavi düğme, kırmızı şapka vb.) daha sonra bu tür nesnelerin resimleri, sonraki aşamada gerçek nesne ve nesne resimleri arasından göstermesi ve söylemesi sağlanır. Sonraki aşamalar ise
3 farklı renk bulunan gerçek nesne içerisinden kırmızı bölümü göstermesi ve söylemesi,
3 farklı renk bulunan nesne resmi içerisinden kırmızı bölümü göstermesi ve söylemesi,
3 farklı renk bulunan gerçek nesne ve nesne resimleri içerisinden kırmızı bölümü göstermesi ve söylemesi,
4 farklı renk bulunan gerçek nesne ve nesne resimleri içerisinden kırmızı bölümü göstermesi ve söylemesi sağlanır.

BASAMAKLANDIRILMIŞ YÖNTEMDE KAVRAM ÖĞRETİMİ

Yapma, gösterme ve söyleme aşamalarının kavram öğretiminde yapılandırılmış şeklidir. Bu yöntemi anlamak için daha önce de bahsettiğimiz kavram öğretiminde bireyselleştirilmiş eğitim materyali geliştirme süreçlerine yer vermek zorunluluğu vardır. Yapılması gereken ilk iş ölçü aracının yani ölçüt bağımlı testin hazırlanması gerekir.
Basamaklandırılmış yönteme göre hazırlanan “1 tane kavramı” ölçü aracı aşağıdadır.

“1 Tane” Kavramı Ölçüt Bağımlı Testi
BİLDİRİMLER ÖLÇüT SORULAR
1. Öğrenci, önüne konulan gerçek nesne ( fasulye, fındık, boncuk, ataç) kümesi içinden, öğretmenin (önüne koyduğu gerçek nesne kümesi içinden) aldığı ve o sırada söylediği 1 tane nesneyi alır.

3/4 a) Bir tane fasulye aldım sen de bir tane fasulye al. (öğrenci ve öğretmen önünde İçinde 5 tane fasulye olan kase)
b) Bir tane fındık aldım sen de bir tane fındık al. (öğrenci ve öğretmen önünde İçinde 5 tane fındık olan kase)
c) Bir tane boncuk aldım sen de bir tane boncuk al. (öğrenci ve öğretmen önünde İçinde 5 tane boncuk olan kase)
d) Bir tane ataç aldım sen de bir tane ataç al. (öğrenci ve öğretmen önünde İçinde 5 tane ataç olan kase)
2. Öğretmenin gerçek nesneler( fasulye, fındık, boncuk, ataç) kümesi içinden aldığı 1 tane nesneyi, öğrenci, önündeki resimli kartlar dizisi içinden aynı sayıda ve türde 1 tane resim olan kartı gösterir.

3/4 a) Bir tane fasulye aldım sen de önüne konulan kartlar içinden bir tane fasulye resmi olan kartı göster. ( öğretmen önünde fasulye dolu kase öğrenci önünde 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane fasulye resmi olan dört ayrı kart)
b) Bir tane fındık aldım sen de önüne konulan kartlar içinden bir tane fındık resmi olan kartı göster.( öğretmen önünde fındık dolu kase öğrenci önünde 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane fındık resmi olan dört ayrı kart)
c) Bir tane boncuk aldım sen de önüne konulan kartlar içinden bir tane boncuk resmi olan kartı göster. (öğretmen önünde boncuk dolu kase öğrenci önünde 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane boncuk resmi olan dört ayrı kart)
d) Bir tane ataç aldım sen de önüne konulan kartlar içinden bir tane ataç resmi olan kartı göster. ( öğretmen önünde ataç dolu kase öğrenci önünde 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane ataç resmi olan dört ayrı kart)
3. Öğrenci öğretmenin gerçek nesneler ( fasulye, fındık, boncuk, ataç)
kümesi içinden aldığının 1 tane nesne olduğunu söyler.

3/4 a) Elimde kaç tane fasulye var. Söyle. (Öğretmen önünde 5 tane fasulye bulunan kaseden 1 tane alarak sorar.)
b) Elimde kaç tane fındık var. Söyle. (Öğretmen önünde 5 tane fasulye bulunan kaseden 1 tane alarak sorar.)
c) Elimde kaç tane boncuk var. Söyle. (Öğretmen önünde 5 tane boncuk bulunan kaseden 1 tane alarak sorar.)
d) Elimde kaç tane ataç var. Söyle. (Öğretmen önünde 5 tane ataç bulunan kaseden 1 tane alarak sorar.)

