Gebelik süresince 'bebeğiniz ve siz'
Gebelik süresince 'bebeğiniz ve siz'
Opr. Dr. Seval Taşdemir
1. Hafta
Bebeğiniz...
Gebelik aşağı yukarı 40 hafta sürer. Gebelik takip edilirken gebelik haftasının hesaplanması son adet tarihinin ilk gününe göre yapılır. Gebeliğin yaşını belirleyen, döllenmiş olan yumurta hücresinin gelişimidir. Döllenecek olan yumurta, son adet tarihinin ilk gününde gelişmeye başlar ve çatlama sonrasında yumurta kanallarına atılır ve burada sperm ile döllenir.
Son adet tarihinin ilk gününden itibaren yeni bir yumurta hücresi gelişmeye başlar ve bu yumurtlama zamanında yumurta kesesi çatlayarak yumurta kanallarına atılır. Bu yumurta hücresinin hafta olarak yaşı gebelik haftası olarak kabul edilir.
***
Siz...
İdeal bir gebelik geçirebilmek ve ideal bir ebevyn olabilmek için gebelik zamanlaması ayarlanabilmelidir. Gebeliğin planlandığı zamana göre önceden tedbirler alınmalıdır. Özellikle alkol ve sigara gibi maddelerin kullanımı kesilmeli ve çalışma ortamında maruz kalınan olası zararlı ortamlardan da kendini korumalıdır. Ayrıca aileden gelen hemofili, kistik fibroz, kan uyuşmazlığı gibi durumların gebelik öncesinde bir uzman yardımıyla tespit edilmesi ve bebeği etkileyebilecek olası koşulların ortadan kaldırılmaya çalışılması gerekmektedir.
--------------------------------------------------------------------------------
2. Hafta
Bebeğiniz...
Bu arada döllenmiş yumurtanın yerleşeceği ve gelişerek büyüyeceği tabaka olan rahim içindeki endometrium bölgesi gebeliğe uygun bir şekilde kalınlaşmaya devam etmektedir.
Eğer gebelik gerçekleşmez ve döllenen yumurta rahim içi tabaka tarafından tutulmaz ise adet kanaması ile birlikte atılır.
Sperm yumurtanın içine girdikten sonra, spermin 23’er kromozomluk genetik materyalleri birleşir ve 46 kromozomluk bir hücre oluşur. Eğer yumurtaya girmeyi başaran sperm X kromozomu taşıyorsa oluşacak bebeğin cinsiyeti kız, Y taşıyorsa erkek olur.
Gebe kalmanın en ideal yolu, eşlerin düzenli olarak haftada en az iki kez ilişkiye girmeleridir.
***
Siz...
Kadınlar yumurtlama günlerini sağ ya da sol kasıklarındaki kısa süreli ağrıdan, vücut ısısının yaklaşık 1 derecelik artışından ya da bir doktor yardımı ile tespit etmeleri mümkündür. Gebeliğin gerçekleşmesi için yumurtlamadan sonraki yumurta hücresinin spermle döllenmesi gerekir. Yumurtanın etrafını çok sayıda sperm hücresi sarar; fakat bunlardan yalnızca bir tanesi içine girmeyi başarabilir.
--------------------------------------------------------------------------------
3. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin rahime tutunmasından sonra gebelik hormonu (beta HCG) salgılanmaya başlanır. Eğer kanda gebelik hormonunun ölçümü yapılacak olursa, gebeliğin varlığı tespit edilebilir.
***
Siz...
Yumurta ve spermin birleşmesi sonucu oluşan hücre bölünerek çoğalmaya başlar ve blastosist aşamasında rahim içi tabakaya (endometrium) yerleşerek burada çoğalmasına devam eder. Bebek adayının rahim içi tabakaya tutunmasına implantasyon (yerleşme) denir. Bu aşamada bazı anne adaylarında lekelenme, tarzında bir kanama görülebilir. Buna implantasyon kanaması denir.
--------------------------------------------------------------------------------
4. Hafta
Bebeğiniz...
Henüz siz gebe kaldığınızı fark etmemenize rağmen rahminizdeki bebeğin temel dokuları olan endoderm (bu dokudan akciğerler ve karaciğer, sindirim sistemi ve pankreas) mezoderm (iskelet, kas sistemi, böbrekler, kan damarları ve kalp), ektoderm (cilt, saç, göz bebekleri ve sinir sistemi) gelişmeye başlamıştır.
***
Siz...
Adet gecikmesinin olduğu hafta içinde adet görecekmiş gibi belirtilerin hissedilmesi (yorgunluk, göğüslerde dolgunluk, ağrı ve ruh hali değişiklikleri gibi) normaldir. Gebelik belirtileri henüz ortaya çıkmamıştır.
--------------------------------------------------------------------------------
5. Hafta
Bebeğiniz...
Bu gebelik haftasında ultrason yapıldığında gebelik kesesi görülebilir. Fakat kese içindeki embryo henüz görüntülenecek kadar büyümemiştir.
Bebeğin bu haftalarda arka kısmı ön kısmına göre daha hızlı gelişim gösterir ve ters bir C şeklini almış durumdadır.
Nöral tüp adı verilen bebeğin baş kısmından en ucuna kadar kıvrımlı bir yapı oluşmaktadır. Bu yapıdan beyin ve omurilik dokusu gelişecektir. Bu arada oluşan balon şeklindeki yapı ise yolk kesesidir. Bu kese erken dönemde bebeğin gelişiminden sorumludur ve plasentanın (bebeğin eşi) gelişmesiyle ortadan kalkar. Daha önceki haftalarda oluşmuş olan kalp damarlara kanı pompalayarak dokuların kanlanmasını sağlamaya başlamıştır.
***
Siz...
