Tekstilde İplik Büküm Ölçümü Nasıl Yapılır?

Tekstilde İplik Büküm Ölçümü Nasıl Yapılır?

Günümüzde iplik üreten ve kullanan tesisler genelde hazır parametreler kullansa da tekstilde büküm ölçümü çoğu üniversitelerde ve okullarda ödev konusu olarak fazlaca karşımıza çıkmaktadır. Büküm ölçümü incelenmesinde en sık kullanılan gerdirme ve açma yöntemi hakkında bilgi edinilmesi gereklidir.

Lifler bir araya gelerek sonsuz uzunluktaki lifleri meydana getirirler. Liflerin birleştirilmesini sağlayan fiziksel harekete büküm adı verilir. Büküm lifleri sıkılaştırıp fazla tutunma yüzeyi sağlayarak birbiri üzerinden kaymasını engeller ve iplik üretimini sağlar. Lifler bükümden sonra fiksaj denilen işleme tabi tutulurlar ve verilen bükümün kalıcı olmasına olanak sağlarlar. Bükümün türü yapılma yönüne bağlı olarak 2 şekilde uygulanmaktadır. Büküm “S” şeklinde veya “Z” şeklindedir.

Büküm ölçme cihazımız belirli bir uzunlukta iplik örneği alarak yapılmaktadır. alınan iplik cihaz üzerinde bulunan sabit ve döner çene dediğimiz sıkıştırma veya bağlama noktaları vasıtası ile gerdirilerek işleme başlanır. İplik uzunluğu arttıkça elde edilen sonucun doğruluğu da o kadar artacaktır. Büküm ölçme makinesinde uzunluk seçimi makinanın boyutu ile sınırlıdır. Bahsettiğimiz iki çene arasında gerdirilen ipliğimiz (tabi bu iplikler en az iki katlı olmak zorundadır) oynar çene sayesinde bükümünün tam tersi yönünde çevrilerek hesaplanır. Bükümünü hesaplamak istediğimiz iplik “z” bükümlü ise cihaza “s” ayarı yapılır, “s” bükümlü ise “z” ayarı yapılarak tam bükümün tersi yönünde dönme sağlanır. Bükümün matematiksel hesabı için iplik tam açılana kadar attırılan tur sayısı ile iplik çözüldükçe uzayan boyu not edilir. Tur sayısı ile uzama boyu denilen sabitimizin oranı işletmelere göre büküm oranını vermektedir.

Test cihazı ile yapılan başka bir test için cihaz eski haline getirilmeli ayarları sıfırlanmalıdır. Çok gelişmiş bir büküm ölçüm cihazımız olmasa bile ipliğin bükümünün ölçülmesinde pratik yöntemlerde kulanılabilir fakat verim çok iyi olmayacaktır.

Kaynakça:
uşak universitesi tekstil mühendisliği bölümü

Yazar: Sinan Uza