İnkilap Tarihi Çıkmiş Sorular ve Konu Özetleri
Çıkmış Sorular
1) İstanbul hükümetinin Heyeti Temsiliye’yi kendisine denk gördüğü gelişme hangisidir?
Cevap: Salih paşa’yı Amasya’ya göndermesi
2) Sevres’e göre nerede tamamiyle özerke bir bölge kurulacaktır?
Cevap: Van – Diyarbakır
3) Halkın mevcut siyasal düzeni zorla değiştirmesine ne denir?
Cevap: İhtilal
4) İtilaf dev. 1915 yılında Osmanlı devlerini saf dışı bırakmak için uygulamaya koydukları plan nedir?
Cevap: Boğazları ele geçirmek
5) Milli mücadele de ilk silahlı direniş nerede görüldü?
Cevap: Güney’de Mersin Tarsus tarafında
6) Mudanya konferansının ana konusu nedir?
Cevap: İstanbul, boğazlar ve doğu Trakya’nın Türklere teslimi
7) Sendikalaşma hakkı Türk halkına hangi olayla verilmiştir?
Cevap: 1961 Anayasası
8) 1926’da ki kabotaj kanunu neye kesinlik kazandırdı?
Cevap: Türk karasularına Türk gemilerine taşıma hakkı tanınmıştır
9) Yunanlıların İnönü’ye kadar ilerlemesini hızlandıran olay ne olmuştur?
Cevap: Çerkez ethem isyanı
10) Türk devriminde değişime uğramayan kültür öğesi nedir?
Cevap: Ahlak ve din öğesi
11) Terakkiperver Cumhuriyet Fıkrasının kapatılma nedeni nedir?
Cevap: Parti üyelerinin bir kısmının şeyh Sait isyanını desteklemesi
12) Milli mücadele de yunanlıların Milne hattını geçmesi, Fransızların Güneydoğu Anadolu’da etkinliklerini arttırmaları neye tepkidir?
Cevap: T.B.M.M.’nin açılmasına
13) Din adamlarının devlet yönetimine karışmasının hristiyanlık dininde yeri olmadığının anlaşılması üzerine çıkan hareket nedir?
Cevap: Reform
14) Devleti tek yönlü olmaktan alıkoyan unsur?
Cevap: Eşitlik ve temel haklar
15) Mustafa Kemal aydınlanma düşünceleri içinde en çok hangisinden etkilenmiştir?
Cevap: Demokrasi
16) Kültürün gelişmesinde en önemli etken?
Cevap: Etkileşim
17) Kıyafet devrimi ne ile bağlantılıdır?
Cevap: Laiklik
18) Devrimin olması için öncelikle değiştirilmesi gereken sistem?
Cevap: Hukuk
19) I.Dünya savaşına girmeden Osmanlı devletinin almış olduğu hangi karar İtilaf devletlerinin kabul görmüş olmasına rağmen Almanya ve Avusturya tarafından tepki görmüştür?
Cevap: Kapitülasyonların kaldırılması
20) İstanbul hükümeti hangi gelişmelerin sonucu Mustafa Kemal’i İstanbul’a çağırmıştır?
Cevap: Havza telgrafları
21) Kurtuluş savaşı sırasında en güçlü Kuvayi Milliye direnişi hangi bölgemizde yaşanmıştır?
Cevap: Çukurova
22) İstanbul’un 16 mart 1920’deki işgallerinden sonra istifa eden Salih Paşa’nın yerine Damat Ferit’in 2. kez padişah tarafından sadrazamlığa getirilmesinin nedeni?
Cevap: Anlaşma devletlerinin padişah üzerinde büyük baskısının olması
23) T.B.M.M.’de M.Kemal Paşa’nın çizdiği genel politikaya zaman zaman kişisel veya düşünsel nedenlerle karşı çıkanlar bir araya gelerek hangi grubu oluşturmuşlar?
Cevap: 2.Müdafaa-i Hukuk
24) Anayasalar yapılırken anayasayı hazırlayanların dikkat etmesi gereken en önemli özellik nedir?
Cevap: Egemen güç tarafından hazırlanması
25) Atatürk 1925 – 1929 yılları arasında yaptığı devrimleri neye dayanarak gerçekleştirmiştir?
Cevap: Takrir-i Sükun kanunun
26) T.C. daha öncede denediği çok partili siyasal yaşama 1945’den itibaren geçmeyi başarmıştır. Bu geçişi hızlandıran olay nedir?
Cevap: Türkiye’nin Birleşmiş Milletler Cemiyetine üye olmak istemesi
27) Atatürk ilkelerinin temelinde yatan düşüncelerin dayandırıldığı nedir?
Cevap: Aydınlanma çağı düşünceleri
28) Osmanlı ülkesi ehl-i kitap olup da devletin egemenliğini kabul etmiş Müslüman olmayan yurttaşlara ne denir?
Cevap: Zımmi
29) Tarihte kurulan ilk devletlerde, devlet dediğimiz o büyük toplumsal gücü ellerinde bulunduranların, geçerliliklerini sağlamak için en büyük dayanağı nedir?
Cevap: Din
30) Osmanlı insanına her bakımdan geniş özgürlükler tanınması ve çeşitli etnik grupların federasyona benzer bir siyasi birlik içinde yaşamalarını öneren kişi veya grup?
Cevap: Prens Sabahattin
31) Damat Ferit’in Sivas kongresini engelleyememesi üzerine büyük bir siyasal yenilgiye uğradığı bellidir. Onun hiç olmazsa bir süre iş başında kalması mümkün değildi. Çekilen Damat Ferit’in yerine gelen?
Cevap: Ali Rıza Paşa
32) Anayasa hukuku tarihinde eşi görülmemiş bir durum yaşanmış ve ülkemizde iki anayasalı bir düzen gerçekleşmiştir?
Cevap: 20 Ocak 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunun yürürlüğe girmesiyle
33) T.B.M.M.’nin anlaşma devletlerinin gözünde bir hukuksal değeri olmadığı sonucunu ne çıkarır?