Salgılanan hormonlar nedeniyle gebeliğinizin bu döneminden itibaren göğüslerde dolgunluk, hassasiyet gibi belirtiler hissedilmeye başlar. Bunun nedeni süt bezlerinin yavaş yavaş uyarılmaya başlamasıdır. Sık acıkma ve sabah bulantıları artan hormonlar seviyesine bağlı olarak ortaya çıkar. Rahmin büyümeye başlaması ve idrar kesesine baskı yapması nedeniyle sık idrara çıkma ihtiyacı doğabilir.
--------------------------------------------------------------------------------
6. Hafta
Bebeğiniz...
Bebek bu haftada 8-10 mm boyundadır. Her geçen gün bebeğin dokuları hızla gelişir: Göbek kordonu, gözler, göz kapakları, kulaklar, ağız, burun delikleri, parmaklar belirginleşir. Bebeğin kol ve bacak oluşumları belirgin hale gelir.
Gebelik süresince bebek amnios kesesi adı verilen bir sıvı içinde gelişmektedir. Bu içi sıvı dolu kese bebeği darbelere, ısı değişiklikleri gibi zararlı olabilecek etkenlerden korur.
***
Siz...
Gebelik süresince hormonların seviyesinin artmasıyla özellikle sabahları olmak üzere gün içerisinde bulantı şikayetleriniz fazlalaşabilir. Bazı gıdalar aklına geldiğinde bulantı hissedebilir, bazı gıdaları da canınız çok çekebilir. Anne adaylarının bazıları parfüm kokularından, bazı yemeklerin kokularından ve hatta ender durumlarda kendi eşlerinin kokularından bile rahatsız olacak duruma gelebilirler. Tüm bu yaşanan durumları normal ve geçici bir süreçtir.
Bulantı dışında sık idrara çıkma, yorgunluk, uykuya eğilim, başağrıları gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Baş dönmesi de bu dönemin tipik belirtilerindendir.
Gebelik döneminin en başından itibaren meme uçlarında koyulaşma, memelerde büyüme ve ağrı olabilmektedir.
Gebeliğin ilk üç ayını içeren dönemde (birinci trimester) bebeğin organ gelişimi devam ettiği için sadece doktorunuzun önerdiği ilaçları kullanmalısınız.
Gebeliğiniz süresince saçınızı boyamaktan ve manikür yaptırmaktan kaçınmanızda fayda vardır. Alkol, sigara, kahve, bilgisayarın yaydığı ultraviyole ışınlarından ve röntgen filmi çektirmekten uzak durmalısınız.
--------------------------------------------------------------------------------
UYARI!
Bu haftalarda vajinal kanama ve takiben kasıklardaki kramplar düşük habercisi olabilir. Uzun süren kanama ve kramplar çoğunlukla düşükle sonlanır. Bu bulguları saptadığınızda derhal doktorunuza başvurmanız gerekir. İstirahat ve doktorunuzun önereceği ilaçlar düşüğü önleyebilir.
--------------------------------------------------------------------------------
7. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğinizin sindirim sistemi ve akciğerleri gelişimine devam etmektedir. Yüzü ve göz bebeğinin renklenmesi ve ağız açıklığı oluşmaya başlamaktadır. Kol ve bacak taslakları bu haftada hızlı bir gelişim göstermektedir. Dizler, dirsekler, el ve ayak parmakları da gelişimine devam etmektedir. Kulaklar ve burun kökü gelişimini sürdürüyor.
***
Siz...
Gebeliğin ilk dönemlerinde bulantı ve kusma nedeniyle kilo kaybediyor olabilirsiniz.
Gebelikle başlamış olan bulantılar 16. haftaya kadar sürebilir. Yükselen Beta HCG hormonuna bağlı oluşan bulantı çoğul gebelikler ile daha fazla olur. Sık sık ve az yemek ile önlenebilen bulantılar, sağlıklı bir gebeliğin göstergesidir.
Yataktan kalkmadan önce kraker tarzı gıdalardan atıştırmak bulantınızı hafifletecektir.
Midenizi aşırı sıvı ile doldurmayın ve sıvıları yemekler arasında alın. Tüm önlemlerinize rağmen şikayetleriniz azalmıyorsa doktorunuza başvurun.
--------------------------------------------------------------------------------
8. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğinizin boyu bu haftada yaklaşık 14-20 mm ve ağırlığı da yaklaşık 3 gr’dır. Bebeğin ilk hareketleri de oluşmaya başladı. Ancak bu hareketleri siz 16. ve 20. haftalar arasında hissedebilirsiniz.
Bebeğin dili, dudakları ve diş taslakları bu haftalarda gelişmeye başlıyor. Akciğerlerin gelişimi bu hafta hızlanmaktadır. Bebeğin gözleri bu hafta da hâlâ başın her iki yanında bulunmaktadır. Barsaklar, pankreas ve bronşlar da yavaş yavaş belirgin hale gelmeye başlamıştır.
Kıkırdak halindeki kemikler gelecek haftalarda sertleşmeye başlayacaktır. El ve ayak parmakları tamamen oluşmuş; fakat henüz birbirlerinden ayrılmamışlardır.
***
Siz...
Bu haftada rahminiz bir portakal büyüklüğündedir ve mesanenin üzerine basınç yapmaktadır. Bu nedenle sık idrara çıkma şikayeti devam etmektedir.
Hormonlardaki değişimden dolayı cilt problemleri yaşamak mümkündür. Ergenlik dönemindeki sivilcelerin tekrarladığı düşünülebilir. Ciltteki bu değişiklikler birinci trimesterden sonra kaybolacaktır. Nadir olarak tüm gebelik boyunca da devam edebilir.
--------------------------------------------------------------------------------
9. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin boyu 22-30 mm ve ağırlığı yaklaşık 4 gram civarındadır. Dudaklar gelişimine devam ediyor, ağzın açılıp kapanma hareketleri başlıyor. Gözlerdeki gelişim sürmekle birlikte gözlerin üzerinde koruyucu bir tabaka oluşmaktadır.
