Çocuklarda Yeme Bozuklukları
Beslenme düzeni çocuğun doğumu ile başlar ve çocukluk dönemi süresince anne babanın gözetiminde devam eder. Bu uzun süreçteki doğru ve bilinçli yaklaşım, anne babayı hatalı tutumlardan korur. İlk bir yaş içinde, bebeklerin sağlıklı büyüme ve gelişimlerinin izlenmesi, belirli bir düzene göre çeşitli gıdalara geçilmesi konusunda uzman desteği alınması önemli bir noktadır.
Yeni doğan bebeklerde açlık hissi tam olarak ayrışmamıştır. Bedenlerinden gelen çeşitli duyumları (açlık, üşüme, ağrı ya da gerginlik gibi) ağlayarak ifade ederler. İlk birkaç ay içinde bedensel duyumlarla duygusal duyumları ayırt etmeye başlarlar. Bu ayrımlaştırma döneminde anne babanın tepkileri çok önemlidir. Bebek her ağladığında ona yemek sunulursa, bu ayrımın gerçekleşmesi gecikir ya da her tür duyumu beslenme yoluyla yatıştırmayı öğrenir.
Bebeklik çağını aşmış çocuklar için de anne baba, yemek yemenin doğal bir ihtiyaç olduğu bilinciyle, yemek yeme saatlerini özel saatler haline getirmemeye dikkat etmelidir. Düzenli saatlerde, sakin, keyifli, stressiz bir ortamda ve tüm aile üyeleri birlikte sofraya oturarak yemek yenmelidir.
Çocukların bireysel farklılıklarına karşı duyarlı olunmalıdır. Hemen her çocuk gıdalar konusunda seçicilik gösterebilir. Her çeşit gıdanın alınması konusunda ısrarcı olmak yerine, o gıdanın yerine geçebilecek başka gıdalarla dengeli beslenme sağlanabilir.
Aşırı ısrar ve inatlaşmanın sonucunda çocukta oluşacak olan stres sırasında vücutta salgılanan bazı maddelerin, çocuğun büyüme ve gelişimini olumsuz etkilediği bilinmektedir.
Çocuklar da aynı erişkinler gibi fiziksel ya da duygusal nedenlerle iştah değişikliği gösterebilirler. Çocuk yemek yemeyi reddediyorsa, yemesi için ısrar etmek yerine, önce nedeni araştırılmalıdır. Örneğin gergin bir aile ortamı çocuğun iştahını azaltabilir. Sağlıklı bir ebeveyn- çocuk ilişkisinin en az sağlıklı beslenme kadar önemli olduğunu unutmamak gerekir.
Tüm yeme sorunlarının yanı sıra anne babanın beslenme konusundaki yanlış tutumlarının önemli bir sonucu olarak da anne baba çocuk ilişkisi bozulmaktadır. Yemek alanındaki inatlaşma ve gerginlik giderek yaşamın tüm alanlarını kapsamaya başlar. Sürekli olarak huzursuz, öfkeli, mutsuz anne baba ya da çocuklar oluşmaktadır.
Beslenme bozuklukları, erken bebeklik döneminde sürekli olarak yemeyi reddetme, kilo alamama, kusmalar şeklinde görülebilir. İlkokul çağlarında yine yemek yemeyi reddetme, büyüme, gelişmenin yavaşlaşması ya da tam tersi, aşırı yeme ve obesite (şişmanlık) başlayabilir. Ergenlik döneminde ise; anoreksiya nervosa ya da bulimia gibi daha ciddi yeme bozuklukları ile karşılaşılabilir.
İnsanlarda şişmanlık oluşumunda üç kritik dönem vardır. Birincisi; anne karnındaki dönem ve erken bebeklik dönemidir. İştahın düzenlenmesi ve yağ hücrelerinin oluşumu, bu dönemlerde başlar. Yine bu dönemde başlayan obesite; erişkin şişmanlığı için önemli bir risk faktörüdür.