4. Öğrenci, önüne konulan gerçek nesne ( fasulye, fındık, boncuk, ataç) kümesi içinden, öğretmenin gösterdiği
resimli karttaki kadar (1 tane) nesneyi alır.

3/4 a) Elimdeki resimli karta bak sen de bu karttaki fasulye kadar al. ( Öğretmenin elinde 1 tane fasulye resmi öğrenci önünde 5 tane fasulye bulunan kase)
b) Elimdeki resimli karta bak sen de bu karttaki fındık kadar al. ( Öğretmenin elinde 1 tane fındık resmi öğrenci önünde 5 tane fındık bulunan kase)
c) Elimdeki resimli karta bak sen de bu karttaki boncuk kadar al. ( Öğretmenin elinde 1 tane boncuk resmi öğrenci önünde 5 tane boncuk bulunan kase)
d) Elimdeki resimli karta bak sen de bu karttaki ataç kadar al. ( Öğretmenin elinde 1 tane ataç resmi öğrenci önünde 5 tane ataç bulunan kase)
5. Öğrenci, önüne konulan gerçek nesne ( fasulye, fındık, boncuk, ataç) resimleri içerisinden, öğretmenin o sırada gösterdiği aynı türdeki kartta bulunan 1 tane resim olan kartı gösterir.

3/4 a) Elimdeki karta bak, sen de bu kattaki fasulye sayısı kadar fasulye olan kartı göster. ( Öğretmenin elinde 1 tane fasulye resmi öğrencinin önünde 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane fasulye resmi olan dört ayrı kart)
b) Elimdeki karta bak, sen de bu kattaki fındık sayısı kadar fındık olan kartı göster. ( Öğretmenin elinde 1 tane fındık resmi öğrencinin önünde 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane fındık resmi olan dört ayrı kart)
c) Elimdeki karta bak, sen de bu kattaki boncuk sayısı kadar boncuk olan kartı göster. ( Öğretmenin elinde 1 tane boncuk resmi öğrencinin önünde 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane boncuk resmi olan dört ayrı kart)
d) Elimdeki karta bak, sen de bu kattaki ataç sayısı kadar ataç olan kartı göster. ( Öğretmenin elinde 1 tane ataç resmi öğrencinin önünde 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane ataç resmi olan dört ayrı kart)
6. Öğrenci öğretmenin gösterdiği karttaki ( fasulye, fındık, boncuk, ataç) resimlerinin 1 tane nesne resmi olduğunu söyler.

3/4 a) Elimdeki resimli karta bak, kaç tane fasulye olduğunu söyle. (1 tane fasulye resmi olan kart)
b) Elimdeki resimli karta bak, kaç tane fındık olduğunu söyle. (1 fındık resmi olan kart)
c) Elimdeki resimli karta bak, kaç tane boncuk olduğunu söyle. (1 tane boncuk resmi olan kart)
d) Elimdeki resimli karta bak, kaç tane ataç olduğunu söyle. (1 tane ataç resmi olan kart

7. Öğrenci önüne konulan gerçek nesne ( fasulye, fındık, boncuk, ataç) kümesi içinden öğretmenin istediği 1 tane nesneyi alır.

3/4
a) Bir tane fasulye al. (Öğrenci önünde 5 tane fasulye bulunan kase)
b) Bir tane fındık al. (Öğrenci önünde 5 tane fındık bulunan kase)
c) Bir tane boncuk al. (Öğrenci önünde 5 tane boncuk bulunan kase)
d) Bir tane ataç al. (Öğrenci önünde 5 tane ataç bulunan kase)
8. Öğrenci önüne konulan gerçek nesne
( fasulye, fındık, boncuk, ataç) resimleri içerisinden öğretmenin istediği 1 tane nesne resmi olan kartı gösterir.

