''Akıl tarihini değiştiren efsane dedektif ''

Adına pullar basıldı, hakkında 300'e yakın film çekildi. Gelmiş geçmiş en büyük iz sürücü, Sherlock Holmes'un akıl tarihini nasıl değiştirdiğini NTV Tarih inceledi.

Şapka, pipo ve büyüteç... Sherlock Holmes, ayrıntılarda bulduğu ipuçları kadar dış görünüşüyle de popüler kültür tarihinde silinmez bir yere sahip.




Holmes ve yardımcısı Doktor Watson’un maceraları, yaratıcıları Sir Arthur Conan Doyle’un ününü kat be kat aştı, dünya çapında milyonları müptelası yaptı; ilk hikayenin yazıldığı 1887’den beri en çok okunanlar arasında yer aldı, Geç Victoria çağının en etkili kültür ürünlerinden biri oldu.

19. yüzyıl sonunda İngiliz İmparatorluğu dünyada açamayacağı hiçbir kapı olmadığına inanıyordu. Holmes da aydınlatamayacağı hiç bir sır olamayacağından emindi. Sır mı? Hayır; Holmes’a göre ‘zaten her şey ortada’ydı; ama sadece o görebiliyordu.

Sherlock Holmes İngiltere’deki Kraliyet Kimya Enstitüsü’nün ilk hayali 'onursal üyesi' oldu, adına pullar basıldı ve hakkında 300’e yakın film çekildi. Başrollerinde Robert Downey Jr. ve Jude Law’in yer aldığı, Guy Ritchie imzalı en yeni 'Sherlock Holmes' filmi ise bu ay gösterime girecek.

Gelmiş geçmiş en büyük iz sürücünün akıl tarihini nasıl değiştirdiğini ise NTV Tarih Ocak sayısında geniş bir dosyayla inceledi. İşte o dosyadan bazı notlar:

TARTIŞMASIZ EN BÜYÜK USTA...

Arthur Conan Doyle’un yazdığı hikayelerde, sorunlar Holmes’a çeşitli şekillerde gelir. O, dinler, soruşturur sonra bazen gözlemler yapmak için olay yerine gider, bazen koltuğunda oturarak problemi çözer ve müşterisini haberdar ederek suçluyu yakalar. En sonunda dostu Doktor Watson’ı karşısına alarak olayı nasıl çözdüğünü anlatır.

NTV TARİH'TEN ;

O zamanlar Londra’da hiyerarşinin en üst basamağında da bir kadın yer alıyordu. 1887’de Sherlock Holmes maceraları başladığında, kraliçe ve imparatoriçe Victoria, tahttaki 50. yılını yaşıyordu. Sherlock Holmes, “kraliçe ve ülke” için çalışan sıradan bir İngiliz vatanseveri değildi ama, bütün bireyciliğine rağmen diğer İngilizler gibi eninde sonunda bu bereket tanrıçasının hizmetindeydi. ..

Holmes, kendini, yalnız kendine özgü bir bilgi ve teknik sahibi ve konusunda tartışmasız en büyük usta olarak kabul etmektedir. Gerçekten de gözlem ve çözümlemedeki yeteneği birçok alanda bilgi sahibi olmasının sonucudur. Kimya, anatomi, kriminoloji, suçlu psikolojisi, zehirbilim ve jeolojiyi iyi bilmekte, ama felsefe ve politikadan hiç anlamamaktadır....

1880’lerde ABD, ekonomide Avrupa’yı geride bırakmıştı ama, dünya hâlâ gezegenin en büyük gücü olarak Büyük Britanya’yı biliyordu. Dedektiflerin en büyüğünün, ülkelerin en büyüğünden çıkmasına şaşmamalı.

Holmes, işlenen suçlara, çözülmesi gereken bilmecelere İngiliz imparatorluğunun dünyada üstlendiği göreve benzer bir haklılık duygusu, özgüven ve üstünlük bilinciyle yaklaşır, kendi bildiği adaleti sağlamak için gerektiğinde kendi kurallarını da kendi koyar; aynen ülkesi gibi.

ARSÈNE LUPIN İLE DÜELLOSU

Sherlock Holmes’un çağdaşı Fransız kahraman Arsène Lupin ile düellosu, başka uluslardan okurların da bunu algıladığını gösterir. Hırsız Arsène Lupin karakterini yaratan Fransız yazar Maurice Leblanc, 1906’da Sherlock Holmes Geç Kaldı başlıklı bir hikaye yayımladı. Telif hakkı sorunları nedeniyle daha sonra Arsène Lupin maceralarındaki dedektifin adı Herlock Sholmes’a dönüştü.

NTV TARİH'TEN ;

Zamanının insanı, opera şarkıcısı, eski metres, şantajcı Irene Adler; aynı zamanda Sherlock Holmes’un karşılaştığı en akıllı kadındır. Zaten dedektifin aklıyla yendiği suçlu düşmanlar genellikle erkektir. Çünkü Holmes’un, zekasını bir düellodaki gibi çarpıştıracağı bir başka zekaya ihtiyacı vardır ve dönemin anlayışına göre böyle bir zekaya ancak bir erkek sahip olabilirdi. ..

İngiliz dedektifle Fransız hırsız, Herlock Sholmes Arsène Lupin’e Karşı ve Oyuk İğne adlı iki eserde daha karşı karşıya gelir. Bu hikayelerde çarpışan, sadece iki zeka veya hırsızla dedektif değildir; Fransız ile İngilizdir. Aynı durum, Peyami Safa’nın Server Bedi takma adıyla yarattığı ünlü Türk hırsız karakteri Cingöz Recai için de geçerlidir. O da Arsène Lupin gibi, ama bu defa Türk zekasını temsil ederek Sherlock Holmes ile karşılaşır ve onu yener...

ntvmsnbc