Çocuğunuz tırnaklarını mı yiyor?
Çocuğunuz tırnaklarını mı yiyor?
Tırnak yeme alışkanlığı o kadar yaygın ki, her üç çocuktan, her iki ergenden biri tırnaklarını yiyor.
Çoğunlukla herhangi bir sebepten dolayı anne-babasına kızan, onlara karşı öfke duyan, okulda arkadaşlarına kendini doğru biçimde ifade edemeyen çocuklar bu nedenle kaygılanıyor ve bu sıkıntısını tırnak yiyerek ifade ediyor. Tırnak yeme alışkanlığı o kadar yaygın ki, her üç çocuktan, her iki ergenden biri tırnaklarını yiyor.
Aynı ofisi paylaştığım iş arkadaşım Pınar’ın keyfi kaçmıştı. Bu yıl birinci sınıfa başlayan oğlu Tunacan’ın tırnaklarını yediğini fark etmiş. Pınar "Birkaç kez tırnaklarını kesmek istedim. Baktım tırnakları kısa. Okul çıkışı anneannesine gittiği için onun kestiğini zannettim. Anneme Tunacan’ın tırnaklarını kestiği için teşekkür edince, kendisinin kesmediğini söyledi. O zaman Tunacan’ın tırnaklarını yediğini anladım" dedi.
Pınar, Tunacan’ı uyardıkça Tunacan daha fazla tırnak yemeye başladı. Bir psikoloğa danıştılar. Psikolog acı oje sürmelerini tavsiye etti. Acı oje yöntemini deneme fikrine çok sıcak bakmayan Pınar’a göre oğlunun tırnak yemesinin altında başka nedenler var.
Bir anne olarak Pınar’ı çok iyi anlıyorum. Biliyorsunuz Nehir de parmak emiyor. Neredeyse doğduğu günden beri... Üç-dört yaşına kadar günün her saati parmak emerdi, şimdi sadece uykuya dalarken emiyor. Sonra ben başparmağını ağzından çıkarıyorum. Uykusu arasında birkaç kez daha parmağını ağzına götürüyor. Çevremdekiler bana da aynı yöntemi önermişlerdi. "Acı oje sür, gece yatarken eldiven giydir, kollarını vücuduna sabitleyecek şekilde bağla"...
Ben kızıma kıyamadığım için yöntemleri denemedim. Fikir kötü geldi işte! Parmak emme alışkanlığımız sürüyor. Nehir, yaptığının doğru olmadığını bildiği için kimsenin öğrenmesini istemiyor. Ne zaman konu gündeme gelse bırakma sözü veriyor.
Tunacan’a gelince, annesinin her uyarısından sonra elini ağzından çekiyor ama her fırsatta tekrar parmakları ağzının içinde. Tunacan gibi tırnak yiyen çocukların oranı azımsanmayacak kadar yüksek. Çocukların yüzde 33’ü, ergenlik çağındakilerin de yüzde 40-45’i tırnak yiyor. Yani ergenlik çağına doğru çocukların yarısında bu davranış görülebiliyor.
Sinir bir durum olduğunu söylemeye gerek yok. Ama bu alışkanlığı terk etmek de zor görünüyor. Mesela çocukluklarından itibaren tırnaklarını yiyen yetişkinler var. Ayşe Arman, Sibel Can, Tülin Şahin, Nükhet Duru, Ayşe Hatun Önal da tırnak yiyen ünlülerden sadece birkaçı... Çoğu bu alışkanlığını bırakamadığı için çözümü protez tırnaklarda buldu.
Kızların oranı yüksek
Yapılan araştırmalara göre kızlar, erkeklere oranla daha fazla tırnak yiyor. Tırnak yemeye başlamanın nedenleri o kadar çok ki! Herhangi bir sebepten dolayı anne-babasına kızan, ailesine öfke duyan çocuk tırnak yemeye başlayabiliyor. Okulda arkadaşlarına kendini doğru biçimde ifade edemeyen çocuk bu sebeple kaygılanıp bu sıkıntısını tırnak yiyerek ifade edebiliyor.