3/4 a) Önündeki kartlara bak 1 tane fasulye resmi olan kartı göster.(öğrencinin önünde 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane fasulye resmi olan dört ayrı kart)
b) Önündeki kartlara bak 1 tane fındık resmi olan kartı göster öğrencinin önünde 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane fındık resmi olan dört ayrı kart)
c) Önündeki kartlara bak 1 tane boncuk resmi olan kartı göster öğrencinin önünde 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane boncuk resmi olan dört ayrı kart)
d) Önündeki kartlara bak 1 tane ataç resmi olan kartı göster öğrencinin önünde 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane ataç resmi olan dört ayrı kart)
9. Öğrenci önüne konulan resimli kart dizisi içinden öğretmenin yazılı (rakam) olarak gösterdiği ve söylediği 1 tane nesne ( çiçek, kitap, kalem, bardak) resmi olan kartı gösterir.

3/4 a) Elimdeki kartta yazılı olan “1” rakamına bak.Sen de bunun kadar çiçek olan kartı göster. ( Öğretmenin elinde 1 sayı kartı, öğrencinin önünde de 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane çiçek resmi olan dört ayrı kart)
b) Elimdeki kartta yazılı olan “1” rakamına bak.Sen de bunun kadar kitap olan kartı göster. ( Öğretmenin elinde 1 sayı kartı, öğrencinin önünde de 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane kitap resmi olan dört ayrı kart)
c) Elimdeki kartta yazılı olan “1” rakamına bak.Sen de bunun kadar kalem olan kartı göster. ( Öğretmenin elinde 1 sayı kartı, öğrencinin önünde de 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane kalem resmi olan dört ayrı kart)
d) Elimdeki kartta yazılı olan “1” rakamına bak. Sen de bunun kadar bardak olan kartı göster. ( Öğretmenin elinde 1 sayı kartı, öğrencinin önünde de 1 tane, 2 tane, 3 tane 4 tane çiçek resmi olan dört ayrı kart)

Kavram için kayıt çizelgesi
1.grup

Tarih:
Amaç No:
Öğrenci adı Açıklama
Davranış Numarası Yönergeler ali fatma rana ulaş beyza
1. … a- + - +
… b- + - +
… c- + - +
… d- + + -
… sonuç + - +
2. … a- + - -
… b- + - -
… c- + - +
… d- - - -
… sonuç + - +

Kavram için kayıt çizelgesi
2.bireysel
Öğrencinin Adı-Soyadı:
Tarih:
Amaç No:
Açıklama
Davranış Numarası Yönergeler
1. …
a- +
b- +
c- +
d- -
sonuç +
2. …
a- -
b- -
c- +
d- -
sonuç +

Not: Kavram ve diğer becerilerle ilgili grup ve bireysel kayıt çizelgesi

BASAMAKLANDIRILMIŞ YÖNTEMİNE GÖRE
1 TANE KAVRAMI ÖLÇÜ ARACI KULLANMA YÖNERGESİ
Basamaklandırılmış Yöntemle Sunulan Bireyselleştirilmiş 1 taneyi (son aşamada 1Doğal sayısı) gerçek nesnelerden yararlanarak eşleme, resimli kartlardan yararlanarak gösterme, gösterildiğinde söyleme öğretim planlarından oluşmaktadır.
Ölçü Aracının Uygulanacağı Öğrenci Grubu : Öğrencide aranan önkoşul beceriler;
Öğretmen üçe kadar say dediğinde dört kezden üçünde “bir, iki, üç” diye sayar.
Öğrenci aynı türdeki gerçek nesnelerden oluşan ve çoklukları farklı olan iki nesne kümesi arasından dört kezden üçünde “sayıca çok olanları göster” denildiğinde gösterir.
Öğrenci aynı türdeki gerçek nesnelerden oluşan ve çoklukları farklı olan iki nesne kümesi arasından dört kezden üçünde “sayıca az olanları göster” denildiğinde gösterir.
Öğrenci bak, al, göster, say, söyle, tek tek al, işaret et, parmağını koy, yönergelerinin her birini dört kezden üçünde yerine getirir.

Ölçü Aracının Uygulama Ortamı :
Öğrenci ve öğretmen masada karşılıklı olarak otururlar. Odada başka bir kişi ve öğrencinin dikkatini çekecek başka bir nesne bulundurulmaz. Öğretmen ölçmede kullanacağı araçları kapalı bir kutu içerisinde öğrenci ile çalışılacak masanın daha altında olacak şekilde öğretmen sandalyesinin uyanında bulundurur. Öğretmenin kayıt çizelgesi masada bir köşede öğrencinin dikkatini çekmeyecek bir şekilde durur.

