ÖRNEK DENEYLER

Amaç: Rüzgar gücünü gözleme
Araç-gereçler: Pinpon topu, Sulu boya, Kağıt, Fırça,
Öğretmen masanın üzerine bir kağıt yayar ve sulu boya ile boyanmış bir pinpon topunu masanın kenarına bırakır. Çocukların bir tanesini çağırarak topa üflemesini ister. Üflenilen top giderken kağıdın üzerine iz yapar ve o ize çocuğun adı verilir. Daha sonra öğretmen topu su ile yıkar ve başka bir renge daha boyar. Bu sefer başka bir çocuktan topa üflemesini ister. Çalışma çocuk sayısı kadar devam edebilir. Çalışmanın sonunda öğretmen neden topun her defasında farklı bir uzaklığa gittiğini sorar ve rüzgar gücü hakkında konuşulur.
Amaç: Rüzgar gücü ile çeşitli nesneleri hareket ettirme
Araç-gereçler: Mantar tıpa, Kağıt, Kuş tüyü, Yaprak, Kumaş parçası, Taş, Tahta parçası

Öğretmen sınıfa çeşitli ağırlıklarda nesneler getirir. Örneğin mantar tıpa, kağıt, kuş tüyü, yaprak, kumaş parçası, taş, tahta parçası gibi. Çalışmaya başlamadan çocuklardan nesneleri teker teker ellerine alarak ağırlıklarını hissetmelerini sağlar. Daha sonra çocuklardan rüzgar ile bu nesnelerden hangilerinin ne kadar uzağa gidecekleri hakkında tahminler yapmalarını ve üfleyerek bu nesneleri hareket ettirmelerini ister. Deneyin sonunda çocukların yorumlarını dinler. Çalışmanın sonunda nesneleri ağır ve hafif olarak sınıflandırmalarını isteyebilir.
Amaç: Fasulyenin büyümesin gözleme
Araç-gereçler: Saydam kaplar, Sünger, Kağıt,

Öğretmen sınıfa küçük saydam kaplar ve süngerler getirir ve çocuklardan saydam plastik kap içerisine sünger veya buruşturulmuş kağıt koymasını ister.Kaplardaki sünger arasına 2-3 tane fasulye tanesi konur ve sünger yeterince sulanır (su ile kaplanmaz). Kaplar direk güneş ışığı almayan bir yere konur. Çocuklar her gün fasulyelerini inceler ve fasulye filizlerini sayarak grafiğe işaretler. Fasulyenin büyümesi gözlemlenir ve sonuçlar hep birlikte tartışılır.
Deneyin devamında filizlenen fasulyelerden bir kısmı direk güneş ışığına, bazıları odanın karanlık bir köşesine konur ve her gün değişimler izlenir ve sonuçlar tartışılabilir.
Amaç:Tohumların rüzgar ile nasıl saçıldıklarını inceleme
Araç-gereçler: Bir saksı, Bahçe toprağı, Kavanoz

Saksıya bahçenin herhangi bir yerinden toprak doldurulur ve sulanır. Üzerine bir kavanoz ters çevrilerek kapatılır. Saksı güneşli bir yere konularak ve ara ara kenarlarından sulanarak çimlenmesi gözlenir. Deneyin sonunda öğretmen “tohumları biz dökmediğimiz halde nereden geldi?” diye sorar ve çocukların yorumlarını dinler.
Amaç: Mıknatısın özelliklerini öğrenme
Araç-gereçler: Mıknatıs, Ataç, Taş, Tahta, Alüminyum kaşık, Pirinç yüzük, Bakır tel, Cam

Öğretmen kum havuzuna demir ve demir olmayan bazı nesneler gömer (ataç, taş, tahta, alüminyum kaşık, pirinç yüzük, bakır tel ....gibi). Çocuklara bir mıknatıs verir ve mıknatıs yardımı ile kum içerisindeki demir olan nesneleri aramalarını ve mıknatısın tutmadıkları nesneleri bulmalarını ister. Deneyin sonunda mıknatısın tuttuğu ve tutmadığı maddeler sınıflandırılır ve mıknatısın neden bazı nesneleri tutarken bazılarını tutmadıkları tartışılır.
Amaç: Taşların özelliklerini inceleme
Araç-gereçler: Çeşitli taşlar, Büyüteç, Terazi, Plastik kutu, Karton kutu, Bez torba, Metal kutu, Çekiç