Cevap: San Remo Kararları
34) İtalyanlar işgal ettikleri Türk topraklarının hangisi sonucu tümüyle çekilmiştir?
Cevap: Sakarya zaferinin kazanılması
35) Mudanya Ateşkes görüşmelerine hangi ülke temsilcisi doğrudan katılmayarak, bulunduğu gemiden görüşmelerini yazılı göndermiştir?
Cevap: Yunanistan
36) Türkiye’de parlementonun kesin üstünlüğüne son veren ve güçler ayrılığına dayanan ilk anayasa?
Cevap: 1961 Anayasası
37) ‘’Milli Eğitin Bakanlığı Klasikler Dizisi’’ kapsamında batı ve doğu kültürünün en önemli eserlerinden yüzlercesinin en yetkili kişilerce Türkçe’ye kazandırılması ve dev. Eliyle bastırılması hangi dönemde?
Cevap: İnönü dönemi
38) 2.Dünya savaşı öncesinde Akdeniz ve Kuzey Afrika imp. Kurabilmek için 1935 yılında Habeşistan’ı işgal ederek Akdeniz’de yeniden hak iddia etmeye başlayan saldırgan devlet?
Cevap: İtalya
39) Günümüzde çağdaş uygarlığı ifade eden?
Cevap: Demokratik Hukuk Devleti
40) İnsan haklarının savaş sonrası düzende dikkate alınacağını dünyaya duyuran ‘’Atlantik Bildirisi 14.08.1941’’ hangi iki ülke tarafından yayınlandı?
Cevap: Amerika – İngiltere
41) Bir devrim yapılırken sistemin kurulması için daha uzun bir zamana ihtiyaç duyulmaktadır?
Cevap: Eğitim
42) Milli mektepleri hangi amaçla açılmıştır?
Cevap: Latin harflerini öğretmek için
43) Tanzimat ve Islahat Fermanlarını ilan ederek Osmanlı yurttaşları arasında yasal eşitliği sağlayan padişah kimdir?
Cevap: Abdülmecit
44) Atatürk ‘’T.C. kuran Türkiye halkına Türk milleti denir’’ sözü ile neyi kastetmiştir?
Cevap: Türk ulusunun çeşitli köklerden gelenlerin aynı potada erimesiyle oluştugunu
45) Atatürk ilkelerinden hangisinin Osmanlı dev. Yükselme döneminde geniş anlamda uygulandığını söylemek mümkün?
Cevap: Devletçilik
46) Atatürk ile Atatürkçülüğe karşı eleştiriler ve bunların sonucu olan tepkiler hangisi sonucu su yüzüne çıkmıştır?
Cevap: Çok partili demokratik yaşama geçilmesinden sonra
47) Atatürkçü sistemi bir bütün olarak reddedenlerin ortak özelliği nedir?
Cevap: Kemalizm ile demokrasinin bağdaşmayacağını düşünmeleri
48) İçeriğinde yapılan değişiklikle Türk vatandaşlarına geniş bir din ve vicdan özgürlüğü tanıyan ilk anayasa hangisidir?
Cevap: 1924 Anayasası
49) Atatürk devrimleri hangisi hakkında yasal bir zorunluluk getirmemiştir?
Cevap: Kadınların uygar bir kılıkta dolaşması
50) 1926’da çıkarılan Maarif-i Teşkilatı hakkında kanun ile hangisi gerçekleştirilmemiştir?
Cevap: Teknik eğitim kurumlarının arttırılması
51) 1950 – 1960 dönemi iktidarlarının en önemli özelliği hangisidir?
Cevap: Türk devrimini bir bütün olarak benimsememek
52) İstanbul hükümetinin Lozan’da yapılacak barış görüşmelerine katılmasını önlemek amacıyla T.B.M.M. hükümeti ne önlem almıştır?
Cevap: Saltanatın kaldırılması
53) Genç Osmanlıların, Osmanlı imp. Kurtarma ümitleri hangi düşünce çevresinde toplanmıştır?
Cevap: Halkın yönetime katılmasıyla Osmanlılık ruhunun oluşturulması54) T.B.M.M.‘nin Rusya’da kurulan yeni rejim tarafından tanınmasının ve desteklenmesinin temel nedeni nedir?
Cevap: İngiltere, Fransa ve İtalya’nın Osmanlı imp. Parçalayarak Anadolu’ya yerleşmesini kendi rejimi için tehlikeli görmesi
55) İstanbul hükümetinin Salih Paşa başkanlığında bir heyeti M.Kemal Paşa ile görüşmesi için Amasya’ya göndermesi, neyi göstergesidir?
Cevap: İstanbul hükümetinin Heyet-i Temsiliye’yi resmen tanıdığının
56) Uluslardan hangisi bağımsızlık mücadelesinde Türk inkılabından etkilenmiş?
Cevap: Cezayirliler
57) II.Dünya savaşının çıkmasında rol oynayan temel neden?
Cevap: Versoy ant.’da saptanan Avrupa siyasal yapısının gerçekci olmaması
58) İngiltere’nin 1920 sonlarında T.B.M.M. ile uzlaşabileceğini düşünerek attığı ilk adım?
Cevap: Sadrazam Damat Ferit’in görevden alınmasını sağladılar
59) Gizli paylaşım antlaşmasında İtalya’nın payına düşen yerler nereler?
Cevap: Silifke’den başlayan Akdeniz bölgesi
60) Türk hukuk inkılabı hangisiyle başlar?
Cevap: Yeni devletin kurulmasıyla
61) Lozan konferansında çözümlenemeyen sorun hangisidir?
Cevap: Boğazlar sorunu
62) Ulusçuluk akımının dünyaya yayılmasına neden olan ilk olay?
Cevap: Fransız ihtilali
63) Katılanlar açısından bölgesel, kararları yönünden ulusal nitelik taşıyan kongre?
