Yıldızlar Hakkında Bilmediklerimiz!
Yıldızlar Hakkında Bilmediklerimiz!
Yıldızlar gazlardan oluşan, etraflarına ısı ve ışık yayan gök cisimleri’dir. Gezegenimizdeki yaşamın, ışığın ve ısının kaynağı olan Güneş’te bir yıldızdır. Güneş’imiz orta boyda ve orta yaşta bir yıldızdır ve rengi sarıdır.Yıldızları renklerine aynı zamanda da yaşlarına göre 3’’e ayırabiliriz:
1-Genç olanlar: Mavi(veya beyaz) renklidir.
2-Orta yaşlı olanlar(Güneş’imiz): Sarı renklidir.
3-Yaşlı olanlar: Kırmızı renklidir.
Bilinen evrende 100 milyardan fazla galaksinin olduğu düşünülüyor ve her bir galaksinin 200 milyardan fazla yıldıza ev sahipliği yaptığı tahmin ediliyor.
Güneş’e en yakın yıldız Proxima Centauri’’dır. Güneş’ten 4.2 ışık yılı (1 ışık yılı 9.5 trilyon km’dir) yani 39.9 trilyon km uzaktadır. Bilinen en büyük yıldız VY Canis Majors ve Güneş’ten 2100 kat daha büyüktür.Yüzey sıcaklığı Güneş’ten 300 kez daha fazladır. Bu yıldız bizde 5 bin ışık yılı uzaklıkta bulunmaktadır. Bilinen en parlak yıldız ise LBV-1806-20’dir. Güneş’ten 150 kez daha ağır olmasına rağmen 38 milyon kat daha parlaktır.
Peki yıldızların enerji kaynağı nedir ve sürekliliği nasıl sağlıyorlar?
Bu konuda birçok tez ortaya atılmıştır. Fakat şuanda geçerliliğini koruya tek seçenek şudur: 1920’lerde yıldızlardaki bu enerjiye, nükleer reaksiyonlar sonucu maddenin değişmesinin sebep olduğu anlaşılmıştır.(Maddenin bu haline plazma denir.)Yıldızların çekirdeklerinde muazzam ısıların ortaya çıktığını biliyoruz. Örneğin Güneş’in çekirdeğinde ısının 14 ile 15 milyon derece arasında olduğu tahmin edilmektedir.Bunun sonucunda maddeler arası reaksiyonlar oluşuyor ve muazzam enerjiler ortaya çıkıyor.
Yıldızların Ömrü
Bir yıldızın ömrü boyutlarıyla orantılı olarak değişir.Büyük boyutlara ve büyük kütleye sahip bir yıldız,küçük boyutlara sahip bir yıldıza göre daha çabuk ölecektir. Çünkü büyük yıldızlar enerjilerini hızlıca ve diğerlerine göre büyük ölçüde kullanırlar ve ömürleri çabuk sona erer.Küçük yıldızlar ise, yakıtlarını yavaş kullanarak daha uzun yaşam sürerler.Yıldızlar öldükten sonrada değişik safhalardan geçerler.Örneğin ağır bir yıldız öldükten sonra, bir süper novaya ya da bir kara deliğe dönüşebilir. Her iki durumda da muazzam (sonsuz kabul edilir) yoğunluğa sahip bir cisme dönüşür.
Yazar: Hasan Can Bozkurt
