Anne Ben Zeki Biri Miyim?

Anne Ben Zeki Biri Miyim?


Nedir zeka dediğimiz kavram? Nasıl tanımlanır? Geleneksel tanımlamaya göre zeka, sözel ve sayısal yeteneklerin kişide var olan değerlerine denmektedir. Ancak bu tanımlama 1983 yılında Harvard Üniversitesi öğretim üyelerinden Howard Gardner’ın çalışması ile değiştirildi/genişletildi.

Gardner’a göre zeka:

Gardner zekanın sadece iki ana unsurdan değil sekiz ana unsurdan oluştuğunu söylüyor ve geleneksel tanımlamanın insan zekasının çok küçük bir kısmı için doğru olduğunu düşünüyor. Zeka türlerinin her insanda var olduğunu ancak değişik düzeylerde görüldüğünü aktarıyor ve gerekli eğitim alındığı taktirde her bireyin bütün zeka alanlarını geliştirebileceğini ekliyor.Ayrıca Gardner bu eğitime küçük yaşlarda başlanıldığı taktirde ise zeka üzerinde olan gelişmenin daha hızlı ve daha verimli olacağını belirtiyor.

Gardner göre farklı zeka türleri:

a) Sözel – Dil: Bu zeka türüne sahip insanlarda gelişmiş sözcük kullanabilme, dilbilgisi ve telaffuz kabiliyetine rastlanır. Sözel-dil zekası kuvvetli olan bir çocuk;

?Fıkra ve hikaye anlatmaktan zevk alır.
?Tekerlemeleri, ritimleri ve sözcük oyunlarını sever.
?Kuvvetli bir hafızası vardır.
?Yaşına göre gelişmiş bir kelime haznesine sahiptir.

b) Mantık – Matematiksel: Bu tür zekaya sahip olan insanlar, ileri seviyede soyut düşünebilme, benzerlikler bulabilme, neden-sonuç ilişkileri kurabilme ve mantıksal çıkarımlar yapabilme gibi yeteneklere sahiptirler. Bu kişiler sınıflandırma, sıralama, genelleme yapabilme kapasiteleri yardımıyla daha kolay öğrenirler. Mantıksal – matematiksel zekası kuvvetli bir çocuk;

?Olayların neden ve sonuçları hakkında çok soru sorar.
?Yaşıtları ile kıyaslandığında soyut düşünebilme ve sebep-sonuç ilişkisi kurabilme kabiliyetleri yönünden gelişmiştir.
?Matematik kaynaklı oyunlar oynamaktan zevk alır.

c) Şekil (Görsel) – Uzay (Uzamsal; Alansal): Bu zeka türüne sahip insanlarda gelişmiş gözlem yeteneğine rastlanır. Bu kişiler ; nesnelerin rengine, biçimine, boyutuna karşı duyarlıdırlar. Her yeni şeyi görselleştirerek öğrenirler. Bu zekası kuvvetli olan bir çocuk;

?Sanat içerikli aktiviteleri sever.
?Arkadaşlarına oranla daha çok hayal kurar.
?Yaşına göre yüksek düzeyde beceri gerektiren resimleri çizer.
?Renklere karşı çok duyarlıdır.
?Resimli yayınlardan daha çok hoşlanır.
?Elinde bulunan materyallere bir şeyler çizer.
?Daha önce gittiği yerleri kolay hatırlar.

d) Müziksel – Ritmik: Bu zeka türüne sahip bir kişide ileri düzeyde ritm ve melodi duyarlılığı gözlenir, ayrıca müzik aletlerine ve farklı seslere de ilgileri yoğundur. Bu zeka türündeki bireyler için en iyi eğitim, içinde ritim, melodi ve müzik barındıran bir model ile gerçekleşir. Bu zekası kuvvetli olan bir çocuk ;

?Şarkıların melodilerini çok iyi hatırlar.
?Konuşurken veya hareket ederken elleri ve ayakları ile ritim tutar.
?Farkına varmadan kendi kendine mırıldanır.

e) Bedensel – Kinestetik: Bu zeka türüne sahip insanlar fiziksel özelliklerini en ileri derecede kullanabilme potansiyeline sahiptir. Denge kurabilme, güç ve hız kontrolü yapabilme , esnek hareket edebilme gibi yeteneklere sahiptirler. Bu bireyler dokunarak ve hareket ederek en iyi şekilde öğrenirler. Bedensel – kinestetik zekası kuvvetli olan bir çocuk ;

?Duygularını belirgin olarak vücut diliyle ifade eder.
?El becerileri iyidir.
?İnsanlara, canlı ve cansız varlıklara dokunmaktan hoşlanır.
?Bir veya birden fazla sportif faaliyetlerde başarılıdır.
?Bir yerde uzun süre kaldığında hareket etmeye, kımıldamaya veya ritim tutmaya başlar; yerinde duramaz.

f) Kişilerarası – Sosyal: Bu zeka türüne sahip insanlar, diğer insanları çok kolay bir şekilde algılama ve anlama yeteneğine sahiptirler. İnsanların yüz ifadelerine, seslerine ve mimiklerine karşı duyarlıdırlar. Bu nedenle sosyal zekası güçlü olan kişiler, diğer insanlarla rahat bir biçimde iletişim kurabilir ve onların duygularını en iyi şekilde anlarlar. Sosyal zekası kuvvetli olan bir çocuk;

?Arkadaşları ya da akran grupları içinde sosyalleşir.
?Grup içerisinde doğal bir lider görünümündedir.

g) Kişiye dönük (İçsel ; Özedönük): İçsel zeka türüne sahip bir kişide kendini tanıma kavramı oldukça gelişmiştir. Bu insanlar objektif bir gözle kendilerine bakabilirler.İhtiyaçlarını, iyi ve kötü yönlerini, ne yapıp ne yapmak istemediklerini en iyi biçimde analiz edebilirler. Bu zekası kuvvetli bir çocuk;

?Yalnız oynamaya veya ders çalışmaya bırakıldığında daha başarılıdır
?Kendine olan güveni fazladır.

h) Doğa : Gardner geliştirmiş olduğu kuramına doğa zekası bölümünü 1996 yılında eklemiştir. Doğa zekası (doğaya dönük zeka) diye adlandırılan bu zeka türü tanınan çevrede oluşan değişiklikleri açıklama, ev hayvanları, doğa hayatı, bahçe ve park ilgisi davranışlarını kapsar. Bu zekaya sahip bir çocuk;

?Hayvanlara ve onların özelliklerine karşı çok meraklıdır.
?Açık havada olmaktan hoşlanır.
?Bahçede bitkilerle uğraşmaktan hoşlanır.

alıntı