Cevap: Erzurum kongresi
64) İstanbul hükümetine bağlı olarak yarı özerk bir siyasal kuruluş düşüncesinin pekiştirildiği kongre?
Cevap: Alaşehir kongresi
65) İttihat ve Terakki Cemiyetinin devlet yönetimini tamamiyle ele geçiren olay?
Cevap: Babıali isyanı
66) Aydınlanma çağının en belirgin özelliği nedir?
Cevap: Bütün insanlar eşittir
67) T.C.’nin sınırları itibariyle hangi antlaşma ile çizilmiştir?
Cevap: Lozan barış antlaşması
68) Ulusal egemenlik ilkesinin pekiştirilmesi neler ile mümkün olmuştur?
Cevap: Saltanatın kaldırılması, Cumhuriyetin ilanı, Laiklik69) Türklerin ilk Milli Eğitim Bakanlığı ne zaman kuruldu?
Cevap: 1846 yılında
70) Osmanlı maliyesini tam bir denetim altına alan kuruluşun adı nedir?
Cevap: Düyun-i Umumiye (Genel borçlar yönetimi)
71) Kurtuluş savaşının ilk cephesi?
Cevap: Mersin – Tarsus – Osmaniye
72) Mudanya ateşkes ant. Amaçlanan ne?
Cevap: Yunanlıların doğu Trakya’yı boşaltmaları
73) Mecelle nedir?
Cevap: Osmanlılardaki ilk medeni kanun
74) 1926’da kabul edilen Türk medeni kanunu hangi ülkeden alınmıştır?
Cevap: İsviçre
75) 1934’de kadınlar ile ilgili olarak hangi gelişme olmuştur?
Cevap: Genel seçimlere katılma hakkı
76) Millet mektepleri hangi olay sonrasında açılmıştır?
Cevap: Harf inkılabı
77) Aşar vergisinin kaldırılmasının nedeni?
Cevap: Köylünün durumunu düzeltmek ve üretimi arttırmak için
78) Boğazların günümüze kadar devam eden statüsü hangisi ile belirlenmiştir?
Cevap: Montreux sözleşmesi
ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ(bütün bir kitabın özeti)
________________________________________
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
• Osmanlı devletinin kurduğu toprak düzeni ile elde ettiği kazanımlar:
Köylünün yaşamı boyunca işleyebileceği toprağın sahibi olması
Memuru olan sipahiye para ödemekten kurtulması.
Sipahiden ve köylüden aldığı vergi ile hazineye gelir sağlaması
Sipahiye yüklediği asker yetiştirme görevi ile güçlü bir orduya sahip olması
• İttihat ve Terakki'nin önde gelen ideloğu Ziya Gökalp'tir.
• İstanbul Hükümetinin Mustafa Kemal Paşa'ya 9.ordu komutanı olarak yüklediği görevler:
Yetki bölgesindeki huzurun sağlanıp sürekli kılınması
Ordu ve halkın elinde bulunan silah ve cephanenin toplanması
Toplanan silah ve cephanelerin güvenli depolarda korunma altına alınması
Türklerin kurduğu direnme örgütlerinin ortadan kaldırılması.
• Osmanlı Hükümeti'ne yardımcı olmak amacı altında Kuvayı Milliye birlikleri arasında uyum sağlamak ve bu milis güçlerine asker kazandırmak gibi önemli kararların alındığı yerel nitelikli kongre Nazilli Kongresidir.
• Sivas Kongresinin sonuçları:
Yurttaki dağınık ve birbirinden habersiz direniş örgütlerinin tek çatı altında toplanması
Bağımsızlık düşüncesi ile bağdaşmayan manda isteklerinden vazgeçilmesi
Damat Ferit Hükümeti'nin tutumuna karşı kesin cephe alınması
Meclis-i Mebusan'ın toplanması için Padişah üzerinde baskı yapılmasına karar verilmesi
• Türk demokrasi yaşamına "muhalefet" kavramını yerleştiren parti İttihat ve Terakki Fırkası'dır.
• Ankara'nın Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın merkezi olarak seçilmesinin nedenleri:
Ankara'yı ziyaret eden Mustafa Kemal Paşa'nın halkın büyük coşkusu ile karşılanmış olması
İstanbul'dan gelen demiryolunun Ankara'da sona ermesi ve ulaşım olanaklarının o dönem için oldukça iyi olması
Şehrin Batı cephesine yakın olması
Anadolu'nun orta yerinde bulunduğu için çarpışma alanlarına eşit uzaklıkta bulunması.
• İstanbul'un işgal edilmesinin sonuçları:
İstanbul'da ve oradaki yönetimde gerçekten bir umut kalmadığının anlaşılması
İstanbul'dan Ankara'ya doğru, ulusal kurtuluşu düşünen bir aydın göçünün başlaması
Tek umut ışığının Mustafa Kemal ve çevresinden kaynaklandığının anlaşılması.
Mustafa Kemal'in Meclisin toplanma yeriyle ilgili düşüncelerindeki haklılığın anlaşılması.
• Birinci Dönem TBMM meşruiyet kaynağını Ulustan almıştır.
• I.Dönem TBMM'nin özellikleri:
Vekillerin, milletvekilleri arasından ve doğrudan doğruya TBMM tarafından seçilmesi
Yürütme gücünün doğrudan doğruya TBMM içinde olması.
Her vekilin kendisini seçen TBMM'ye karşı sorumlu olması.
Ordu ve kolordu komutanlarının milletvekili olabilmesi.
• Birinci TBMM'nin yurtta ve dünyada otoritesini yaymak ve yeni bir varlık olduğunu kanıtlamak amacıyla attığı adımlar:
İstanbul Hükümeti ile her türlü ilişkisini kestiğini duyurması
Hıyanet-i Vataniyye Kanununu çıkararak vatana ihanet suçu ve cezasının belirlenmesi.
Dünyadaki parlamentolara bir yazı gönderilerek, yeni doğan siyasal varlığın tanınmasının istenmesi.
