Neden Beslenme Saati?

Okul öncesi eğitimde beslenmenin iki amacı vadır:
• Çocuğun etkinlikler sırasında kaybettiği enerjisini tekrar sağlamak,
• Çocukta sofra adabını,gördü kurallarını yerleştirmek

Her şeyden önce;beslenme saati sadece yemek yenilen bir saat dilimi olarak algılanmamalı "davranış yerleştirme,ilgili kazanımların uygulama" alanı olarak ele alınmalıdır.

Okul öncesi kurumlarında çocuklar beslenmeye aynı anda başlamalıdır.
Çünkü her çocuğun ellerini yıkadıktan sonra masada hazır bulunma hızı aynı olmadığı gibi yemek yeme hızları da eşit değildir. Bu bağlamda “Yemek duası” grubun aynı anda yemeğe başlaması açısından önemlidir.Yemek duasını başlangıçta öğretmen okutur.Çocuklar duayı öğrendikten sonra her gün farklı bir çocuğa dua okutulur.Böylece dua okutma görevini alan çocuğa liderlik görevi verilmiş olur.Bu da özgüven gelişimini destekler. Aynı anda yemeğe başlayan çocuklar hemen hemen aynı anda tabaklarını bitireceklerdir.Böylece öğretmen bir sonraki etkinliğe sorunsuz başlayabilecektir ve zaman kaybı önlenecektir.
Yemeğini önce bitiren çocuk kesinlikle masadan ayrılmamalı arkadaşlarının bitirmesini beklemelidir;çocuğun Grubun dışına çıkması grubun kontrolünü zorlaştırır, sizi yorar ve kazaya sebep olabilir.
Beslenme saati genelde 45 dk ya da 1 saat, 1sa 15 dk. sürer.Grubun mevcudu bu süreye etki eder.Beslenme saatinin sona ereceğini 10 dakika önceden gruba anons edin,çocuklar kendilerini bu süreye göre ayarlayacaklardır.Ve zaman kavramı yerleşecek 10 dk.ne kadar süreceğini de öğreneceklerdir.Sofrada peçeteleri bazı günler üçgen,bazı günler kare,bazı günler dikdörtgen şeklinde katlamalarını söyleyip şekil kavramını yerleştirmiş olursunuz.Sofrada zararlı,yararlı yiyeceklerden,en sevdikleri yemeklerden bahsedebilirsniz…

Beslenme öncesi temizlik ve beslenme sonrası temizlik için de zaman ayrılmalıdır.Grubunuz küçükse (10-18 çocuk) diş fırçalama etkinliği yapmanızı öneririm.Fakat kalabalık bir sınıfa sahipseniz lavabodaki olası kazaları ve zaman kaybını düşünerek diş fırçalamayı iptal edebilirsiniz.İptal gerekçesini çocuklara açıklamalısınız.(“Çok eğlenceli biliyorum ben de dişlerinizi fırçalamanızı istiyorum ama lavabo sayısı az, biz çok kabalığız çarpışıyorsunuz ve süre yetmiyor”…gibi)Aslında 1 hafta süreyle denedikten sonra diş fırçalama etkinliğini yapıp yapmayacağınıza sınıf öğretmeni olarak karar vermelisniz. Diş Fırçasıyla ilk kez okul ortamında tanışacak öğrenciler sanılanın aksine yadsınamayacak kadar çoktur.Ve bizler “ilk öğretmenler” olarak bu konuya önem vermeliyiz,diye düşünüyorum.

*Sofra kurallarını çocuğa öğretmek için siz de onlarla birlikte sofraya oturmalı;birlikte yemek yiyip model olmalısınız.

Yemekte “asla konuşulmaz” demeyin. “Yemek sırasında az konuşulur” demelisiniz. Çünkü çocuklar yemekte asla konuşmadan duramazlar
Çiğnerken ağzını kapatmak,ağzına sığabilecek kadar lokma almak,ağzında lokma varken konuşmamak ve gülmemek gerektiğini söylemeli ve yerleştirmelisiniz.Bu kuralların gerekçesini de çocuğa anlatmalısınız. (Nefes boruna kaçar,ne dediğin anlaşılmaz ,ağzının içindekileri görmek arkadaşlarına tiksinç gelebilir gibi…)
İştahı kapalı çocuklar ve onların kaygılı anneleri hep karşınıza çıkacaktır. İştahı kapalı çocuğun yemek sırasında sıvı tüketimini azaltmalınız.Böylece daha fazla yemesini sağlayacaksınız.Tabağını bitirenleri başlangıçta alkışlatabilir,övebilirsiniz ama bunu sene sonuna kadar yapmamalısınız.Olumlu pekiştireçlerin çok tekrarında etkisini yitireceğini hepimiz biliriz.

Çocuklar kendisi yemek yiyebilmelidir. “Evde ben yediriyorum öğretmenim; burada da siz yedirin.” diyen veliler de çıkabilir?! Böyle bir şeyi kabul etmemeli,veliye kaşık tutma alışkanlığını çocuğuna yerleştirmesini söylemeliniz.Siz de okulda çocuğu cesaretlendirebilirsiniz. “6 yaşındasın neden kaşığı tutamıyorsun!” dersek çocuk cesaretini ve bize olan bağlığını yitirir,okuldan soğur.Oysa okul öncesi öğretimin amacı çocuğa okul sevgisini aşılamaktır.
Beslenme listesini ilköğretim sınıflarında velilerin ekonomik durumu göz önünde bulundurarak anasınıfı öğretmeni hazırlar,bağımsız anaokullarında okulda yemek çıkarılıyorsa müdür ya da müdür yard. oluşturur.

Beslenme listesi ilköğretime bağlı anasınıflarında toplu ya da bireysel yapılabilir.Her gün sırayla veliler bütün gruba yemek yapabilir ya da her veli sadece kendi çocuğunun beslenme çantasını hazırlayabilir.Her iki durumda da beslenme listesinin önceden velilere yazılı şeklilde verilmesi gerekir.Sınıfın sosyo-ekonomik durumu göz önünde bulundurularak herkesin ulaşabileceği gıda maddelerine yer verilmelidir.

(Deneyimlerimden yola çıkarak hazırladığım bu metni -özellikle göreve yeni başlayacak olan öğretmenlerimizi düşünerek- sizlerle paylaşmak istedim.)

Gülşen KARAKAYA BAYRAM