Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklarda Uyku Sorunları

Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklarda Uyku Sorunları

Uykuyla ilgili sorunlar sadece bebeklik döneminde yaşanmaz. Okul öncesi dönemdeki çocuklar da çeşitli uyku sorunları yaşarlar. Uykuya dalmada güçlük, gece terörleri ve kabuslar, yatağa gitmeyi reddetme gibi sorunlar bu dönemde sık sık görülür.

Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayten Erdoğan okul öncesi dönemdeki çocuklarda görülen uyku sorunları hakkında bilgiler verdi.
Dr. Erdoğan bu yaşlardaki çocuklarda uyku konusunda en sık rastlanan sorunların çocuğun uykuya dalmakta güçlük yaşaması ve geceleri sık sık uyanması olduğunu belirterek "bu sorunlar hem anne-baba, hem de çocuk için sıkıntılar yaratır. Çocukların neredeyse üçte birinde uykuyla ilgili sorunlar görülür ve bu sorunlar ailedeki herkesin stres düzeyini artırır. Uyku sorunlarının genellikle geçici olduğu ve uzun vadeli sorunlara neden olmadığı unutulmamalıdır" dedi.
Dr. Ayten Erdoğan okul öncesi uyku sorunları konusunda şu bilgileri verdi:

SORUN: UYKUYA DALMAKTA GÜÇLÜK
Uykuya dalmakta güçlük, okul öncesi dönemdeki çocukların anne-babalarının en fazla şikayet ettikleri sorunlardan biridir. Çoğu durumda bu sorun uyku öncesi rutinlerinin tutarsız olmasından kaynaklanır.
Çeşitli araştırmalar, yetişkinlerin uyuma zamanı konusunda net sınırlar koymaya başlaması durumunda, yatma ve uykuya geçme konusunda zorluk çeken çocukların, sorunsuz bir şekilde yatmayı ve uyumayı öğrendiklerini göstermiştir.

Nedenleri ve çözüm yolları
Uykuya dalmada güçlük yaşanmasının nedenleri ve çözüm yolları şu şekilde özetlenebilir:

1-Yatma saati ve uyku öncesi rutini
En önemli nokta her gece düzenli bir saatte yatırılması ve bundan önce de tutarlı (yani her gün aynı şekilde ve aynı saatlerde uygulamak) bir uyku öncesi rutininin uygulanmasıdır. Örneğin uyku saatinin geldiği belirtilerek, tuvalete gitmek, banyo yapmak, dişlerini fırçalamak ve bir masal okumak güzel bir uyku öncesi rutini olabilir. Bu rutini kendi özel şartlarınıza göre uyarlayabilirsiniz.
Her gün düzenli bir saatte yatmak beden saatinin ayarlanmasını sağlar ve böylece her gece aynı saatte çocuğun uykusu gelir. Ayrıca uyku öncesi rutinleri küçük çocukların meşgul bir günden dinlendirici bir uykuya fiziksel ve duygusal geçişi yapmalarına yardımcı olur.
Genel bir uyku öncesi rutinine sadık kalmak yararlı olmakla birlikte, belirli bazı aktivitelerin kontrolünü de çocuğa vermeye özen gösterin. Örneğin pijamalarını, okuyacağınız masalı ve yatakta güven objesi olarak yanına alacağı oyuncakları seçmesine izin verin.

Çocukların "biraz daha oturmak" isteğine anne-babaların izin vermesi halinde sorunlar doğar. Düzenli bir saate sadık kalınmaması beden saatini bozar ve sorunu daha da kötüleştirir. Elbette ki özel bazı akşamlarda çocuğunuzla uyku saati sonrasına taşan süreler boyunca birlikte olmak isteyeceğiniz zamanlar olacaktır. Ancak bu istisnalar uygulandığında, yeniden olağan uyku saatine dönmenin birkaç gün alabileceğini unutmamalısınız.
Bazen de çocuklar çok erken bir saatte veya yeterince uykuları gelmeden yatırıldıklarında uykuya dalmakta sorun yaşarlar. Bu özellikle de uzun gündüz uykusu uyuyan çocuklarda geçerli olur. Çocukların çoğu öğleden önceki gündüz uykusunu 1 yaş civarlarında ve öğleden sonraki gündüz uykusunu da 3-4 yaş civarlarında bırakma eğilimindedir. Çocuğunuz gündüz uykusu uyuyorsa, bunun da düzenli saatlerde olmasına özen gösterin, çünkü gündüz uykusu saatinin değiştirilmesi de beden saatinin şaşmasına neden olacaktır.

2- Kaygı ve korkular
Uykuya dalmada güçlük bazen de kaygı ve korkuların bir sonucu olmaktadır. Okul öncesi çocuklarının bazıları ayrılma kaygısı yaşamakta ve anne-babaları kendilerini yalnız bırakacağı için yatma zamanı da onlara güç gelmektedir.
Bazı çocuklar da karanlıktan korkar veya televizyonda, filmlerde ya da bilgisayar oyunlarında tanık oldukları görüntüler nedeniyle korkuya kapılır. Böyle durumlarda genellikle en iyi çözüm anne-babanın güven vermesi olmaktadır. Yumuşak bir müzik çalarak veya sakinleştirici bir masal okuyarak uyku öncesi rutinini rahatlatıcı bir hale getirebilirsiniz. Işıkları kapattıktan beş dakika sonra kendisini kontrol edeceğinizi ve sizin de ona yakın bir yerde uyuyacak olduğunuzu söyleyin. Ayrıca çocuğun odasında gece lambası bulundurmak ve uyku öncesinde medya görüntülerinden kaçınmak da faydalı olur.