Rusya'da yeni kurulan rejimin hükümeti ile ilişkiler kurulması için girişimlere başlanılması
• Yunanlıların İstanbul'u işgal edememesinin nedeni İstanbul'un Anlaşma Devletlerince 16 Mart 1920'de işgal edilmiş olmasıdır.
• Sevr Antlaşması ile ilgili bir değerlendirme yapıldığında şu sonuçlara ulaşılır:
Osmanlı Devleti'nin İstanbul üzerindeki egemenliğinin sona erdiği.
Ege Bölgesi'nin yönetiminin Yunanistan'ın eline geçtiği
Güneydoğu Anadolu'nun bir bölümünün özerkleşip, Anlaşma Devletleri denetimi altına girdiği
Azınlıkların Türklerden daha fazla haklara sahip olduğu
• 22 Haziran 1920'de başlayan Yunan saldırısında
Batı cephesinin açılmış olmasının
TBMM'nin kuruluşunu ve amaçları bazı devletlere bildirmesinin
Ulusal ordunun kurulmasının
TBMM'nin San Remo kararlarını kabul etmeyeceğini belirtmesinin etkisi vardır.
• Gümrü Barış Anlaşmasının sonuçları:
Ermenilerin Sevr Antlaşmasını tanımayarak, bu anlaşma ile kendilerine verilmek istenen paydan vazgeçmesi.
Ermeni sorunu denilen yapay konunun kapanmış olması.
TBMM'nin devletler arası alanda varlığının ilk kez kanıtlanması
Uluslararası bir anlaşmada Türklüğün ilk kez vurgulanmış olması
• I.İnönü Zaferinin sonuçları:
TBMM Hükümeti'nin otoritesinin ve saygınlığının artması.
Anlaşma Devletleri arasındaki çekişmelerinin açığa çıkması.
Fransız ve İtalyanların Yeni Türk Devletini görüşülmesi gereken bir siyasal varlık olarak kabul etmeye başlaması.
İngiliz kamuoyunda TBMM ile anlaşmak ve pazarlık etmek eğiliminin ortaya çıkması.
• Tekalif-i Milliye Emirlerinin kapsamı:
Her ailenin orduya çamaşır, çorap ve çarık vermek zorunda olması.
Teknik elemanların ordu hizmetine alınması.
Halkın elindeki silah ve cephanelerin yetkililere teslim edilmesi.
Öküz ve at arabalarının yüzde onunun ordu hizmetine verilmesi.
• Tarafların Mudanya Ateşkesi ile üzerinde anlaştıkları noktalar:
Doğu Trakya'nın ateşkesin imzalanmasından sonra on beş gün içinde boşaltılması.
Meriç'in batısında güvenliği sağlamak amacıyla Anlaşma Devletlerince bir miktar asker bulundurulması.
Barış sağlanıncaya kadar TBMM Hükümetinin sekiz bin jandarma erini Doğu Trakya'da tutabilmesi
Doğu Trakya'da boşaltılan yerlerin ilk önce Anlaşma Devletlerinin temsilcilerine daha sonra da Türk memurlarına bırakılması
• TBMM Hükümeti'nin, Lozan'a gidecek olan Temsilciler Kurulu'na verdiği yönerge ile kesinlikle ödün verilmemesini istediği iki konu: Ermeni yurdu ve Kapitülasyonlar
• Lozan Antlaşmasının kapsamı:
Kapitülasyonların her türlü sonuçları ile birlikte kaldırılması.
Azınlıkların Türk uyruklu sayılması.
Devlet borçlarının ödenmesi üzerinde her türlü yabancı gözetim ve denetime son verilmesi.
Musul sorununun ikili görüşmelere bırakılması.
• TBMM'ni olağanüstü yetkilere sahip bir meclis olmaktan çıkaran düzenleme 1924 Anayasasıdır.
• Yeni Türk Devletinin ilk siyasal partisi Cumhuriyet Halk Fırkasıdır.
2.parti Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, 3.parti Serbest Cumhuriyet Fırkasıdır.
• Türkiye Cumhuriyeti'nin 1950-1960 döneminin özellikleri:
Bazı kesimleri memnun etmek amacıyla devrimden ödün verilmesi.
Oy toplamak uğrunda gereksiz fabrikaların açılması.
Hesapsız bir ithalat rejimi ile maddi sıkıntıların doğması.
Anayasa dilinin değiştirilmesi.
• Montrö Sözleşmesinin hükümleri:
Savaşta Türkiye tarafsız ise savaşanların savaş gemilerinin Boğazlardan geçememesi.
Türkiye'nin, savaşa girerse ya da yakın bir savaş tehlikesi ile karşılaşması halinde Boğazları dilediğine açıp kapatmada özgür olması.
Boğazlarda Türkiye'nin savunma hakkının kesin olarak tanınması.
Ticaret gemilerinin geçişlerinin serbest olması.
• Atatürk'ün, Türk Devrimi'ni gerçekleştirirken Ulusal Egemenliği en önde tutmasını sağlayan temel neden devrimin doğrudan doğruya ulusça yapıldığını, ulusun malı olduğunu vurgulamaktır.
• Atatürk ilkelerine esas olan inkılapların sağlam, tutarlı ve kalıcı niteliklerde olmasının temel nedeni evrensel boyutlu ve tarihi gerçeklere dayanmasıdır.
• Osmanlı Devletinde ilk Eğitim Bakanlığı 1847 yılında tanzimant devrinde kurulmuş ve ilk Türk gazetesi çıkarılmıştır.
• Yeni Türk Devletinin ekonomik alandaki yenileşme çabaları: 1924 te iş bankasının kurulması, 1 temmuz 1926 da kabotaj hakkının tanınması, Teşvik-i Sanayi Kanununun 1926 da kabul edilmesi,Anadolu Demiryollarının satın alınması.
• Devletçi bir model, Türkiye Cumhuriyetinde 1929 yılından sonra izlenen ekonomik politikayı en iyi tanımlar.