Bir çevre gezisi dönüşünde öğretmen çocuklardan taşlar toplamalarını ister. Daha sonra taşlar fen köşesine konur ve bir büyüteç yardımı ile incelenir. Taşlar büyük, küçük, yuvarlak, beyaz taşlar diye sınıflandırılır. Daha sonra fen köşesindeki bir terazi yardımı ile taşlar tartılır ve ağırdan hafife sıralanır.
Öğretmen çocuklardan taşları plastik bir kutu, karton bir kutu, bez bir torba ve metal bir kutu içerisine koyarak sallamalarını ve çıkardıkları sesleri dinlemelerini ister. Neden farklı sesler çıktığı tartışılır.Daha sonra bez torba içerisindeki taşlara çekiç ile vurularak parçalanmaları sağlanır. Torba içerisindeki taşlar masanın üzerine boşaltılır ve büyüteç yardımı ile taşlardaki değişimler incelenir. Yağmur ve rüzgarın taşları aşındırması üzerine konuşulur.
Amaç: Yiyeceklerdeki değişimleri izleme
Araç-gereçler: Tabak, Çatal, Yumurta, Tava , Yağ

Öğretmen her çocuğa bir tabak birde yumurtayı çırpmak için çatal verir (küçük gruplar halinde çalışılması daha uygundur) ve çocukların tabaklarına birer tane yumurta kırar.Çocuklardan büyüteç yardımı ile yumurtaları incelemelerini ister. Çocuklar gözlemlerini paylaşırlar. Daha sonra çatal yardımı ile yumurtalar iyice çırpılır ve değişimler izlenir ve tartışılır. Daha sonra yumurtalar pişirilir ve çocuklara pişerken yumurtada ne gibi değişimler olacağı sorulur. Değişimler gözlenir ve sonuçlar tartışılır.
Amaç: Ciğerlerimizde havanın varlığını kanıtlama
Araç-gereçler:Balon, Mum, Oyuncak bebekler veya hayvanlar

-Öğretmen çocuklardan burnunu tutup ağzı ile derin nefes almasını ve bu nefesi ellerine güçlü olarak üflemelerini ister.
-Her çocuğa bir balon dağıtır ve üfleyerek balonları şişirmelerini ister.
-Yanan bir muma üflemelerini ister
-Oyuncak bir hayvan veya bebeğe sıkıca sarılmalarını ve derin nefes alarak göğüs hareketlerini hissetmelerini ister.
Tüm bu denemelerden sonra öğretmen çocuklara neler olduğunu ve neler hissettiklerini sorar. Çocuklara balonu neyin şişirdiğini, mumu neyin söndürdüğünü, ellerine üflediklerinde ellerine neyin çarptığını sorar. Şişirilmiş balonlar söndürülürken balonun içindeki havayı yüzlerine tutmalarını ister. Daha sonra “vücudumuzun içindede balondaki gibi hava” olduğu açıklanır.
Amaç: Atıklardan Kompost hazırlama
Araç-gereçler: Cam kavanoz, Bahçe toprağı, Gübre, Yiyecek atıkları

Öğretmen yemek tabağında kalan artıkları birkaç gün toplar. Kavanoza toprak koyar ve üzerine yiyecek artıklarını ekler. Artıkların üzerine gübre koyar. Kavanoz doluncaya kadar işleme devam eder ve en sona toprak koyup,toprağı ıslatmadan nemlendirir. Haftada bir karışımı ters çevirir. Karışımın içinde yiyecek parçacıkları görünmeyinceye kadar işlem devam eder. Öğretmen her aşamada çocukların süreci izlemelerini sağlar. Çalışmanın sonunda çocuklarla kavanozdaki yiyecek artıklarına ne olduğu konuşulur ve kavanozdaki kompost bahçe toprağına eklenir.