Ölçü Aracının Uygulanması :
Öğretmen ve öğrenci masaya karşılıklı otururlar .Öğretmen öğrenciye “bak şimdi seninle tane ile ilgili bir çalışma yapacağız. Ben masaya sırayla araçları koyacağım hem sana hem de bana ait araçlar olacak bakmanı istediğimde bakacaksın. Ben alıp senden de almanı istediğimde kendi araçlarından alacaksın ben aldıktan sonra göstermeni istediğimde göstereceksin. Elimde kaç tane var söyle dediğimde söyleyeceksin.” der. Öğretmen öğrencinin araçlara olan dikkatini ortadan kaldırmak için araç setlerini öğrencinin önüne çıkartır ve öğrencinin dokunmasına izin verir. Öğretmen öğrenciye kayıt çizelgesini göstererek “bak senin söylediklerini buraya yazacağım. İstersen çalışma sonunda bu çizelgeye birlikte bakabiliriz “der.
NOT: 1.2.4.5.7.8. bildirimlerin 3,6 ve 9. bildirimler için ip ucu niteliği taşımaması için ölçü aracının uygulanması sırasında önce 3,6 ve 9. bildirimlerin soruları uygulanır, daha sonra sırasıyla 1.2.4.5.7 ,8. bildirimlerin sorularının uygulanmasına geçilir.

Bu ölçü aracı 9 aşamadan oluşmakta olup Yap- Göster-Söyle basamaklarından oluşur. Bu aşamaları incelersek;
Yap-Yap : Öğretmen bir tane alır öğrencinin de bir tane almasını ister.

Yap-Göster : Öğretmen bir tane alır öğrenciden bir tane nesne resmi bulunan
kartı göstermesini ister.

Yap-Söyle : Öğretmen bir tane alır ve kaç tane aldığını sorar.

Göster-Yap : Öğretmen 1 tane nesne resmi bulunan kartı göstererek
öğrenciden 1 tane gerçek nesne almasını ister.

Göster-Göster: Öğretmen 1 tane nesne resmi bulunan kartı gösterir,
Öğrencinin de 1 tane nesne resmi bulunan kartı göstermesini
İster.

Göster-Söyle: Öğretmen 1 tane nesne resmi bulunan kartı gösterir. Resimde
kaç tane olduğunu sorar.

Söyle-Yap : Öğretmen öğrenciden 1 tane almasını ister.
Söyle-Göster: Öğretmen öğrenciden 1 tane nesne resmi olan kartı
göstermesini ister.
Söyle-Söyle : Öğretmen sınıf ortamında masada, duvarda 1 tane duran
Nesneyi göstererek burada kaç tane var der. 1 rakamını göstererek bir tane almasını ve eşleştirmesini ister.

Yararlanılan Kaynaklar:
1- Dr. Varol, Nihal. Zihinsel Engelli Çocuklara Kırmızı, Sarı, Daire, Üçgen, Uzun, Bir Tane, İki Tane ve Kalın Kavramını Kazandırmada Açık Anlatım Yöntemiyle Sunulan Bireyselleştirilmiş Kavram Öğretim Materyalinin Etkinliği T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 637 Eğitim Fakültesi Yayınları No:26,1992
2- Gürsel, Gürsel. “Zihinsel Engelli Çocukların, Doğal Sayıları, Gerçek Nesneleri Kullanarak Eşleme, Resimleri İşaret Ederek Gösterme, Rakam Gösterildiğinde Söyleme Becerilerin Gerçekleştirilmesinde, Bireyselleştirilmiş Öğretim Materyalinin Basamaklandırılmış Yöntemle Sunulmasının Etkinliği” Doktora Tezi Anadolu Üniversitesi Yayın No: 731
3- Prof. Dr. Özyürek, Mehmet “Kavram Öğrenme Ve Öğretme” Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi Cilt : 16 – Sayı : 2 1984
4- Doç Dr. Varol, Nihal. “4. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri 4”

--ALINTIDIR--