***
Siz...
Göğüslerdeki hassasiyet artabilir. Hormonlardaki değişiklikler ve rahmin genişlemesinden dolayı mide yanması ve hazımsızlık şikayetleri görülebilir. Midenin aşırı şekilde dolmaması ve asitli yiyeceklerden uzak durulması faydalı olabilir.
--------------------------------------------------------------------------------
10. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin boyu 31-42 mm ve ağırlığı yaklaşık 5 gramdır. Bu haftadan itibaren bebek daha çok küçük bir insan formunu almaya başlamıştır. Bebeğin beyin gelişimi de devam etmektedir. Bebeğin kalbi de oluşumunu tamamlamıştır. Dış cinsel organlar henüz görülmemekle birlikte erkek bebeklerde testisler testesteron üretmeye başlamıştır. Böbrekler idrar üretmeye başlar ve üretilen bu idrar, amnios kesesi içine boşalarak sıvının kalıcılığını sağlar.
***
Siz...
Bu haftalarda varis, ayaklarda aşırı şişme gibi durumlar ortaya çıkabilir. İki saatte bir ayağa kalkmalı ve en az 10 dakika dolaşmalısınız. Hormonların etkisiyle bazı gebelerde sinirlilik, huzursuzluk, keyifsizlik gibi sıkıntılar gelişebilir. Gebelikte kan miktarı % 40-50 oranında artış gösterir. Kilo artışı kişiden kişiye değişiklik gösterir. Gebelikte alınacak toplam kilonun en önemli belirleyicisi gebelik öncesi kilodur. Gebelik süresince kesinlikle asla diyet yapılmamalıdır. Normal şartlarda bir anne adayının ortalama 12,5-17,5 kilo alması gerekir.
--------------------------------------------------------------------------------
11. Hafta
Bebeğiniz...
Bu haftada bebek artık embryonik gelişimini tamamlayarak fetus adını alacak büyüklüğe erişmiştir. Kulaklar baştaki yerini almaya başlamıştır. Bu haftada baş, gövdeden daha büyüktür.
***
Siz...
Rahmin genişlemesi ile birlikte vücudun ağırlık merkezi öne doğru kayar. Annenin vücudundaki bu değişim bel ağrısı şikayetlerine yol açar.
11-12. haftalar arasında ikili test denilen bebeğin ultrasonda ense kalınlığı ölçümü ve anne kanından ölçülen değerler ile bebekte oluşabilecek doğuştan kromozamal bozukluklar hakkında risk hesaplamaları yapılır.
--------------------------------------------------------------------------------
12. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin boyu yaklaşık 61 mm ve ağırlığı yaklaşık 9-13 gramdır. Bebeğin tüm organları oluşumunu tamamlamış ve hacim olarak büyümeye başlamıştır. Bebeğin yüzü çok daha fazla insana benzemektedir. Bebek tarafından henüz kontrol edilemeyen kas hareketleri gelişmektedir. El ve ayaklarda tırnaklar ortaya çıkmıştır. Saç ve tırnaklar uzamaya başlar. Barsaklarda hareket başlamıştır.
***
Siz...
Hamilelik döneminde büyüyen rahim mesaneye baskı yapmaktadır. Bu da baskı hissine ve sık idrara çıkmaya neden olur. Bu haftada rahmin yükselmesi ile sık idrara çıkma ve baskı hissi yok olmaktadır. Fakat gebeliğin son döneminde tekrar görülecektir.
Bu haftalarda artan kan hacminden dolayı baş ağrısı şikayetleri çok sık olmaya başlar. Bu haftaya kadar yaşanan en sık şikayetler bulantılar ve yorgunluk hissi bu haftadan itibaren azalmaya başlar.
--------------------------------------------------------------------------------
GEBELİK TAKİP TAKVİMİ
Gebelik haftası
* Gebelik öncesi
* 4-14. hafta
* 10-14. hafta
***
Gebelik öncesi neler yapılır?
* Anne ve baba adaylarının genel sağlık kontrolü
* SMEAR
* Kan grubu kontrolü
* Toxoplasma, rubella, hepatit, cytomegalovirus tahlilleri
* Karyogram (Eşlerin kromozom tahlili): Ailede genetik problem varsa bu yönde araştırma
* 2 ay folik asit tedavisi
***
4-14. haftada neler yapılır?
* Anne baba adayının sağlık kontrolü
* Ultrason (USG)
* Gerekirse BHCG
* Gebelik kesesi testi
* Kalp atışlarının tespiti
***
10-14. haftada neler yapılır?
* Ense kalınlığı ölçümü
--------------------------------------------------------------------------------
Gebeliğin ikinci yarısında
13. ile 24. haftalar arasındaki bebek artık düşük tehlikesini atlatmış ve olgun bir bebek olma yolundaki adımlarını atmaya başlamıştır. Bu dönemi sağlıklı bir şekilde geçiren bebeklerin doğuştan sakatlık olasılığı kalmamıştır. Artık bebek bu aşamadan sonra normal gelişimini tamamlamaya başlayacaktır. Gebeliğin sağlıklı sürebilmesi için bu dönemde bebeğin yakın takipte olması gerekir. Gebelik sürecinde kadın doğum uzmanlarının bebeğin doğuştan sakatlık problemine sahip olup olmayacağı konusunda kesin tanının konulduğu dönemdir. Bu tespitin yapılabilmesi için bu dönemde üçlü test ve gerekli görüldüğü takdirde amniyosentez yapılması ayrıca ikinci düzey ultrasonografinin çekilmesi gerekmektedir.
--------------------------------------------------------------------------------
13. Hafta
Bebeğiniz...
