ÇOCUĞUM ÇOK FAZLA HAYAL KURUYOR NE YAPMALIYIM?
ÇOCUĞUM ÇOK FAZLA HAYAL KURUYOR NE YAPMALIYIM?
Gündüz rüyaları olarak ta adlandırılan hayal kurma davranışı, çocuklarda sıklıkla gözlenen bir durumdur. Yetişkin insanlarda bile görülen bu durum, bireyin zihninde olayları canlandırması ve yaşaması olarak tanımlanır. Hayal kurma her yaş grubu insanda olması gereken bir gereksinimdir. Herhangi bir şeyi yapmak için önce zihinde canlandırmak, planlamak ve o doğrultuda hayata geçirmek olumludur. Ancak, miktarı iyi ayarlanmazsa zararlıdır. Yeterli düzeyde kurulan hayaller organizmayı harekete geçiren uyarıcı gücü oluşturur. (Tuzcuoğlu,2005:190)
Hayal kuran kişi, o an sahip olmadığı veya yaşamadığı bir durumu zihninde canlandırarak mutlu olur. Örneğin, çok fakir bir ailenin çocuğu kendini her şeye sahip, her istediğini alabilen zengin bir ailenin çocuğu olarak hatta bir kralın çocuğu olarak hayal edip bundan mutlu olabilir.
Hayal kurmanın dozu iyi ayarlanırsa, kişiyi güdeleyici özelliği vardır. Başarısız bir öğrenci, karnesinin iyi olacağını düşünerek derslerine daha fazla çalışabilir. Üniversite sınavına hazırlanan genç üniversiteyi hayal ederek daha fazla ders çalışabilir ve başarı sağlayabilir.
Küçük çocuklarda görülen hayaller daha somuttur. Yaş büyüdükçe içeriği ve sınırları da değişir. Örneğin; çikolata dolu oda hayali, uzaktan kumandalı araba hayali, bir bisiklete sahip olma hayali, karnesindeki tüm notların beş olması vb.
Ergenlik dönemiyle birlikte, hayal kurma davranışı zirveye çıkar. Çocukken kurulan hayallerin yerini sorunlardan kaçış ve geleceğe dönük hayaller alır. Genç, her alanda yaşadığı sıkıntı ve sorunlardan hayal kurarak uzaklaşmaya çalışır. Gençlerin hayran olduğu sanatçı, şarkıcı futbolcu, politikacı ve meslek adamları vardır. Bu kişilerle özdeşleşip hayallerini bu doğrultuda yoğunlaştırırlar.
Yukarıda da belirdiğimiz gibi hayal kurma aşırıya kaçmadan yapılıyorsa zararlı değildir, ancak çocuk zamanın çoğunu hayal kurmayla geçiriyorsa zararlıdır.
Gerçek yaşamdan kaçmak içinde ergen ve çocuklar hayal kurmayı bir kaçış mekanizması olarak kullanırlar. Çünkü hayal kurarken bütün ipler kişinin elindedir. Ama gerçek yaşamda kişi birçok şeyi değiştirme gücüne sahip değildir. Bu sebeple çocuklar en kücük zorlanmada hemen gerçek yaşamdan kaçar ve hayal dünyasına dönebilir. Buda çocuğun gerçek dünyadan uzaklaşmasına sebep olur.