Öğretmeninden veya ailesinden korkan ve cezalandırılma kaygısı taşıyan çocuk da tırnak yiyebiliyor. Aile içinde yaşanan huzursuzluklar, boşanma ve ayrılıklar sorunun ortaya çıkmasında etken... Ayrıca, uzmanlar kendine güveni olmayan çocuklarda tırnak yeme davranışının daha çok gözlemlendiğine dikkat çekiyor.
Tırnak yeme davranışı hem çocuklukta hem de ergenlik döneminde çok sık karşılaşılan bir sorun olduğu için hem anne-babalar tarafından, hem de tüm toplum tarafından çok kanıksanmış bir davranış olarak görülüyor. Yalnızca çocukluk ve ergenlik döneminde değil, yetişkinlik döneminde de bu davranışı sergileyen, devam ettirenler var. Ancak bu davranışın çocukluk ve ergenlik döneminde yeterince önemsenmeyerek giderilmemesi, birçok sıkıntıya yol açıyor.
Örneğin, okul veya iş hayatında, tırnağını yediğini gizlemeye çalışan, ancak bu davranışı bırakamadığı için de daha fazla gerginlik yaşayanların sayısı hiç de az değil. Tırnakları nedeniyle ellerinin berbat göründüğünü düşünüp sevgilisine elini tutturmayanlar var. Sadece bu durum bile kişide gerilim, suçluluk ve öfkeye yol açabiliyor.
Bu nedenle, tırnak yeme davranışı iyice kalıplaşmadan, erken dönemde kalıcı bir çözüm bulunması gerekiyor.
Uzmanlar sorunun ortaya çıkmasına sebep olan faktörleri bulup, onları ortadan kaldırmanın en kalıcı ve doğru çözümü sağladığına inanıyor. Anne-babalara, uzun süren tırnak yeme davranışıyla karşılaştıklarında, bunun altında yatan psikolojik faktörlerin neler olabileceğini öğrenmek ve gerekli önlemleri alabilmek için bir psikologdan yardım almalarını öneriyorlar.
Korkutmayın, ceza vermeyin
Bazı aileler tırnak yeme sorununu ortadan kaldırabilmek için geçici ve sağlıksız yöntemlere başvuruyor. Tırnaklara biber, boya gibi maddeler süren anne-babaların yanında çocuklarının ellerini bağlayan, tırnak yediğinde cezalandıran, aşağılayıcı, suçlayıcı veya engelleyici ifadeler kullananlar var.
Bu tip engellemelerin tırnak yeme alışkanlığının daha fazla pekişmesine neden olduğunu ve yeni davranış sorunlarının ortaya çıkmasına neden olabileceğini unutmayın.
Tırnak yeme güvensizlik belirtisi olarak kabul ediliyor. Aile içinde aşırı baskılı ve otoriter bir eğitimin uygulanması, çocuğun sürekli azarlanarak eleştirilmesi, kıskançlık, yeterli ilgi ve sevgi görememe, sıkıntı ve gerginlik başlıca nedenleri olarak sayılıyor ama Tunacan bunların hiçbirini yaşamıyor. Pınar sınırları oldukça geniş tutan bir anne... Baba derseniz aynı özelliklere sahip... Tunacan’ın sıkılmasına, baskı altında olduğunu hissetmesine neden olabilecek bir ortamları yok. Pınar’ın tek istediği oğlunun tırnak yeme davranışının altındaki nedeni bulabilmek.
Pınar’a tırnak yemenin taklit yoluyla da edinilebilen bir davranış olduğunu, ailede biri tırnak yiyorsa doğal olarak bu davranışın çocuğun ilgisini çektiğini hatırlattım. Ailede tırnak yiyen biri yokmuş. Şu ayrıntıyı unutmamakta yarar var; tırnak yeme davranışı olaylara bağlı olarak gelişebiliyor. Çocuğu tedirgin eden herhangi bir olay veya çevrede onun için hoşnutsuzluk yaratacak herhangi bir durum tırnak yemesine yol açabiliyor.