Bu ayda bebeğinizin göz kapakları oluşmuştur ancak 4. aya kadar kapalı kalacaktır. Bebeğiniz parmağını ağzına almaya başlayabilir. Gözleri kafasının yan tarafından ortaya doğru kaymaya başlamış ve kulakları normal yerine doğru hareketlenmeye başlamıştır. Boyu 65-68 mm, ağırlığı ise yaklaşık olarak 14-20 gr civarındadır.
***
Siz...
Salgılanan gebelik hormonları ile cildinizde birtakım değişiklikler olabilir. Genelde yüz ve boyunda lekeler ile karşılaşılabilir. Özellikle sabahları karşılaşılan sıkıntılar (mide bulantısı gibi) yakında sona erecek, gebelik belirtileri artarak düşük riski azalacaktır. Rahmin büyümesine bağlı olarak hafif bir kasık ağrısı hissetmek normaldir.
--------------------------------------------------------------------------------
14. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğinizin boyu 80-113 mm, ağırlığı ise 25 gr civarındadır. Şimdi yüzü daha fazla gelişmiş olup, yanakları ve burnu görülebilmektedir. Artık bebek kafasını dik tutabiliyor, el ve kollarını hareket ettirebiliyor. Bebeğinizin parmak izi bu hafta gelişmeye başlayacaktır. Bu hafta bebeğinizin iç organları için önemli bir haftadır. Trioid bezi gelişerek hormon üretmeye başlamakta ve erkeklerde prostat bezi görülmekte, kızlarda ise yumurtalıklar oluşmaya başlamaktadır.
***
Siz...
Gebeliğinizin en keyifli olan ikinci üç aylık dönemindesiniz. Kendinizi daha enerjik hissedeceksiniz. Rahminiz gün be gün büyüyecek. Rahmin büyümesinden ve progesteron hormonunun gevşetici etkisinden mide sıvınız yemek borunuza kaçarak yanmalara sebep olabilecektir. Gebeliğin bu döneminde ilk dönemlerinde kaybettiğiniz cinsel dürtüleriniz yeniden başlayacak.
--------------------------------------------------------------------------------
15. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin cildi o kadar incedir ki kan damarları görülebilmektedir. Bebeğinizin kaşları ve saçları çıkmaya başlamaktadır. Bebeğinizin hareketliliği ve esnekliliği artmaktadır. Ellerini açıp kapatabilmekte ve elini yumruk yapabilmektedir. Kemik gelişimi hızla sürmektedir.
***
Siz...
Gebelik kıyafetleri almanın zamanı geldi! Bu kıyafetler ile daha rahat edeceksiniz. Elinizi karnınızda tuttuğunuzda rahminizi bir top gibi hissedebilirsiniz. Gebeliğin ikinci üç aylık dönemi, tatil için en uygun dönemdir. Göğüslerinizden sıvı gelişi olabilir, bu haftalarda normal bir belirtidir.
--------------------------------------------------------------------------------
16. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğinizin boyu 108-116 mm, ağırlığı ise yaklaşık 80 grama ulaşmıştır. Yüz kaslarının gelişmesinden dolayı ağzını açıp kapatabilmekte ve göz kapaklarını oynatabilmektedir. Gözleri ve kulakları artık normal yerindedir. Bebeğin bağırsaklarında fötal dışkı birikmektedir. Göbek kordonu sistemi olgunlaşmış ve bebeğin eşi olan plesenta bebekle eşdeğer büyüklükte olmuştur. Bebekte solunum hareketi ve ışığa karşı refleks ortaya çıkmaya başlar. Bebeğin cinsiyetini ultrason ile tespit etmek mümkün olabilir.
***
Siz...
Rahminizin bebek ve plesenta ile beraber büyümesi ile amniyo sıvısı da artmaktadır. Bu haftada üçlü tarama testi de (down sendromu) yapılmalıdır.
--------------------------------------------------------------------------------
17. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğiniz hızlı bir büyüme sürecine girmiştir. Bebeğin tüm organ sistemleri çalışmakta ve içinde bulunduğu sıvıyı ciğerlerine çekerek nefes alıp verme sistemini oluşturmaktadır. Bebek cilt altında yağ depolayarak daha sonraki hayatında ısı dengesini sağlamak için hazırlık yapmaktadır.
***
Siz...
Kalbiniz yüzde 40 daha fazla bir kan basıncı ile karşı karşıya kalabilmekte ve ince damarlardan daha fazla kan pompalamaya çalışmaktadır. Bu nedenle bazen burun kanaması normal olabilmektedir.
--------------------------------------------------------------------------------
18. Hafta
Bebeğiniz...
Bebek bu hafta 12,5-14 cm boyunda ve yaklaşık 150 gram ağırlığındadır. Kemik gelişimi devam etmekte ve sertliği artmaktadır. Bebek bu dönemde farklı uyku pozisyonları belirler. Bebeğinizin hareketlerini bu haftalardan itibaren hissetmeye başlayabilirsiniz. Ve bebeğiniz dış dünyadan gelebilecek etkilere karşı bu haftadan itibaren duyarlı olacaktır.
***
Siz...
Artık gebe olduğunuz dışarıdan da çok net anlaşılmaktadır. Düz kaslardaki gevşemelere bağlı olarak da ani tansiyon düşmeleri görülebilir. Karnınızın genişlemesinden dolayı kan damarlarına yapılan baskı sonucu bu haftalarda hemoroid şikayetleriniz olabilir.
--------------------------------------------------------------------------------
19. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğiniz bu haftada 13-15 cm boyunda ve yaklaşık 200 gram ağırlığındadır. Bebeğinizin beyninin gelişmeye başlaması en önemli gelişmedir. Bebeğinizin kalıcı dişleri, süt dişlerinin arkasında belirmeye başlar.
***
Siz...
