Okul Korkusu nedir?ne yapmamız gerekir?
Okul korkusu ne kadar erken fark edilir ve çözüm için ne kadar çabuk adım atılırsa o kadar kolay tedavi edilmektedir.
Okul korkusu ya da fobisi çocuğun okula gitmek istememesi, gittiği zaman okulda kalmayı sürdürmekte zorluk çekmesi, bu sebeple çeşitli bahaneler uydurması ve tüm bunlarla ilgili olarak fiziksel sorunların ortaya çıkmasıdır. Okul fobisi ve korkusu birbiriyle sıkça karıştırılmaktadır. Okul fobisinde korkunun asıl kaynağı okul değildir; çocuğun evden ayrılmak istememesidir. Okul korkusu 4-5 yaşlarından itibaren görülmeye başlar. İlkokula başlama zamanında daha sık rastlanır.
Yaş faktörü
Okul korkusu; kreş dönemi ve üniversite de dahil olmak üzere yaşamın her döneminde görülebilir. Çocuğun yaşı büyüdükçe hastalığını tedavisi de zorlaşmaktadır. Özellikle ergenlik döneminde yaşanan okul korkusunun tedavisi daha zor olmaktadır.
Ayrılık kaygısı
Ayrılık kaygısı çocuğun, anne babasının yanından ayrılmasından sonra onlara bir şey olacak korkusuyla yoğun biçimde kaygı duymasıdır. Özellikle okula yeni başlayan çocukların büyük kısmı önceden kreşe de gitmemişlerse okulun ilk günlerinde yalnız kalmak istemezler. Ama birkaç gün sonra belli bir düzen oluşur ve sorun ortadan kalkar. Eğer sorun devam ediyorsa, çocuk annesinin yanında kalmasını istiyorsa, o zaman okul korkusu başlamış demektir ve buna müdahale etmek gerekir.
Ne yapmalı?
Okul korkusu fark edildiği anda aile vakit kaybetmeden doktora başvurmalıdır. Hastalığa tanı konulur ve tedaviye erken başlanırsa sonuç alma olasılığı artar. Ancak çocuk okuldan uzak kalır ve gitmemekte direnirse tedavi zorlaşır, kötüye gider.
Kıymetli çocuk
Okul korkusu kıymetli bebek ya da kıymedi çocuk denilen grupta daha sık görülmektedir. Bunlar, çok geç ve zor elde edilmiş çocuklardır. Bebeklik döneminde ağır sorunlardan dönen, daima kaybedilme korkusu bulunan, prematüre çocuklar kıymedi çocuklardır.
Aile kaynaklı korkular
Anne baba arasında sorunlar olması, aileden birinin ağır hastalığının bulunması veya birinin belli bir nedenle uzakta kalmış olması gibi sorunlar dolayısıyla da çocuklarda okul korkusu görülebilir. Böyle durumlarda çocuk evden ayrılmakla ilgili kaygı duyar. Çünkü evden ayrıldığı zaman kötü bir şey olacağını düşünür. Aynı şekilde aileden bir birey hastalandığında çocuk evden ayrılmak istemez: çünkü onu eve döndüğünde bulamayacağını düşünür. Anne babadan biri herhangi bir neden göstermeden evden uzun bir süre ayrı kalmışsa, çocuk yine endişe duyar.
Bağımlı çocuklar
Aileler, sahip oldukları çeşitli özelliklerden dolayı fark etmeden çocuğu kendilerine bağımlı hale getirirler. Çocukla ilgili endişe duyarlar ve bunu çocuğa yansıtırlar. Bunu isteyerek yapmasalar bile çocuk bunları fark eder ve "Ben anne babamın yanından aynlırsam benim başıma bir şey gelecek, ben iyisi mi ayrılmayayım" diye düşünür.
Sıkça rastlanan belirtiler
Okula gitmemek için çocuklar yaşlarına göre çeşitli belirtiler gösterirler. Ağlarlar, başlarına kötü bir şey geleceğini söylerler, ayrılmak istemezler... Yaşları büyüdükçe daha mantıklı nedenler ortaya sürerler; arkadaşlarının ve öğretmenlerinin kötü olduğunu, kimsenin onu sevmediğini, hatta bazen okulun duvarlarının eğri olduğunu söylerler. Bunun dışında da sabahları okula gitme saatinde mide bulantısı, ateş çıkması, baş ağrısı gibi belirtiler kendini gösterir. Bu belirtiler uydurma değildir, fizyolojik olarak ortaya çıkarlar. Hepimiz istemediğimiz bir şeyler olduğunda fiziksel tepkiler veririz. Çocuğun gerçekten midesi bulanır, başı ağrır; bunlar kaygının fizyolojik belirtileridir.
Okul korkusu nasıl tedavi edilir?
Okul korkusunun tedavisi zordur. Çok iyi bir iletişim ağı kurmak gerekir.
Yapmanız ve yapmamanız gerekenler şöyledir:
- İlk olarak, doktor, okul ve aile birlikte hareket etmelidir. Bu üçlünün ilişkilerini çok iyi sürdürmesi gerekir.
- İkinci olarak ailenin kararlı olması gerekir.
- Aile ne olursa olsun okula gidilmesi gerektiği konusunda kesin tutum sergilemelidir. Okula gidilmeyen her gün hastalığın seyrini kötüleştirir. Bu konuda yapılan en büyük hatalardan biri "Tamam üstüne gitmeyin, 1-2 gün okula gitmesin, geçer nasıl olsa" demektir. Halbuki okula 1-2 gün gitmeyen çocuk "nasıl olsa bunu başarabiliyorum" diye düşünerek ısrarcı tavrını sürdürebilir.
- Ne koşulda olursa olsun çocuk okula gitmelidir. Bunun yanında çocuğun evden ayrılmak istememesinin nedenini bulup bunu giderici bir şeyler yapılmalıdır.
- Çocukla işbirliği yapabilmek için yoğun kaygıyı biraz azaltmak gerekir.
- Okul saatinde çocuğun mutlaka okulda olması gerekir. Burada "duyarsızlaştırma" denilen terapi çeşidi uygulanır. "Okul saatinde okula gitsin, bahçede dursun, binaya girmesin ama mutlaka okula gitsin..." terapinin çıkış noktasıdır. Bir sonraki adım ise okul binasına girmektir. Bunu başardıktan sonra çocuktan sınıfın içine girmesi istenir. Eğer kaygısı fazla ise sınıfın kapısı açık durabilir ve çocuk ebeveynini her an görebilir. Son aşamada kapı kapatılır, ebeveyn okul dışına alınır. Bu tedavide en önemli unsur bu basamakların sırayla uygulanmasıdır.