• 1930 yılından sonra gerçekleştirilen inkılaplar: 1934te kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi, 1933 te üniversite reformu, 5 Şubat 1937 de anayasaya 6 Atatürk ilkesinin girmesi, 12 Nisan 1931 de Türk Tarih Kurumunun kurulması.
• Aşar vergisinin kaldırılması, Cumhuriyet döneminde ekonomik alanda yapılan yeniliklerden biridir.
• Yeni Türk Devletinin yazı devrimi yapması için gösterebileceği gerekçeler: Arap alfabesinin zor okunması, arap alfabesindeki ünlü sayısının Türkçe için yetersiz olması, Arap alfabesinin bazı ünsüzlerinin Türk dili için gereksiz olması, Arap alfabesinin Türkçenin ses ve kelime yapısına uymaması.
• Mustafa Kemal Paşanın dış politikada belirlediği hedefler: Osmanlı devletinin uluslararası varlığının silinmesi, zafere erişince bir barış ortamı kurup yaşatılması, uluslararası alanda tek Türk varlığı olarak yeni devletin anılması, Yabancı devletlerin yetkililerine Türk davasının anlatılmaya çalışılması.
• 1930 yılındaki Serbest Fırka denemesinin başarıya ulaşamamasının ortaya çıkardığı temel yurt gerçeği: Türk toplumunun henüz çok partili siyasal yaşama geçecek kültür düzeyine gelmediği.
• 5 Haziran 1925 te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kapatılması, Meclisin Takriri Sükun Kanunuyla Hükümete verdiği yetkinin sonuçlarından biridir.
• Amerika Cumhurbaşkanı Wilsonun ortaya attığı ilkeler, 1.Dünya Savaşının sonuçlarında etkili olmuştur.
• 1 Eylül 1939 da 2.Dünya Savaşının çıkmasında rol oynayan temel neden, 1938 yılından itibaren Almanyanın saldırgan siyasetinin artmasıdır.
• Cumhuriyetin ilanıyla yeni Türk Devletinde görülen gelişmelerden biri Güçler birliği ilkesinin kabul edilmesidir.
• Vatandaş egemenlik hakkını belli bir süre için kullanma yetkisini, seçtiği temsilcilerine bırakır ve temsilcilerin kabul ettiği bazı yasalar da halkoyuna sunulur. Bu yöntem yarı doğrudan demokrasinin gereğidir.
• Atatürk'ün demokrasi tanımı ve anlayışı ile bağdaşanlar: Demokrasi fikirdir; bir kafa meselesidir. Herhalde bir mide meselesi değildir. Demokrasi bireysel olup, vatandaşın egemenliğe insan sıfatıyla katılmasıdır. Demokrasi maddi refah meselesi değildir. Demokrasi tüm bireylerin aynı siyasal haklara sahip olmasıdır.
• Millet olgusunun öğeleri: Din birliği, Tarih ve kültür birliği, Irk birliği, dil birliği
• 1924 te halifelik kaldırıldı ve tevhidi tedrisat kanunu kabul edildi. 1925 te tekke, zaviye ve türbeler kapatıldı. 1926 da Türk medeni kanunu kabul edildi. 1928 de anayasadan laikliğe aykırı hükümler çıkarıldı. 1937 de 6 Atatürk İlkesi anayasaya alındı.
• Atatürkün devlet anlayışına göre TBMM'nin konumunu belirler: Ulusun doğrudan doğruya kendi iradesi ile kurduğu, ulusun altında, her zaman değiştirilebilen, ulusal iradenin aracıdır.
• Laik devletin en belirgin özelliklerinden biri, din ve vicdan özgürlüğünün sınırlarının geniş olmasıdır.
• Laiklik ilkesini temel alan inkılaplar: Türk medeni kanununun kabulü, halifeliğin kaldırılması, tevhidi tedrisat kanununun kabulü, Şer'iyye bakanlığının kaldırılması.
• Türk inkılabının niteliklerinden biri yeniliklere açık olmasıdır.
• Tutsak ulusların bağımsızlık savaşı için yüreklenmesi, Türk devriminin dünyadaki etkilerinden biridir.
• Atatürk ilkelerinden Milliyetçilik ilkesi, diğerlerinin geliştirilmesinde ve sürdürülmesinde temel ilkedir.
• Türk inkılabını korumanın yolları: İnkılabı yapanlar ve yürütenlerce durmadan kökleştirilmesi, İnkılabın getirdiklerinin her kesime anlatılması, İnkılaba karşı olanların aydınlatılması, Rejimi korumak için sert tedbirlere başvurulması.
• Türkiye, 1952 yılında dünyada yerini almak için Kuzey Atlantik Paktına girmiştir. ( NATO'ya girmiştir. )
• İhtilal, inkılabın ön aşamasıdır.
• 23 Aralık 1876 tarihli anayasanın özellikleri: Yargı güvenliğinin kesin olmaması. Yurttaşların siyasi parti kurma ve toplantı özgürlüklerinin olmaması. Anayasayı değiştirme ve kaldırma hakkının padişahta olması. Egemenliğin Osmanlı ailesine ait olması.
• İttihat ve terakki cemiyetinin özellikleri: Türk kadınına bazı haklar tanımanın yolunu açması. Özgürlük ve demokrasi isteği ile yola çıkıp parti diktatörlüğü kurması. Ulusal bir burjuvazi yaratmaya çalışması. Her türlü yeniliği Türkçülüğün ışığı altında yapmak istemesi.
• Doğu illerinin temsilcilerinden oluşan bir kongrenin Erzurumda yapılmasının yararları: Erzurumda elde edilecek başarının Sivasta toplanması planlanan kongreye büyük moral olacağı düşüncesi. Erzurum ile birlikte önemli bazı Doğu illerinin henüz işgal edilmemiş olması. Yurttaki tek derli toplu askeri gücün Erzurumda bulunması dolayısıyla burada bütün yurda örnek olacak bir örgütlenme modelinin kurulabilecek olması.Kongre sonucu oluşacak örgütün, Ermeni saldırıları karşısında savunma için 15. kolorduya daha çabuk yardım sağlayabilecek olması.