SORUN: GECE UYANMALARI
Aslında çocukların gece boyunca defalarca kez uyanması normal bir durumdur. Sorunlar, çocuklar kendi başlarına yeniden uykuya dalamadıkları için yaşanmaktadır. Bunun en sık görülen nedeni çocuğun yardımsız olarak uykuya dalmayı daha önce hiç öğrenmemiş olmasıdır.

Nedenleri ve çözüm yolları
Gece uyanmalarının nedenleri ve çözüm önerileri şöyle özetlenebilir:

1- Uykuya dalma şekli
Kucakta, sallanarak veya beslenerek uykuya dalan çocuklar, gece uyandıklarında anne-babadan aynı desteği göremezlerse uykuya yeniden dalmakta güçlük çekerler. Bu durumlarda gece uyanmaları çocuğun henüz uykuya dalmadan önce yatağa koyulmasını içeren düzenli uyku rutinlerinin uygulanmasıyla çözümlenir.

2- Kabuslar ve gece terörü
Okul öncesi dönemdeki çocuklar kabuslar ve gece terörü nedeniyle de uyanırlar. Bu durum son derece yaygın görülür ve genellikle çocuğun kaygılı veya stresli olduğu zamanlarda görülür. Stres nedeni tam olarak belirlenemeyebilir. Tuvalet eğitimi veya okula başlama gibi normal gelişim basamakları da kabusları tetikleyebilir. Kabustan sonra çocuk tamamıyla uyanır ve korkar. Çoğunlukla çocukların uykuya tekrar dalabilmesi için anne-babanın rahatlatması ve güven vermesi gerekir.

Kabusların sıklaşması durumunda gün içinde çocuğunuzla yaşadıkları hakkında konuşun ve korku ve kaygılarını gidermeye çalışın. Gece terörü de (uyku terörü) kabuslara benzer ancak o kadar yaygın görülmez. Gece teröründe çocuk aniden yatağa oturur ve aşırı derecede korkmuş veya ajite olmuş gözükür ve çığlık atabilir ya da ağlayabilir.

Çocuğun gözleri açıktır ancak aslında halen uyumaktadır. Yanında başkalarının olduğunu fark etmez ve sakinleştirilemez ve uyandırılamaz. Böyle durumlarda çocuğunuzun kendi kendine zarar vermesini engellemelisiniz. Durum yatıştığında çocuğunuz yeniden derin uykuya dönecek ve sabah kalktığında gece olanları hatırlamayacaktır.

Gece terörü uykuya daldıktan sonra yaklaşık 1-2 saat içinde ortaya çıkar ve geceler boyunca defalarca kez yaşanabilir ve sonra kaybolur. Gece terörü 1-8 yaş arasında daha yaygın görülür ve fiziksel ya da duygusal stres ile tetiklenebilir. Genel olarak bu durum herhangi bir tedavi gerektirmeden kendiliğinden kaybolur ve kalıcı bir soruna yol açmaz.

NE ZAMAN UZMAN YARDIMI ALMALISINIZ?
Çocuğunuz sık sık, çok uzun süre boyunca veya çok ağır gece terörleri yaşıyorsa çocuk ruh sağlığı hekiminden yardım almanız faydalı olur.
Uyku sorunları küçük çocuklarda yaygın olarak görülür ve birçok anne baba için gerilim yaratan bir durumdur. Çoğunlukla yukarıda belirtilen davranış değişikliği önerileri sorunun çözümlenmesini sağlar. Ancak her çocuk bu tekniklere cevap vermeyebilir.

Yukarıdaki önerileri bir ya da iki hafta boyunca uyguladığınız halde sorun devam ediyorsa ya da başka kaygılarınız da varsa çocuğunuzun doktoru ile görüşünüz.
Doktorunuz ilave tavsiyeler verebilir ve başka muayenelere gerek olmadığını teyit edebilir. Doktorunuza, uyku öncesi rutini, gündüz uykularının sayısı ve süresi ve uykuya nasıl daldığı ve uyandığı gibi uyku alışkanlıklarını ayrıntılı olarak anlatmak için hazırlanın. Hatta doktorunuz birkaç hafta boyunca bu bilgileri kaydettiğiniz bir "uyku günlüğü" tutmanızı da isteyebilir.

Uyku konusunu doktorunuzla görüşmek için bir sorun olmasını beklemenize gerek yoktur. Rutin sağlıklı çocuk kontrollerinde çocuğunuzun uyku alışkanlıklarını da gözden geçirerek bu tip sorunların doğmasını engelleyebilirsiniz.
Çoğu halde sizi neler beklediğini bilmek ve daha sonra doğru uyku alışkanlıklarını oluşturmak ve sürdürmek için gerekli teknikleri öğrenmek uykusuz bir geceyi rahat ve dinlendirici bir geceye dönüştürmenizde önemli katkı sağlayacaktır.


.ALINTIDIR.