Eğer çocuğunuz tırnaklarını yiyorsa, ona tırnak yemenin ve ısırmanın çok kötü bir alışkanlık olmadığını ve bunu isteyenlerin kolaylıkla terk edebileceklerini anlatın. Eğer çocuğunuzu buna inandırabilirseniz en azından tırnaklarını yeme alışkanlığından vazgeçmek için çaba gösterecektir.
Çoğu aile çocuklarındaki bu davranışın kendiliğinden kaybolmasını bekliyor. Ancak kendiliğinden geçmeyeceğini bir köşeye yazın. Tırnak yeme alışkanlığı, bu alışkanlığa neden olan sebepler ortadan kaldırıldığında geçiyor. Çocuğunuzda uzun süren tırnak yeme davranışı varsa bunun altında yatan psikolojik faktörlerin neler olabileceğini öğrenmek ve gerekli önlemleri alabilmek için bir psikologdan yardım almanızı öneririm.
Diyeceksiniz ki, yolunu biliyorsun da kızının parmak emme meselesini neden bunca yıldır halledemedin? Kel olarak ilacım var ama kendi kafama süremiyorum. Bu kadar kusur kadı kızında da olur.
Tırnak yeme alışkanlığının nedenleri
Üzüntü ve sıkıntı duyguları yaşaması
Gerilim ve kaygı duyması
Öfke ve saldırganlık duyguları içinde bulunması
Korkuları olması
Değersizlik ve güvensizlik hissetmesi
Aile içi iletişim sorunlarının varlığı
Aile içinde aşırı baskılı ve otoriter bir eğitim
Çocuğun sürekli azarlanarak eleştirilmesi
Kıskançlık, yeterli ilgi ve sevgi görememe
Alınabilecek önlemler
En etkili yöntem, 3-4 yaşlarına kadar bu alışkanlığın anne-baba tarafından görmezlikten gelinmesi.
Daha sonra bu alışkanlık devam ederse; çocuğun gerginlik ve uyumsuzluk nedenleri iyice araştırılmalı ve bunlar saptanarak çözüm getirilmeli.
Çocuğu azarlamak, korkutmak, ceza vermek gibi zorlayıcı yöntemler yarar sağlamaz.
Zorlayıcı yöntemler kimi zaman daha ağır duygusal problemlerin çıkmasına neden olabilir.
Çocukları korku, kaygı yaratacak durumlardan uzak tutmak gerekir.
Küçük çocukların kaygı, korku verici televizyon filmlerini izlemeleri, kavgalı olaylarda bulunmaları çocuğu heyecanlandıracağı için sakıncalıdır.
Tırnak yiyen çocuklara geceleri yatarken eski hafif eldivenleri giydirilebilir. Bu, çocuk gece tırnaklarını yemek veya ısırmak istediğinde hatırlatıcı olması bakımından yararlı olabilir.
Çocukların ilgisi başka yöne çekilebilir. Sinema, televizyon izlerken veya radyo dinlerken ağzını çiğneyecek bir şeyle meşgul etmek, tırnak yemenin ve ısırmanın yerine gelecek bir etkinlik olabilir.
Çocukları ara sıra başarılarından dolayı ödüllendirme, bazı durumlarda yarar sağlayabilir. Ancak bunun kısıtlı ve uygun şekilde kullanılması gerekir. Aksi takdirde çocuk yeni ödüller almak için bunu kullanabilir.
Tırnak derin kesilebilir. Çocuğun kendi tırnak bakımıyla uğraşması da yararlı olabilir. Bunun için çocuğa manikür ve pedikür malzemeleri alınabilir.
.ALINTIDIR.