• Osmanlı Parlamentosunun hiçbir zaman doğrudan doğruya ulusun sahip olduğu bir egemenlik anlayışını yansıtmamış olmasının temel nedeni egemenlik hakkının halka verilmemiş olmasıdır.
• Sevr Antlaşması ile ilgili değerlendirme yapıldığında ulaşılabilecek sonuçlar: Güneydoğu Anadolunun bir bölümünde Anlaşma Devletleri denetiminde yeni devletler kurulacağı. Osmanlı Devletinin İstanbul üzerindeki egemenliğinin sona erdiği. Ege Bölgesinin yönetiminin Yunanistanın eline geçtiği. Azınlıkların Türklerden daha fazla haklara sahip olduğu.
• 23 Şubat 1921 tarihinde toplanan Londra Konferansından sonra ortaya çıkan durumlardan biri, TBMM Hükümetinin varlığının kabul edilmesidir.
• Lozan Antlaşması ile İmroz, Bozcaada ve Tavşan Adası dışındaki Ege adalarının geri alınamamasının nedeni, Ege adalarının Balkan savaşlarında yitirilmiş olmasıdır.
• 1923 yılı Ekim ayında ortaya çıkan hükümet bunalımının nedenlerinden biri hükümet üyelerinin tek tek meclisten seçilmesidir.
• Kültür gelişmesinde en önemli etken, toplumsal etkileşimin olmasıdır.
• Birleşmiş Milletler Örgütünün kabul ettiği İnsan Hakları Evrensel Bildirgesini tanıma konusunda çekimser kalan ülkeler: Sovyetler Birliği, Beyaz Rusya, Çekoslovakya, Yoguslavya, Ukrayna, Polonya, Suudi Arabistan, Güney Afrika. (8 çekimser, 48 kabul)
• Mecellenin özellikleri: Kişilik, aile ve mirasla ilgili konuları içermemesi. Eşya-kişi ilişkilerine çok az yer verilmesi. Daha çok borç ilişkilerini düzenlemiş olması. Hanefi hukukunun kurallarına göre düzenlenmiş olması.
• 1926 yılında çıkarılan Maarif Teşkilatı Hakkında Kanunun temel amacı eğitim kurumlarının yeni bir düzene sokulmasıdır.
• Türk tarihinde planlı ekonomi dönemi ilk kez 1934 yılında başlamıştır.
• Atatürk'ün demokrasi ile ilgili düşünceleri: Demokrasi ekonomik bir geçim kaynağı değildir. Demokrasi siyasal özgürlüğü sağlayan bir sistemdir. Demokrasi vatandaşın egemenliğe katılmasıdır. Demokrasi bütün bireylerin aynı haklara sahip olmasıdır.
• "Ulus" un niteliği üzerinde düşünen ilk Türk bilim adamı Ziya Gökalp.
• Türk devrimini bir bütün oarak reddeden ikinci cumhuriyetçilerin özellikleri: Gayet iyi ve sağlam bir eğitim almış olmaları, Bugünkü oumsuzlukların nedeni olarak Mustafa Kemal'in kurduğu Cumhuriyeti göstermeleri, Kemalizm ile demokrasinin bağdaşmayacağını savunmaları, Demokrasiden vazgeçilemeyeceğine inanmış olmaları.
• Osmanlı Devletinde bütün yurttaşları kapsayan bir ceza yasasının yapılacağını dile getiren ilk belge Tanzimat Fermanıdır. 3-11-1839
• Siyasal partilerin kurulması döneminin açılması. Meclisi Mebusanın yetkilerinin arttırılması. Hükümetin meclise karşı sorumluluğunun kabul edilmesi. Padişahın yasama yetkisinin daraltılması. Türkiye'yi parlamenter sisteme taşıyan bu gelişmeler 1909 Anayasa değişikliği ile olmuştur.
• Almanyanın, 1.Dünya savaşı öncesi Osmanlı Devleti üzerinde tam bir egemenlik kurarak gerçekleştirmek istediği amaçlar: Süveyş kanalını denetimleri altına alarak İngilterenin sömürgeleri ile bağlantısını kesmek. Padişahın halife kimliğinden yararlanarak ingiliz sömürgelerinde huzursuzluk çıkarmak. Fazla nüfusunu Anadoluya yerleştirerek bir alman kolonisi oluşturmak. Osmanlı Devletinden ekonomik ayrıcalıklar elde etmek.
• 1.Dünya Savaşı sonunda Almanya'nın içine düştüğü durumlar: Sanayisini ve ordusunu sınırlamak zorunda kalması. Ağır mali yükümlülükler altına girmesi. Toprak kaybetmesi. Cumhuriyetin ilan edilmesi.
• İstanbul Hükümeti tarafından asayişi sağlamak üzere Anadoluya gönderilen Mustafa Kemal Paşa'nın gerçek niyetini açığa çıkaran ilk ve en önemli gösterge Havza'dan Harbiye Nezaretine çektiği telgraftır.
• Sivas kongresi öncesinde Damat Ferit Paşanın kongreyi engellemek amacıyla uygulamaya koymak istediği taktiklerden biri Ege bölgesinde ilerleyen Yunanlılarla bir anlaşma yaparak makul bir çizgide durmalarını sağlamaktır.
• Osmanlı Meclis-i Mebusanının hiçbir zaman, doğrudan doğruya ulusun sahip olduğu bir egemenlik anlayışını yansıtamamış olmasının temel nedeni Meclisin yetkilerini kısmak ve genişletmek hakkının kesin olarak padişahta olmasıdır.
• Osmanlı Devletinin siyasal yapısında ve birinci TBMM'nde güçler birliği ilkesi yürürlükte olmasına rağmen birbirinden oldukça farklıdır. Bu fark TBMM'nde egemenliğin halkta olmasından kaynaklanmıştır.