Rahminizin büyümesi ve kilonuzdaki artıştan dolayı vücudunuzun duruş şekli bozulacak ve uyku pozisyonunuz değişecektir. Daha çok yastıkla kendinizi desteklemeniz faydalı olacaktır. Göğüs uçlarının büyümesi ve renklerinin koyulaşması bu haftalarda normaldir.
--------------------------------------------------------------------------------
20. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğiniz bu haftada yaklaşık 14-16 cm boyunda ve yaklaşık 260 gram ağırlığındadır. Bebeğin koku, tat ve işitme duyuları aktif olmaya başlamakta ve vücudunu kaplayan tüyler özellikle yüz ve boyun çevresinde toplanmaya başlamaktadır.
***
Siz...
Rahminizin genişlemesinden dolayı ciğerlerinize, midenize ve böbreklerinize bir baskı olacaktır. Bu sebeplerden dolayı nefes almanızda güçlük yaşayabilir ve idrara sık çıkabilirsiniz. Bel bölgenizde baskı hissedebilirsiniz. Vücudunuzda kahverengi ya da kırmızı çizgiler, şeritler oluşabilir.
--------------------------------------------------------------------------------
21. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin boyu 18 cm ve ağırlığı yaklaşık 300 gramdır. Bebeğinizin kırmızı kan hücreleri üretilmeye başlandı ve dilindeki tad alma duyusu gelişimine devam ediyor. Önemli gelişmelerden biri de kalp kasının güçlenmesidir.
***
Siz...
Kilonuz bu haftadan sonraki 10 hafta içinde hızla artar. İştahınızda bir artma olabilir ve metabolizmayı desteklemek için günlük ekstra 500 kalori daha almaya ihtiyacınız olabilir. Tek çeşit yiyecekler değil, çeşitli gıdalar ile beslenmek ve kilo yapıcı besinlerden kaçınmak gerekir. Gün içerisinde ayaklarınızda ve bileklerinizde şişme görülebilir. Bol su içmek ve iki saatten fazla ayakta kalmamak faydalı olabilir. Eğer başlanmadıysa bu hafta itibarıyla demir alımı faydalı olabilir.
--------------------------------------------------------------------------------
22. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin boyu 19 cm ve ağırlığı yaklaşık 350 gramdır. Bebeğiniz bu dönemde sizden gelecek seslere tepki vermeye başlayabilir. Beynindeki gelişim ve dokunma hissinin gelişmesi ile bebeğiniz artık vücudunu ve çevresini öğrenmeye başlamıştır. Elini ağzına götürebilir, bacaklarını tutabilir. Bu öğrenme süreci doğum sonrasında da devam edebilir.
***
Siz...
Bu hafta da artan kan miktarınızdan dolayı kanınızın sıvılaşması ve fizyolojik anemi gelişebilir. Yapılacak bir kan sayımı ile tespit edilebilir. Bu durum normaldir. Demir alımı ile ciddi bir anemiden kurtulmak mümkündür. Karnınızdaki büyümeden dolayı beliniz içeri doğru genişleyebilir ve vücudun denge merkezi kayabilir. Dengenizi sağlamakta güçlük çekebilirsiniz. Bu dönemlerde bel ağrısı hissetmeniz normaldir. Topuklu ayakkabı giymekten kaçınılmalıdır.
--------------------------------------------------------------------------------
23. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin boyu 20 cm ve yaklaşık ağırlığı 450 gramdır. Artık tamamen küçük bir insan görünümünde olan bebeğiniz sizi duyabilmektedir. Ve artık hareketleri de dışarıdan görülebilir hale gelmiştir. Gözleri tamamen gelişmiş olmasına rağmen göz rengi belli değildir. Bebeğinizin pankreası, insülin salgılamaya başlamıştır.
***
Siz...
Yavaş ve sürekli olan kilo artışı devam etmektedir. Bacaklarınıza kramp girmesi bu haftalarda normaldir. Kalsiyum ve magnezyum alımı krampları azaltacaktır. Bebeğiniz karnınızda takla atıyormuş gibi hissedebilirsiniz.
--------------------------------------------------------------------------------
24. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin boyu yaklaşık 21 cm ve ağırlığı yaklaşık 530 gramdır. Bu haftalarda erken doğan bebekler, yoğun bakım ortamında yaşatılabilmektedir. Ancak önemli olan bu dönemde erken doğan bebeklerin görme, işitme ve zihinsel gelişimlerinin nasıl etkileneceği bilinmemektedir. Bu haftalarda bebeğin akciğerlerdeki damar yapıları olgunlaşmakta ve hemen tüm organları fonksiyonlarını yerine getirebilmektedir.
***
Siz...
Bu dönemlerde hormonların etkisi ile birtakım diş eti rahatsızlıkları görülebilir. Diş eti kanamaları artabilir. Daha ileri boyutlarda diş dökülmesi görülebilir. Yine gebeliğe bağlı olarak gelişen şeker hastalığının araştırılması için bu haftalarda yapılması gereken şeker tarama testi vardır. Doktorunuzdan erken doğum ile ilgili belirtilerin neler olduğu ve ne yapılması hakkında bilgiler almanızda fayda vardır.
--------------------------------------------------------------------------------
Gebeliğin üçüncü yarısında
Bu dönem bebeğin son gelişimini sağladığı üç aydır. Dış dünyadaki hayatını sürdürebilmesi için gelişiminin tamamlandığı önemli ve son dönemdir. Özellikle bu dönemde akciğerlerin gelişimini tamamlaması bebek için hayati önem sağlamaktadır. Ayrıca bu dönemde rahim içindeki bebek beslenmesini sağlaması ve gelişimini tamamlaması sebebiyle anne kendisinin ve dolayısıyla bebeğinin beslenmesine, uyku düzenine ve dinlenmesine dikkat etmelidir.