DENEY:
Deneyin adı:Balıkların yüzmesi deneyi
Deneyin amacı:Balıklar nasıl yüzer?
Deneyde kullanılan araç gereçler:Naylon torba,su,leğen
Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6
Deneyin yapılışı:Birinci naylon torbaya bir bardak su koyulur ve hava kalmadan sıkıca bağlanır.
İkinci torbada aynı şekilde yapılır ama ona hava üflenir.Ve su dolu leğene bırakılır.Hava olan torba yüzer.
Deneyin sonucu:Balıkların yüzme keselerinin içinde hava vardır.Böylece kolay yüzerler.

Biz de Büyüteç Yapabiliriz
Neler gerekli?: Asetat kağıdı, mum, su, yazılı bir kağıt
Mumu yakalım ve asetata damlatalım
Ortasını açarak burayı su ile dolduralım
Asetatı yazılı bir kağıdın üzerine koyalım
Su damlasının olduğu yerdeki harflerle diğer yerdeki harfleri büyüklükleri bakımından karşılaştıralım.
Bu deneyin sonucundan yararlanarak deniz veya havuzda el ve ayaklarımızın büyük görünme nedenini söyleyelim.
Sonuç: Su mercek görevi yaparak altındaki yazıların büyümesini sağlar. Mumum kullanılma nedeni suyun yayılmasını önleyerek suya mercek özelliği kazandırmaktır.
NOT: Aynı etkinliği bir şeffaf olmayan bir kabın ortasına para konulup üzerine yavaş yavaş su eklenerek paranın
ve gözlemleyenlerin yeri değişmediği halde paranın görünür hale getirilmesi şeklinde de yapılabilir.

TELEFON YAPMA
Her çocuğa yetecek kadar plastik bardak ve kibrit çöpleri, ip masaya yerleştirilir.
Bardakların alt kısımları delinir.
Bir ip ve kibrit yardımıyla bardaklar birbirine bağlanır.
Böylece bir telefon elde edilmiş olunur.
Aradaki ipi gergin tutarak telefonla konuşulabilir. (Biz telefonlarımızı parmak boyası ile boyadık ve süsledik. rengarenk olması çocuklar için daha ilgi çekici oldu.)

ISLANMAYAN PEÇETE DENEYİ
Boş bir bardağın içine kuru bir peçete buruşturularak konur. Bardak ters çevrilip su dolu kabın içine sokulmadan önce çocuklara ne olacağı, peçetenin ıslanıp ıslanmayacağı sorulur. Çocuklar cevaplarını neden sonuç ilişkisi kurarak verirler. Deney uygulanır. Peçete ıslanmaz. Sebebi çocuklara sorulur. Sebep, bardağın içindeki havanın suyun peçeteye ulaşmasını engellemesidir.

Buharlaşma yoluyla çamurdaki değişimleri gözlemleme
Araç-gereçler: Tahta çubuklar
Bir yağmur sonrasında bahçeye çıkılır ve bir tahta çubuk yardımı ile çamuru karıştırılarak çamurun derinliği, yayıldığı alanın büyüklüğü ve şekli ile ilgili ölçümler alınır ve ölçümleri belirlemek amacıyla çamurun ortasına ve etrafına çubuklar batırır. Çocuklara birkaç gün sonra çamurda ne gibi değişimler olacağı ile ilgili sorular sorulur ve tahminleri dinlenir. Birkaç gün sonra tekrar bahçeye çıkılır ve çamurdaki değişimler incelenir. Öğretmen çocuklara çamurdaki değişimlerin nedenini sorar ve buharlaşma ile çamurdaki değişimler hakkında konuşulur .
Çeşitli nesnelerin suyu emme özelliğini gözlemleme
Araç-gereçler: Naylon, yün, pamuk vb. gibi kumaş parçaları

Öğretmen sınıfa çeşitli dokulardan oluşan kumaş parçaları getirir ve çocuklara bu kumaşlara dokunarak hangilerinin suda ıslandığında suyu çekeceği hangilerinin suyu çekmeyeceğini sorar. Bu şekilde çocuklardan kumaşları sınıflandırmalarını ister. Daha sonra çocuklardan ellerindeki kumaşlara bardaktan su boşaltarak test etmelerini ister. Testin sonucunda çocuklardan “neden bazı kumaşlar suyu çekerken bazılarının çekmediği” ile ilgili yorumları dinlenir ve yağmurlu ve karlı günlerde nasıl giyinmemiz gerektiği ile ilgili sohbet edilir.

ALINTIDIR