• Yunanlıların İstanbulu işgal edememesinin nedeni İstanbulun Anlaşma Devletlerince işgal edilmiş olmasıdır.
• Anlaşma devletleri birliklerinin, barış imzalanıncaya kadar İstanbul ve Boğazlarda varlıklarını sürdürecekleri koşulu Mudanya Ateşkes Antlaşmasının kapsamındadır.
• 1923 yılı Ekim ayında ortaya çıkan hükümet bunalımının nedenlerinden biri Hükümet üyelerinin tek tek meclisten seçilmesidir.
• 1924 Anayasasının meclisin işleyişi ile ilgili olarak öngördüğü ilkeler: Hükümetin bir program hazırlayarak meclisten güvenoyu almak zorunda olması. Meclise hükümeti her zaman denetleme ve düşürme hakkı verilmiş olması. Bakanların Meclis tarafından değil Başbakanca saptanması. Başbakanın Cumhurbaşkanınca atanması.
• İnönü döneminin eğitim konusundaki atılımlar: Yeni yükseköğretim kurumlarının açılması.Eğitimin halka yayılması çabasına ağırlık verilmesi.Teknik öğretimin temellerinin atılması. Batı ve Doğu kültürünün önemli eserlerinin Türkçeye çevrilmesi.
• 1.Dünya Savaşı sonunda Avrupa'da oluşan genel siyasi durumlar: Alman sömürgelerinin İngiliz ve Fransızlar arasında bölüşülmesi. Tirollerin İtalyaya bağlanması. Çekoslovakya'nın kurulması. Polonya'ya Alman topraklarından büyük bir pay verilmesi.
• İnsanların kendi içlerine kapanıp yüzlerce yıl aynı değerleri saklamalarını önleyen kültür öğesi Bilim ve sanattır.
• Sosyalistlerle sosyal demokrasiyi savunanlar arasında en belirgin fark yönetime geçme konusunda sosyalistlerin ihtilalciliği, sosyal demokratların halkın oyuna uymayı kabul etmesidir.
• Demokratik Hukuk Devletinin işleyebilmesi için yargı gücünün bağımsız olması gereklidir.
• Ulus egemenliğine dayanan Yeni Türk Devleti'nin yönetim şekli olarak cumhuriyeti benimsediği günlerde geleneksel Osmanlı kurumlarından Hilafet ayakta kalmıştır.
• 1926 yılında çıkarılan Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun'un temel amacı eğitim kurumlarının yeni bir düzene sokulmasıdır.
• Türk tarihinde planlı ekonomi dönemi ilk kez 1934 yılında başlamıştır.
• Osmanlı Devletinde Rumi Takvim daha çok mali işlerde kullanılmıştır.
• Atatürk'ün demokrasi ile ilgili düşünceleri: Demokrasi ekonomik bir geçim kaynağı değildir. Demokrasi siyasal özgürlüğü sağlayan bir sistemdir. Demokrasi vatandaşın egemenliğe katılmasıdır.Demokrasi bütün bireylerin aynı haklara sahip olmasıdır.
• Atatürk'ün yaptığı ulus tanımında yer alanlar: Beraber yaşama konusunda ortak bir arzuya sahip olmak. Zengin bir hatıra mirasına sahip olmak. Birlikte yaşama konusunda samimi olmak. Ortak mirasın korunması konusunda müşterek iradeye sahip olmak.
• 1926'da kabul edilen Türk Medeni Kanununun laiklik için temel sayılabilecek maddesi Rüşt yaşına ulaşan çocuğun dinini seçmekte özgür olması.
• Türk Devrimini korumanın yolları: Devrime tepki gösterenlere karşılık verilmesi. Devrimin yapanlar ve yürütenlerce durmadan kökleştirilmesi. Devrimi korumak için gerektiğinde sert önlemlerin alınabilmesi. Devrimin getirdiklerinin tüm topluma anlatılması.
• Osmanlı Parlamentosunun hiçbir zaman doğrudan doğruya ulusun sahip olduğu bir egemenlik anlayışını yansıtmamış olmasının temel nedeni Egemenlik hakkının halka verilmemiş olmasıdır.
• Ulusal ordunun kurulması aşamasında karşılaşılan para sıkıntısını gidermek amacıyla TBMM Hükümeti tarafından başvurulan yollar: Halka yeni vergiler konması, Posta havalelerinin geciktirilmesi,Vergilerin oranlarının arttırılması, Bankalardaki paralara el konulması
• Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası "Parti dinsel düşüncelere ve inançlara saygılıdır." maddesini programına almakla "Türk toplumunun evrimsel gelişmeyi sağlayamadığı için devrime gittiğini" tarihsel ve toplumsal gerçeği kavrayamadığını göstermiştir.
• Hatay'ın Türkiye'ye katılmasını sağlayan gelişmeler: Fransa'nın Suriye'deki mandasını bırakmak istemesi, İngiltere'nin Türkiye'den yana arabuluculuk görevini üstlenmesi, Uluslar Kurumunun denetiminde olan Hatay parlamentosunu oluşturacak seçimlerin Fransızlar tarafından yürütülememesi, Hatay parlamentosunda Türkiye ile birleşme kararının alınması.
• "Aydınlanma Döneminin getirdiği özgürlük anlayışı" Ulus Devlet kavramının ortaya çıkmasına neden olmuştur.
• Çoğunluğun her zaman haklı olduğu formülünü ortaya atarak yasaların ancak bu yolla yapılabileceğini söyleyen düşünür Rousseau'dur.
• Atatürk tarafından uygulamaya konulan temel iktisat politikaları: Anti-enflasyonist para-kredi politikası, Denk bütçe politikası, Planlı kalkınma politikası, Devalüasyonsuz dış ekonomik ilişkiler politikası.
• Egemenliği kullananların, bu hakka seçime dayalı olarak sahip bulundukları devlet biçimi Cumhuriyettir.