--------------------------------------------------------------------------------
25. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğinizin boyu yaklaşık 22 cm ve ağırlığı ise yaklaşık 750 gr.’dır. Bu haftada dopler ultrason ya da steteskop ile doktorunuz bebeğinizin kalp atışlarını duyabilir. Bebeğinizin cinsiyeti ile ilgili değişimler tamamlandı. Erkeklerde testisler skrotum içine yerleşti, kızlarda ise vajina oluştu. Omurga sistemi tüm kemikler, eklemler ve bağlar tam olarak şeklini almış durumdadır. Akciğer ve damar sistemi gelişimini sürdürmektedir.
***
Siz...
Rahminiz bu haftada yaklaşık bir futbol topu büyüklüğündedir. Bu durumdan dolayı sırt ve bel ağrılarınızda artma olabilir ve bunlar tamamen normaldir. Yine bu durumdan dolayı diyafram ve midenize bir baskı olacaktır. Mide asidiniz, yukarı doğru ilerleyeceğinden yemek borunuzda özellikle çok yediğinizde bir yanma hissedebilirsiniz.
--------------------------------------------------------------------------------
26. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğinizin boyu yaklaşık 23 cm ve ağırlığı ise 850 gr civarındadır. Bebeğinizin bu aydan sonra göz kapakları açılıp kapanmaya başlıyor. Gözdeki retina tabakası gelişmekte ve tüm tabakaları oluşmaktadır. Bebeğinizin göz rengi oluşmaya başlamakta ve doğduğunda mavi olacaktır. Doğumdan birkaç ay sonrasında ancak son rengini alacaktır. Bu arada akciğer gelişimi devam etmekte ve doğuma kadar sürmektedir.
***
Siz...
Gebeliğe bağlı olarak sırt ağrısı, bacak krampları, baş ağrısı ve vücudunuzun alt bölgesinde baskı hissedebilirsiniz. Rahminizdeki ani kasılma ve gevşemeler Barxton_hicks kasılması denilen ağrısız adet krampları gibidir. Rahminiz gerçek doğum ağrıları için önceden çalışma yapmaktadır. Bu dönemlerde erken doğum belirtilerine karşı da duyarlı olmak gerekmektedir. Erken doğum belirtileri arasında da rahimde düzenli aralıklar ile kasılmalar olur. Saatte 4 defa ya da daha fazla olan kasılmalarda doktorunuza başvurun.
--------------------------------------------------------------------------------
27. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğinizin boyu 24 cm, ağırlığı yaklaşık 1000 grama ulaşmıştır. Bu haftadan itibaren erken doğması durumunda yüzde 85 yaşama şansı bulunmaktadır. Yaklaşık 13 hafta sonra doğum için hazır olması gereken bebeğin erken doğumu halinde, zayıf olacak, vücut ısısını koruması için küvezde kalıp sun’î solunum yapılması gerekecektir.
***
Siz...
Bu haftalardan itibaren akciğerlerinizin tam olarak hava ile dolamaması nedeniyle solunum sıkıntısı çekebilirsiniz. Yüksek yastıkta uyumayı tercih etmeniz sizi rahatlatabilir. Sık sık nefes almanız neticesinde de bebeğinize yeterli oksijeni veriyorsunuz. Gebeliğin bu dönemlerinde kanınızdaki kolesterol seviyesi artar. Kolesterol, plasenta tarafından üretilen çeşitli gebelik hormonlarına karşı bir blok oluşturur. Fakat kaygılanmaya gerek yoktur.
--------------------------------------------------------------------------------
28. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğinizin boyu 25 cm, ağırlığı ise yaklaşık 1100 grama ulaşmıştır. Bebeğinizin beyni ve diğer dokuları hızla gelişimine devam etmekte ve saçı uzamaktadır. Bebeğiniz yağ depolamaya başladı. Rahminiz içinde gebeliğin diğer iki ayında bebeğin pozisyon değişimine yeterli oranda yer vardır.
***
Siz...
Bu haftadan itibaren gebelikte tansiyonunuzu takip etmelisiniz. Yüksek seyreden tansiyonun bebek ve anne açısından riskli bir durumu vardır. Bacaklarınızdaki kramplar, hemoridler, varisler, cilt kuruluğu, bel, sırt ağrısı, çarpıntı ve hazımsızlık şikayetleri artabilir.
--------------------------------------------------------------------------------
29. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğiniz yaklaşık 26 cm ve ağırlığı 1250 gram civarındadır. Göğüslerdeki süt üretimi dolaylı olarak bebek tarafından da uyarılmaktadır. Erkeklerde böbrek üstünde bulunan adrenal bezler androjen üretmekte, kan dolaşım sistemi ile plesenta da östrojen’e dönüştürülüp prolaktin hormonunun üretilmesini desteklemektedir.
Bu haftada bebeğin bağışıklık sistemi ile ilgili gelişmeler olmaktadır. Bu haftalarda gelişmeye başlayan bağışıklık sistemi doğum sonrasında emzirme ile sütünüzdeki antikorlar yardımı ile güçlenecektir.
***
Siz...
Gebelik ile ilgili şikayetleriniz bu dönemde artabilir. Ciltte kuruma normaldir. Karnınızdaki bebeğin büyümesi ile sizin ağrılarınızın artması normal olup doğum sonrası geçecek ağrılardır.
--------------------------------------------------------------------------------
30. Hafta
Bebeğiniz...
Bebek bu hafta 27 cm boyunda ve yaklaşık 1400 gram ağırlığındadır. Bebeğinizin ritmik göğüs hareketleri hıçkırık tutmasından kaynaklanmaktadır. Bebeğinizin kilo artışı erken doğma ihtimalinde vücut ısısını korumasına yardımcı olmaktadır. Lanugo adı verilen ipeksi tüyler bebeğinizin cildinde yavaş yavaş kaybolmaya başlıyor. Kemik iliğindeki gelişmeden dolayı kırmızı kan hücreleri üretimi yapılıyor.