İkinci dönem; 1-5 yaşlar arasındaki dönemdir. Normalde, vücut yağ dokusu artışı, 1-5 yaşlar arasında yavaşlama gösterir, daha sonra hızla artar
Bu artışın 5 yaştan önce başlaması, ergenlikte obesiteyi kolaylaştırır.
Üçüncü dönem ise; ergenlik dönemidir ki bu dönemdeki şişmanlık, kızlarda daha fazla olmak üzere erişkinlikte de devam etmektedir. Şeker hastalığı, damarlarda tıkanma, kalp hastalıkları, çocukluk çağından itibaren oluşmaya başlayan rahatsızlıklardır.
Çocuğun bireysel farklılığı göz önünde bulundurularak hazırlanmış daha esnek bir programla, yemek yeme saatlerinin hem anne baba hem de çocuk için eziyet olmaktan çıkarılmasında yarar vardır. Çocuklarında sürekli olarak yemek yemeyi reddetme, kilo alamama, yemek saatlerinde aşırı gerginlik, huzursuzluk yaşanması yada aşırı yemek yeme ve şişmanlık gören anne babalar, vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmalıdırlar. Bu tür sorunların çözümünde, çocuk doktorları ve çocuk ruh sağlığı uzmanları işbirliği içinde çalışmaktadır.
-Çocuğu sık sık, acıkmadan beslemek, açlık hissinin kazanılmasını geciktirir. Sağlıklı bir beslenme düzeninin geliştirilebilmesi için çocuğun acıktığını hissetmesi, bunu ifade edebilmesi ve daha sonra doyurulması gerekir. Her an önüne yenmesi için bir şeyler konulan çocuklar, açlık hissini öğrenemedikleri için yeme eylemine karşı isteksizlik geliştirirler.
-Çocuğun yemeğini yemesi konusunda aşırı ısrarcı olmak, onu ikna etmeye çalışmak, yalvarmak, hatta rüşvet teklif etmek yanlış bir tutumdur. Çocuk yemek yemeyi, isteklerine ulaşmak için araç haline getirebilir, pazarlıklar başlar.
-Anne baba, çocuğun kilosu ve yediği miktar konusunda aşırı duyarlı iseler çocuklar bu duyarlılığı hisseder ve inatlaşma içine girebilirler. Daha az yer ve yerken nazlanırlar.
-Çocuğu, önüne konulan yemeği yemesi için aşırı zorlamak, ona baskı uygulamak, hatta onunla inatlaşmak, çocukta yemek yemeye karşı olumsuz bir tutum geliştirir. Saatlerce sofrada oturup yine de yemeğini yemeyebilir. Bu inatlaşmanın sonunda çoğunlukla kazanan çocuk olur ya da o öğünde yemeğini yese bile, diğer öğünlerde aynı didişme devam eder.
-Anne babanın çocuğa yemek yedirirken aşırı uyaran vermesi, onu eğlendirmeye çalışması ve bu sürecin adeta oyun haline dönüştürülmesi de yanlış bir tutumdur. Yemek yeme süreci, anne babanın onunla aşırı ilgilendiği eğlenceli bir süreç haline gelirse, çocuk istemli olarak bu süreyi uzatacak, giderek daha yavaş yiyecek ve her yemek seansında aynı şeyleri bekleyecektir. Yemek için önceden belirlenmiş sürede sofrada kalmak ve sofradan kalktıktan sonra oyun oynamak tercih edilmelidir.
-Televizyon karşısında yemek yemeye alıştırılan bir çocuk, ilgisi başka bir yere yöneldiğinden ne yediğini, ne kadar yediğini, doyup doymadığını anlayamadan yer. Böyle bir alışkanlık edinen çocuk, kendi başına yemek yemeye başladığında da bu alışkanlığı sürdürür. TV izlerken ya da gazete, kitap okurken sürekli bir şeyler atıştırma alışkanlığı, şişmanlığın en önemli nedenlerindendir.
Alıntı
