Gökyüzüne Bakış

Gökyüzüne Bakış

Geceleri gökyüzünün görünümü doğanın en muhteşem manzaralarından biridir. Sayısız yıldız kadifemsi karanlıkta parlarken, gezegenler yıldızlar arasında gezinir ve uzun kuyruklu yıldızlar yaklaşıp uzaklaşırlar. Geceleri gökyüzünü inceleyen bilim dalı olan Astronomi, ayrıca en eski bilim dallarından biridir.

Gökyüzünde Ne Görebiliriz?
Geceleri, gökyüzünde çıplak gözle birçok şey görebilmemize rağmen, dürbünleri ve teleskopları kullanarak gökyüzünde çok daha fazla şeyi görebiliriz. Çıplak gözle baktığımızda ay çok küçük görünür ve çok az özelliği seçilebilir. Dürbünler ve teleskoplarla hem daha büyük görünür hem de yüzeyindeki kraterler daha rahat gözlemlenebilir.

Kısa Bilgi: İlk teleskopu 1608 yılında Hans Lippershey adlı bir Hollandalı geliştirdi. Ama teleskopu geceleri gökyüzünü gözlemlemek amacıyla kullanan ilk kişi Galileo isimli bir İtalyan’dı. Galileo ilk gözlemini 1609-10 yılında yaptı. Jüpiter’in uydularını, Ay’daki kraterleri ve güneşteki lekeleri izledi. Galileo’nun teleskopu oldukça küçüktü. Sonraki aygıtlar, anten teleskoplar olarak bilinen yaklaşık 50 metre uzunluğundaki teleskoplardı.

İnsanların Yıldızları İncelemesi
İnsanlar yıldızları, milyonlarca yıldır gözlüyorlar fakat yıldızlarla ilgili ilk ciddi çalışmalar, muhtemelen günümüzden yaklaşık 5 bin yıl önce başlamıştır. Ortadoğu’daki ilk uygarlıklar, yaptıkları gözlemlerin kayıtlarını bırakmışlardır. Babiller usta gözlemcilerdi, Mısırlılar da. Mısırlılar yaptıkları piramitler belli takım yıldızlar ya da yıldız düzenlerine göre dizilmişlerdir. MÖ 2.800 yıllarında İngiltere’de yapılan Stonehenge büyük olasılıkla bir gözlemeviydi. Taşlar, Güneş’in ve Ay’ın değişik mevsimlerindeki konumlarını gösterecek biçimde yerleştirilmişlerdi. Antik Çinli ve Mayalı astronomlar arkalarında gözlemleriyle ilgili doğru ve tam kayıtlar bırakmışlardır.

Radyo Teleskoplar
Yıldızlar ışığın yanı sıra, radyo dalgaları da yayarlar. Astronomlar (gökbilimci), bu radyo dalgalarını toplayacak teleskoplar geliştirdiler. Radyo teleskoplar, ışık teleskopları gibi değildirler. Çoğunluğu, gökyüzünün her tarafına doğru çevrilip, eğilebilen çok büyük metal çanaklardır. Çanaklar radyo dalgalarını veya sinyallerini toplayıp, onları bir antene yönlendirirler. Sinyaller bir alıcıya, daha sonra da sinyalleri görüntüye çevirecek bir bilgisayara gönderilir.

Astronomlar
Astronomlar yıldızları gözlemevlerinde gözlemlerler. Gözlemevlerindeki büyük kubbeler, kavisli aynalar kullanarak yıldızlardan gelen ışığı yansıtan kocaman teleskoplara ev sahipliği yapar. Bazı aynaların büyüklüğü 10 metreye ulaşır. Günümüz astronomları, bu teleskopları genellikle yıldızlara bakmak amacıyla kullanmazlar. Bu aygıtları dev fotoğraf makineleri olarak kullanarak resim çekerler. Günümüz gözlemevlerinin çoğu, atmosferin kalın bölümlerinin üstünde, havanın daha temiz ve berrak olduğu dağlara kurulur.

Uzay Teleskopları
Son yıllarda yapılan önemli keşiflerin bir kısmı, uzay teleskopları tarafından gerçekleştirildi. Uzaydaki teleskoplar gökyüzünü, dünyada olduğundan daha net görüntüleyebilirler. Ayrıca uzay teleskopları, atmosferden geçemeyen X ışınları gibi görünmeyen ışınları da toplayabilirler.

Yazar: Furkan KAYACAN