Çocuklarda bilgisayar kullanımı
ÇOCUKLARDA BİLGİSAYAR KULLANIMI İLE İLGİLİ MERAK ETTİĞİNİZ BİRŞEY VARSA BU YAZIYI OKUYUNUZ!!
ÇOCUĞUNUZ BİLGİSAYAR BAŞINA OTURMAK İÇİN CAN ATIYORSA DİKKAT!!!
Doğru yönlendirme ve uygun sınırlandırmalarla kullanıldığında, bilgisayarın birçok etkisi var. Ancak aşağıda sayılan durumlar yaşanıyorsa, bilgisayarla kurulan ilişkinin pek sağlıklı olmadığı söylenebilir:
*Kendini kontrol edememek, çok kısa bir zaman için bilgisayar başına oturup saatlerce kalkamamak.
*Bilgisayardan uzun süre uzak kalmaya dayanamamak, boşluk hissetmek, huzursuz olmak.
*Bilgisayar için yemekten, derslerden ya da arkadaşlarından vazgeçmek
*Sürekli bilgisayara kavuşma isteği hissetmek.
*Bilgisayar başında bu kadar zaman geçirmekten dolayı suçluluk ve keyif arasında çelişik duygular yaşamak.
*Her seferinde saatlerce ekran başında kalmaktan kaynaklanan çeşitli bedensel sorunlar.
BİLGİSAYAR TUTKUNLARININ ORTAK ÖZELLİKLERİ:
Aşırı bilgisayar kullanan çocuğun yatkınlık nedeniyle mi, alıştırıldığı için mi bu hale geldiği önemlidir. Çünkü bazı durumlarda çocukların ekran bağımlısı hale getirildiğini de biliyoruz. Kolayca ekran bağımlısı hale gelen çocukların ortak özellikleri şunlardır:
*Sosyal becerileri az gelişmiş, benlik algısı yetersiz, güvensiz, ürkek
*Bedensel etkinliklerden hoşlanmayan, bunlarda başarısız olan ya da olacağına inanan
*Sosyal-Duygusal açıdan ihmal edilen, bu tür olanaklar sunulmayan
*Aile içinde çeşitli sorunları bulunup bunlarla yüzleşmekten kaçınan
*Dil ve öğrenme sorunlarından kaçmak isteyen.
NASIL BAĞIMLI OLUNUYOR?
Çocuk ne kadar küçükse, beynin değişebilme yeteneği o kadar büyüktür. Çok çeşitli etkinliklerde bulunması çocuğun beceri ve yetenek yelpazesini genişletiyor. Oysa az sayıda etkinliğin sürekli yapılması, diğer alanlardaki sinir hücresi ağını zayıf bırakıyor. Hepimizin doğasındaki gibi çocuk da alıştığını, keyif aldığını, rahatça yapabileceğini yeğliyor. Dolayısıyla bilgisayara yönelim arttıkça, kaçındığı etkinliklerden de gittikçe uzaklaşıyor. Ayrıca kortekste görsel alanlar daha fazla yer tuttuğundan bakmak, dinlemekten daha kolay ve daha çekici geliyor. Üstelik bilgisayardan çok zengin, çok hızlı ve etkin işitsel uyaranlarla da beslenmiş, çok ilgi çekici malzemelerle de ulaşmak mümkün. Oyun çocuk için bir başka çekim noktasıdır. Belli bir puana ulaşmak gibi bitmez tükenmez, yaklaştıkça uzaklaşılan hedefin çekiciliği çok yüksektir. Üstelik bu puanlar, genellikle arkadaşlarla yarıştırılıyor. Tüm bunlar bilgisayar kullanımını pekiştiriyor.
Çocukların bilgisayar başında geçirdiği saatler artarken, hayatın diğer alanlarına ayırdıkları zaman azalıyor. Hatta bazen dış dünyayla ilişki kurmaktansa bilgisayar ekranına kilitlenmeyi tercih edebiliyorlar. Çocuğunuz sorumluluklarını ihmal edip, tüm programını bilgisayara göre yapıyor, hiç bir şeyi bilgisayar kadar önemsemiyorsa ortada bir sorun var demektir. Yapılan araştırmalar, bilgisayar odaklı yaşayan çocukların sayısının hiç de az olmadığını söylüyor.