***
Siz...
Bu dönemlerde sol yanınıza doğru yatmanız büyük damar yapılarınıza yeterli kanın gitmesine yardımcı olacaktır. Bu şekilde uyumakta problem yaşarsanız bacak aranız ve karnınızın altına yastık koymanız faydalı olabilir.
--------------------------------------------------------------------------------
31. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğiniz bu haftada 28 cm boyunda ve yaklaşık 1600 gram ağırlığındadır. Bebeğinizin beyin dokusu gelişimini sürdürmeye devam ediyor. Bebek özellikle bu haftalarda daha hareketlidir. Bunun nedeni ise amniyo sıvısının fazla olmasıdır. 32. haftadan itibaren de bebeğin yeri giderek azalacağından hareketleri de azalacaktır. Bebek hareketleri ile sağlığı arasında önemli bağ vardır. Bebek hareketlerinde azalma hissediyorsanız dinlenin ve karnınız aç ise bir şeyler yiyin.
***
Siz...
Karnınızda rahmin kasılmasına bağlı olarak hafif ağrılar hissedebilirsiniz. Ancak bunların süresi uzuyor ve sıklığı artıyor ise erken doğum belirtisi de olabileceğini unutmamak lazımdır. Bebeğin kemik gelişimi de devam ettiği için günlük kalsiyum ihtiyacınız da artmaktadır. Yeteri kadar kalsiyum, demir ve protein almaya özen gösteriniz.
--------------------------------------------------------------------------------
32. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğiniz bu haftada yaklaşık 29 cm boyunda ve yaklaşık 1800 gram ağırlığındadır. Bu haftanın sonlarına doğru bebeğiniz dış dünyadan gelebilecek sinyalleri duyabilmektedir. Karnınızdaki bebeğiniz bacakları bükülmüş, ayakları çapraz, boynu öne doğru bükülmüş bir şekilde durmaktadır. Tüm parmakları açık durmaktadır.
***
Siz...
Bu haftadan itibaren doktorunuz ile 2 haftada bir görüşmeniz gerekmektedir. Rahminizin şişmesinden dolayı yeni problemler ortaya çıkacaktır. Bebeğinizin başı aşağıda olmasından dolayı ayakları kaburganıza dayanacak ve bu durum da bir baskı oluşturacaktır. Bu durumdan kaçınabilmek için dik oturmak faydalı olacaktır.
--------------------------------------------------------------------------------
33. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğinizi dış ortamdan koruyan steril bir sıvı olan amniyo sıvısı bu haftadan önceki iki haftaya kadar en yüksek aşamadaydı. Doğum süresine kadar da bu sıvnın miktarı sabit kalacaktır. Bu sıvı bebeğinizin gelişimi açısından çok önemlidir. Bebeğiniz bu sıvıyı yutarak, ya da cildinden emilerek kana geçer. Eksilen sıvı ise bebeğinizin idrar yapmasıyla tamamlanır. Bebeğinizin beyin dokusunun hızlı bir şekilde gelişmesinden dolayı baş ölçüleri de hızlı bir şekilde büyür. Bebeğinizin bu haftalarda cilt altında yağ dokuları depolanmaya devam ettiği için bebeğinizin rengi kırmızı olmaya başlamıştır. Bebeğiniz bu haftalarda çoğunlukla uyuyor olacak ve uyandığı zamanlarda ise sizi dinleyecek, hissedecek ve hareketlendiği zamanlarda ise kısa süreli tekmeler ile kendisini size hatırlatacaktır.
***
Siz...
Rahminiz gebelik öncesine göre 500 kat genişlemiştir. Geceleri unutamayacağınız rüyalar görebilir ve sık sık tuvalete gidebilirsiniz.
--------------------------------------------------------------------------------
34. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin boyu 32 cm ve ağırlığı yaklaşık 2250 gramdır. Bebeğinizin saçları sık bir şekilde çıkıyor fakat doğduktan sonraki rengi ve yoğunluğu tahminen aynı kalmayacaktır. Bebeğinizin bu haftadan itibaren solunum hareketleri artacaktır. Çünkü bebeğiniz doğduktan sonraki gerçek solunuma hazırlık yapmaktadır.
***
Siz...
Bir anda rahminiz sıkılaşıp rahatladığı Braxton Hicks isimli kasılmalar bu haftalarda düzenli olarak görülerek sıklaşmaya başlamaktadır. Bazı anneler bu sık kasılmaların verdiği acı nedeniyle sinirli olabilir.
--------------------------------------------------------------------------------
35. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin boyu 33 cm ve yaklaşık ağırlığı 2550 gramdır. Bebeğinizin tırnakları bu hafta uzuyor. Bebeğiniz yağ depolamaya devam ediyor ve bebeğinizin özellikle omzunun etrafında boğumlar ve tombulluklar oluşmaya başlıyor. Bebeğinizin göz rengi mavi fakat sonrasında değişecektir.
***
Siz...
Bu hafta muhtemelen nefes alamayacak ya da yemek yiyemeyecek kadar şiddetli krampları hissetmeye devam edeceksiniz. Küçük parçalar halinde sık aralıklar ile yemeğinizi yemeye çalışın. Ayak bileklerinizin ve eklemlerinizin şişmesini engellemek için uzun süreli aynı pozisyonda durmamaya ve hareketsiz kalmamaya özen gösterin. Eğer uzun süreli araba kullanıyorsanız, arada istirahat edin, dışarı çıkın ve yürüyüş yapın. İşlerinizden uzaklaşmanın zamanı geldi.