• Türk yurttaşlarına geniş bir din ve vicdan özgürlüğü tanıyan ilk anayasa 1924 Anayasasıdır.
• Atatürk'çü Sistemi bir bütün olarak reddedenlerin 1.grubu "Osmanlı sistemine dönmek özleminde olanlar, 2.grubu iyi ve sağlam bir eğitim almış olanlardır.
• Türk siyasal bilincini geliştiren ve güçlendiren en önemli öğe "Egemenliğin ulusa ait olması" dır.
• Kabilelerin devlet düzenine geçmesini sağlayan etkenler: Aynı dili konuştuklarını anlamaları, Ortak ekonomik çıkarlarının olduğunu görmeleri, Aynı inanca sahip olduklarını anlamaları, Düşmanlarının ortak olduğunu anlamaları
• Halifeliğin kaldırılmasından sonra ortaya çıkan tepki çevrelerinin oluşturduğu gruplar: Devrim adımlarını benimseyen ancak bunların çerçevesini çizemeyerek iktidara geçmeye çalışanlar, Halifesiz bir Cumhuriyeti kabullenmekle birlikte daha ileriye gidilmesini istemeyenler, Cumhuriyeti kabul etmekle birlikte halifesiz bir toplum düşünemeyenler, Cumhuriyete ve Halifeliğin kaldırılmasına kesinlikle karşı olanlar.
• Ulus egemenliğine dayanan Yeni Türk Devleti'nin yönetim şekli olarak cumhuriyeti benimsediği günlerde, geleneksel Osmanlı kurumlarından Hilafet ayakta kalmıştır.
• Yeni Türkiye Devleti'ndeki bütün okulların Milli Eğitim Bakanlığına bağlanması Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile olmuştur.
• Aydınlanma düşüncesinin Osmanlı Devletine yavaş bir şekilde girmesinin nedenleri: Eğitim alanındaki gelişmelerin yetersiz olması, Geleneksel devlet düzeninin değişmeyeceğinin düşünülmesi, Devletin tanrısal nitelikte bulunduğu yargısının kesin olması, Devletin ekonomik açıdan durgunluk döneminde olması.
• Türkiye'nin devletçi bir ekonomik politika uygulamaya geçmesinin temel nedeni her çareye başvurulduğu halde sanayi işletmesi kuracak özel girişimcilerin ortaya çıkmamasıdır.
• Türk tarihinde siyasal özgürlükler uğrunda ilk mücadele Genç Osmanlılar tarafından verilmiştir.
• Siyasal partilerin kurulması döneminin açılması, Meclisi Mebusanın yetkilerinin arttırılması, Hükümetin meclise karşı sorumluluğunun kabul edilmesi, Padişahın yasama yetkisinin daraltılması, 1909 Anayasa değişikliği ile olmuştur.
• İtalya'nın Birinci Dünya Savaşı başladığında taraf değiştirerek İtilaf Devletleri yanına geçmesinin doğurduğu sonuç Avusturya-Macaristan ordularının Kuzey İtalya'ya yayılması dolayısıyla cephelerin genişlemesidir.
• Ulusal bir bilincin doğması ve başlatılan kurtuluş hareketinin ulusa mal edilmesi konusunda kesin karara varılması düzenli ordunun kurulmasıyla olmuştur.
• Yurtseverler tarafından, İstanbul Hükümetine bağlı olarak yarı özerk bir siyasal kuruluş düşüncesinin pekiştirildiği kongre Alaşehir Kongresidir.
• Avrupa'yı demokratik değerlerin işlediği bir ülkeler topluluğu haline getirmek, insan haklarını ve özgürlüklerini el birliği ile korumak amacıyla kurulan uluslararası örgüt Avrupa Konseyidir.
• Yurdun savunulması için bütün ulusal güçlerin toparlanması, Osmanlı Devletinin Uluslar Kurumuna alınmasının sağlanması, yurtdışına kurullar gönderilerek Türklerin uğradıkları haksızlıkların anlatılması gibi amaçları gerçekleştirmek isteyen kongre Milli Kongre'dir.
• İttihat ve Terakki Cemiyetinin özellikleri: Türk kadınına bazı haklar tanımanın yolunu açması, Özgürlük ve demokrasi isteği ile yola çıkıp diktatörlüğü kurması, Ulusal bir burjuvazi yaratmaya çalışması, Her türlü yeniliği Türkçülüğün ışığı altında yapmak istemesi.
• TBMM nin kuruculuk niteliği 1924 Anayasası ile sona ermiştir.
• Halkçılığın amaçları: Türk halkının kendi kendini yönetmesini sağlamak, Ulusal egemenlik esasına göre demokratik bir rejimi pekiştirmek, Halkın hakça eşit bir düzen içinde yaşamasını sağlamak, Toplumsal dayanışmayı ve birliği sağlayarak insanları mutlu kılmak.
• Atatürk ideolojisinin üzerinde kurulduğu iki üst ilke Akılcılık ve Ulusçuluktur.
• İtilaf Devletlerinin 16 Mart 1920 de İstanbul'u resmen işgal etmelerine neden olan en önemli olay son Osmanlı Mebusan Meclisinde Misak-ı Millinin ilan edilmesidir.
• 1876 Osmanlı Anayasasının varlığını kesin olarak ortadan kaldıran olay 1 Kasım 1922 de Saltanatın kaldırılmasıdır.
• 1950-60 dönemi iktidarlarının en belirgin özelliği "Türk Devrimini bir bütün oarak benimsememek"
• 1-Türk Tarih ve Dil Kurumlarının çalışmaya başlaması
2-Üniversite reformu
3-Belediye seçimlerinde kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması
4-Din adamlarının kılıklarının düzenlenmesi
• Ayastefanos antlaşması ile Kıbrıs adasının yönetimi İngilizlere bırakılmıştı.
• Türk tarihinde Sağlık Bakanlığı ilk kez 1920 'de kuruldu.
herkese başarılar dilerim:)):))