Araştırmalar; 13-19 yaş arası gençlerin, ebeveynlerine göre daha fazla internet kullandığını ancak başlıca kullanım amaçlarının oyun oynama, müzik dinleme ve sosyalleşme olduğunu gösteriyor. Çocuklarda da durum çok farklı değil; interneti büyük ölçüde oyun için kullanıyorlar. Pedegoglar; ““Bilgisayar kullanıcısı olmayan ebeveynlerin, çocukların böylesine muhteşem olanaklar sunan bir aracı kullanmasını, amacını incelemeden, çok gurur verici ve yararlı olarak algılayabiliyor!”” diyor ve ekliyorlar; ““Halbuki bilgisayarı açmak-kapatmak ve belli bazı programları çalıştırmak hiç de zor değil. Çocuklar genellikle 4 yaşından itibaren bunları yapabiliyor. Bilgisayar ya da internetin etkin kullanımı için ise belli bir yaşa, birikime ulaşmak gerekiyor. Soyut düşünme, akıl yürütme, eleştirel analiz gibi beceriler gelişmeden, 10 yaşından önce etkin kullanıcı olamazlar.””
NELER OLUYOR??
Bilgisayarın başında uzun zaman geçirilmesi çocukların özellikle dil, konuşma, okuma-yazma üzerine olumsuz etkileri görülüyor. Konuşma, kendini ifade etme yeteneği alt düzeylerde kalıyor. Dil becerilerinin zayıflığı da çocuğun tüm ilişkilerinde, özellikle öğrenme süreçlerinde ciddi sorunlar yaratıyor. İngiltere’ de yapılan bir araştırmada, bilgisayarın çocukları sersemlettiği, öğrencilerin çok fazla bilgiye erişebilmelerine rağmen bu bilgiyle ne yapacaklarını bilemediği, problem çözme ve analiz yeteneklerinin zarar gördüğü saptandı. Bir başka araştırma ise internet kullananların daha az arkadaş edindiklerini, aileleri ile daha az zaman geçirdiklerini, daha fazla stres yaşadıklarını gösterdi.
Hazırcılığa, hatta düşünce hırsızlığına alışmak, istediğini elde etmek için ne gerekiyorsa yapma güdüsü, şiddet duygusu, ilgi alanlarının azalması, özellikle okulöncesinde hayal ile gerçeği ayıramamaktan doğan sorunlar da var. Bir de güvenlik sorunu göz ardı edilmemelidir. Bir çalışmada çocukların internette tanıştıkları çeşitli gruplardan daha kolay etkilendikleri görüldü.
Gözlerin uzun süre hiç kırpılmadan aynı noktaya odaklanıp kalması, uzun süre oturur durumda kalmaktan kaynaklanan çeşitli kas ve iskelet sorunları, hatalı duruş, mausa bağlı el ve bilek sorunları, aynen beyindeki gibi bazı bölgelerin aşırı kullanımına, bazılarının da kullanılmamasına bağlı çeşitli sorunlar çıkabiliyor. Üstelik gelişimi süren bedenin koşup oynaması gerekirken, bütün gün bilgisayar başında oturmasından doğan zarar daha büyüktür.
Bilgisayar bağımlılığı bazı çocuklar için hastalık düzeyine varmışsa tedavi gerekiyor. Daha önemlisi uygun önlemler alınarak bu noktaya gelmemesini sağlamak. Bir de çocuğun bilgisayara sığınmasına yol açabilecek bir başka sorunun bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır.
NE YAPMALI-NASIL DAVRANILMALI???
Bilgisayarı tamamen yasaklamanın bir yararı yoktur. Anne-babalar öncelikle bilgisayar ve internet hakkında bilgi edinmeli ve kullanmalıdır. Çocuklar bilgisayar ve internet hakkında sohbet edebilmeli, burada okudukları ya da gördüklerinin yanlış olabileceği, bilgiyi tartışmak gerektiği, yararlı ve zararlı yanları anlatılmalıdır. Bunu yaparken; eleştirmeden, azarlamadan, yasaklamadan, tehdit etmeden, rüşvet vermeden ve söylenmeden yapmak en iyisidir.
Bilgisayar karşısında okulöncesi çocuklar günde bir, ilköğretim döneminde ise iki saati aşmamalıdır. Bilgisayar yetişkinlerin takip edebilecekleri ortak kullanım alanlarına koymak, herkese bir bilgisayar yerine mümkünse tüm ailenin aynı bilgisayarı paylaşması da sınırlama açısından yararlı olur.
Aile bireylerinin birlikte katılabilecekleri geziler, sosyal, sportif etkinlikler, çeşitli hobiler, kitap okuma alışkanlığı, aile ilgili çeşitli görev ve sorumluluklar da çocuğu kolaylıkla bilgisayardan uzaklaştırır. Ebeveynler çocukları farklı etkinliklere yönlendirebilmelidir. Birlikte eğlenmek için fırsat yaratmalıdır. Ayrıca aileler çocuklarına zaman ayırmalı, sorunları ile ilgilenmelidir.
(Not:Alıntıdır.)
