ÇOCUKLARDA İSTENMEYEN DAVRANIŞ PAYLAŞMAMA
ÇOCUKLARDA PAYLAŞMA DUYGUSU
Paylaşımcılık doğuştan gelen bir özellik değildir, öğrenilir. Bazen ebeveynler gelişim olarak uygun olmadan önce paylaşım beklerler. Eğer evde birden fazla çocuk varsa muhtemelen paylaşma konusunda kavgalar olacaktır, bu doğaldır.
Paylaşım, sahiplik ve saygı ile ilgilidir. Çocuğun eşyalarını paylaşmayı öğrenmeden önce onlara sahip olmayı öğrenmesi gerekir. Sahip olma duygusu gelişmeden paylaşma duygusu gelişmez. Özellikle küçük çocuklarda sahip olma duygusu gelişmediğinden verdiği bir eşyayı bir daha geri alamayacağını düşünebilir. Eğer bir oyuncak, giysi, yatak odası çocuğa aitse o istemedikçe ondan paylaşması beklenmemelidir.
Paylaşmayı öğrenmenin yolu gözlem ve rehberliktir. Çocuklara paylaşım konusunda öncelikle kendimiz model olmalıyız. Çevredeki yetişkinleri paylaşım örnekleri sergilerken görmek de çocuk için çok önemlidir.
Çocuğa paylaşmayı öğretirken ilk adım kontrolün onda olduğunu çocuğa hissettirmektir. Şimdi birlikte resim yapacağız. Kalemlerinden hangisini arkadaşına vermek istersin? Mavi olanımı, kırmızı olanımı? Bu ifade de çocuk sahip olduğu nesneler üzerinde hala kontrolü olduğunu hisseder. Seçim yapma ve karar verme hakkına sahip olmak paylaşma kavramının olumlu yüzünü gösterir çocuğa. Çocuklarla oyun oynarken paylaşımı ön plana çıkartmak, bu davranışı öğretmekte etkili bir yöntem olabilir. Örneğin oyun esnasında, yiyeceklerin paylaştırılarak verilmesi, oyuncaklarla dönüşümlü oynanması vb. yollarla dolaylı olarak paylaşma davranışı çocuğa öğretilmiş olacaktır. İstenen oyuncağı verdiği zaman takdir, gülümseme, tebrik gibi olumlu pekiştireçlerle karşılaşan çocuk hem davranışı ile ilgili geri bildirim almış olacak hem de kendisine ait olan oyuncağın geri döndüğünü görecek ve paylaşma kavramının anlamını uygulamalı olarak görmüş olacaktır. Paylaşma davranışı her yaşta sosyal ortamlarda ve kişiler arası ilişkilerin kurulmasında önem taşımaktadır. Çocukların istek ve haklarına saygı göstererek ve onlara paylaşım anlamında model olarak paylaşmayı öğretebiliriz. Bu sayede paylaşmayı bilen, sosyal anlamda başarılı çocuklar yetiştirme fırsatımız olacaktır.
ÖNERİLER
• Çocuklarınızda üç yaşlarına gelene kadar paylaşmalarını beklemeyin.
• Çocuklarınıza öncelikle bir başkasının eşyasını ödünç almanın veya onunla oynamanın bir sakıncası olup olmadığını sorarak saygılı olmasını öğretin.
• Eğer çocuklar bir oyuncak için kavga ediyorlarsa oyuncağı ellerinden alın ve onu kavga etmeden paylaşabilecekleri bir çözüm bulduklarında geri alabileceklerini söyleyin.
• Paylaşımcılığı öğretmeye zaman ayırın. Bütün aile üyelerine paylaştıkları bir şeyin örneğini verme fırsatı verin.
• Çocuklarınıza paylaşma gerekçesini öğreterek işe başlayın. Eğer çocuğunuz okula gidiyorsa paylaşım şarttır. Çünkü araçlar, oyuncaklar ve diğer şeyler çocuğa değil okula aittir.
• Paylaşmanın madde paylaşımından daha fazla şeyi içerdiğini öğretin. Paylaşım zamanı, duyguları, fikirleri paylaşmayı da içerir. Çocuklarınıza gece yataklarına yatırırken onları günün en acı ve en tatlı anlarını paylaşmaya davet edin.
• Çocuklar ne zaman paylaşmaları ve ne zaman paylaşmamaya saygı göstermeleri gerektiğini öğrenebilirler. Paylaşmanın sadece nesneleri paylaşmayı içermediğini kavrayabilirler.
• Çocukların kişisellikleri olması gerekir ve birbirlerinin sınırlarına saygı göstermelidirler. Her şeylerini herkesle paylaşmak zorunda değildirler.