Çocuklar Neden Hayal Kurarlar:
· Özgüven eksikliği yaşardıklarından, kendilerine için güvenmedikleri için,
· Ben yapamam düşüncesinden uzaklaşmak için,
· Sevgi eksikliği yaşayan çocuklar, ailelerinden beklediği ilgi ve sevgiyi yeterince alamadıkları için,
· Mükemmeliyetçi anne baba tutumlarının olduğu ailelerde yaşayan çocuklar, bu mükemmeliyetçi ortamdan kaçmak için,
· Aşırı kuralların olduğu bir ortam ve çocuğun baskı altında bulunması sonucu aile ortamından uzaklaşmak için,
· Olmak istediği veya sahip olup, yaşamak istediği durumlara ulaşamadığından hayalinde kurguladığı şekliyle doyum sağlamak için,
· Gerçeklerin zor olduğu ve çaba göstermek gerektiği durumlarda hayal kurarak mücadeleden kaçmak için,
· Grup ya da sınıf ortamında arkadaşları tarafından dışlanıp yeterli kabulü göremediği durumlarda hayal kurarak bu açığı kapatmak için,
· Kapasite ve yeteneği fazla olduğu için yapılan çalışmaların kendisine hitap etmeyip düzeyin çok altında kaldığında, merak ve ilgisini gerçekleştirebileceği bir ortam yaratmak için,
· Gerçek dünya da sahip olamadığı istek ve arzularına hayal dünyasında kavuşmak için,
· Sık sık bilim kurgu ve hayal ürünü film seyrederek, kitap okuyarak veya oyun oynayarak kahramanların fazla etkisi altında kaldıkları için hayal kurma yolunu seçebilirler.
Hayali Arkadaş Edinme
Küçük yaşta çocuk birçok şeyi algılamakta, bunları zihninde işlemekte, bu konuları daha iyi işleyebilmek için oyunlarına yansıtmakta ve tüm bu süreç ona birçok değişik duyguyu yaşatmaktadır. Küçük yaşlardaki çocuklar kendi sırtlarındaki bu “yükü” paylaşabilmek amacıyla kendilerine bir hayali arkadaş yaratabilirler. Bu arkadaş, çocuğun çok arzu ettiği ama sahip olamadığı özellikleri yansıtabilir. Örneğin çocuğun toplumun koyduğu kurallara karşı gelme isteğini, çok güçlü olma isteğini, korunma, şımartılma isteğini bu hayali arkadaş yansıtabilir. Kendisini daha yalnız hisseden çocuklar için ise bu hayali arkadaş arzu edilen bir arkadaşın işlevini görebilir. Anne-babaların fark etmesi gereken bu hayali arkadaşın çevreyi kandırma amaçlı olarak ortaya çıkmadığıdır.
Bir diğer hayali arkadaşlık türü “çocukluk kahramanları” dır. Çocuklar büyük, güçlü, güzel, olağanüstü yetenekli, ölümsüz, yenilmez, kararlı, cesur, iyilerin yanında, özgür kahramanlara inanmaya gereksinim duyar. İlk kahramanlar bazı çocuklarda anne ve babalar olur. Daha sonra onların yerini masalların, çizgi romanların, kitapların, filmlerin, tarihimizin, efsanelerimizin kahramanları alır. (Özdalga, 2006)
Anne Babalara Düşen Görevler
· Çocuğunuza olan ilgi ve sevginizi göstermekten çekinmeyin, böylece çocuğunuzun hayallerde aradığı duygusal açlığını gidermiş olursunuz.
· Çeşitli etkinlikler planlayarak çocuğunuzun boş kalmasını engelleyin. Böylece yararlı çalışmalarda yer alarak işe yaradığını hissedecektir.
· Arkadaş edinmesi ve arkadaş gruplarının içinde yer alması için fırsatlar yaratın, yönlendirin, teşvik edin.
· Çocuğunuzun kendine güven duymasını sağlayın. Evde yapacağınız küçük alıştırmalarda bu yönünü destekleyin.
· Olumsuz davranışlarını aşağılayarak, alay ederek, ad takarak, tehdit ederek yüzüne vurmayın, uygun bir şekilde dile getirin.
· Olumlu davranışlarını mutlaka fark edin ve kendisine mutluluğunuzu ifade etmekten çekinmeyin.
· Çocuğunuza hayal kurmanın iyi bir şey olduğunu ancak gerçek yaşamın da tüm zorluklarına karşın daha güzel olduğunu, sahip olmadığı isteklerini düşünüp hayallerinde yaşamak yerine, sahip olduklarının farkına varıp onlarla mutlu olmasının daha güzel olduğunu vurgulayın.
· Çocuğu kendini gösterebileceği ve başarı duygusunu yaşayabileceği spor, folklor gibi etkinliklere yönlendirin.
ALINTI..................