--------------------------------------------------------------------------------
36. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin boyu yaklaşık 33 cm ve ağırlığı yaklaşık 2750 gramdır. Bebeğinizin yanaklarının büyüklüğü depoladığı yağ oranını ve emme kas kuvvetini göstermektedir. Bebeğinizin kafatası tamamen şekle girdi fakat henüz sert değildir.
***
Siz...
Bu haftadan itibaren artık doktorunuza her hafta gitmeniz gerekir. Nefes almak çok zorlaşmış ve göğüs kafesinizde anlamsız bir acı hissedebilirsiniz. Artık doğum yapacağınız yerin ayarlanması zamanı gelmiştir.
--------------------------------------------------------------------------------
37. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin boyu yaklaşık 35 cm ve ağırlığı yaklaşık 2950 gramdır. Şu anda bebeğiniz klinik olarak doğum için yeterli olgunluğa ulaşmış durumda; fakat büyüme ve gelişimini durdurmuş değildir. Bebeğiniz her geçen gün ortalama 25-30 gr. arasında kilo almaya devam ediyor. Beyni ve sinir sistemi gelişmesine devam etmektedir.
***
Siz...
Eğer ilk gebeliğiniz ise bebeğin tüm doğum haftalarını tamamlaması ihtimali daha yüksektir. Daha önce çocuk sahibi olmuş ya da şu anda gebeliğiniz ikiz ise doğum daha erken olabilir. Bebeğinizin başı doğum için aşağıya doğru döndüğü için, iç organlarınızın rahatladığı ve vücudunuzun alt bölgesinin hafiflediğini, solunumunuz ve beslenmenizin daha kolaylaştığını göreceksiniz. Rahminizin mesaneye yaptığı basınç artmasından dolayı idrara gitme sıklığınız artmış olabilir.
--------------------------------------------------------------------------------
38. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin boyu yaklaşık 35 cm ve ağırlığı yaklaşık 3100 gramdır. Bebeğiniz bağırsaklarında doğum sonrası ilk 24 saat içinde yapacak olduğu mekonyum adı verilen ilk dışkısını biriktirmeye başladı. Eğer bebeğiniz erkek ise testisleri skrotum içine inmesi gerekir. Bazı durumlarda testislerinin skrotuma inmeyebilir, bu da infertilite ya da testis kanserlerine sebep olabilir. Bu yüzden doğum sonrası doktor tarafından kontrol edilmelidir.
***
Siz...
Bu haftadan itibaren artık doğum sancılarının her an gelebileceğini dikkate almalısınız. Gerçek doğum sancılarının en önemli özelliği düzenli aralıklar ile olmasıdır. Ve bunlar 10 dakikada ortalama 3 kez ortaya çıkmakta ve her bir kasılma yaklaşık 50 sn. sürmektedir. İstirahat etmek ile geçmeyecek ve şiddeti de zaman içerisinde giderek artacaktır. Eğer kasılmalar düzene girmiş ve geçmiyorsa hastaneye gitme zamanı gelmiş durumdadır.
--------------------------------------------------------------------------------
39. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin boyu yaklaşık 36 cm ve ağırlığı yaklaşık 3250 gramdır. Bebek büyümeye ve kilo almaya devam ediyor. Bu haftalarda da kordon bebeği sarmış durumda olabilir ve halihazırda bebeğin beslenmesi için ona yardım etmektedir. Sizin vücudunuzdaki bir kısım antikorlar da plesenta yardımı ile bebeğin kan dolaşımına geçerek geçici olarak bağışıklık sisteminin güçlü olmasını sağlar.
***
Siz...
Rahim ağzı doğum için açılmaya hazırlanır ve mesaneye yapılan baskı artar. Düzenli olarak şiddetli kasılmalar olabilir. Doğumun başlamasının bir diğer sinyali ise gebelik kesesinin yırtılması ile suyun gelmesidir. Ve rahim ağzını gebelik boyunca kapatan kanlı tıkacın atılması ile doğumun başladığını gösterir.
--------------------------------------------------------------------------------
40. Hafta
Bebeğiniz...
Bebeğin boyu yaklaşık 48-51 cm ve ağırlığı yaklaşık 3500 gramdır. Bu hafta içinde doğumun olma olasılığı çok yüksektir. Bebeğiniz kanal girişine başını yatay olarak yerleştirir ve kanalın ortasına geldiğinde başını 90 derece döndürerek hareket ettirir ve bu şekilde başını çıkarır. Başı ve sonrasında omuzların da çıkması ile doğumu yapan kişi tarafından tüm vücudun doğurtulması sağlanır. Bebeğinizin kafasında hafif bir yamukluk olabilir; fakat zamanla düzelecektir. Bebeğiniz ilk doğduğu anda mor ya da sarı renkte, gözleri lacivert ve vücudunun çeşitli bölgelerinde tüylenme olabilir; fakat bunlar zamanla düzelecektir.
***
Siz...
Doktorunuzun ve gerekli telefonları gebelik dönemi dosyanıza ekleyip, evinizin görünür bir yerinde bulundurun.
--------------------------------------------------------------------------------
41. Hafta ve üstü
Eğer hâlâ doğum başlamadıysa bebeğiniz yeteri kadar kilo almış ve doğum için sabırsızlanıyordur. Önceden yapılan ultrason görüntüleri ve tıbbi incelemeler tekrar değerlendirilerek doğum şekli belirlenerek, doğum yapılmalıdır. Normal doğuma engel teşkil edecek bir durum varsa sezaryen ile yoksa suni sancı verilerek normal doğum yaptırılmalıdır.
Eğer bebeğiniz doğmuş ise rahim içindeki durumdan gerçek hayatın çok farklı olduğunu anlamıştır. Ciğerleri ile oksijen alabilmekte ve kalbi ile de bunu diğer organlarına iletebilmektedir.
.ALINTIDIR.
